Poreklo stanovništva sela Odžaci, opština Trstenik – Rasinski okrug. Prema knjizi Momčila R. Todosijevića „Podgočka naselja trsteničkog kraja“, izdanje Beograd 2008. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan
Položaj i tip sela.
Selo Odžaci nalazi se na desnoj aluvijalnoj ravni Zapadne Morave, jugoistočno od Trstenika. Smešteno na padinama Belog Brda (323 m), Koznika (413 M), Čukare (340 m) i Ćirinog Bresta (272 m), a u visinskom pojasu 162–223 metara. Zauzima dolinu Odžačke, Lepenačke, Pojatske reke i Crkvenca. Selo je prošireno preko pruge na sever i spojeno sa naseljem Salaši, koje u nekim vojnim kartama nazivaju i Gornji Koševi. Atar sela graniči se sa Gornjim Ribnikom (sa istoka) Donjom i Gornjom Crnišavom (sa juga), Čairima (sa zapada), Zapadnom Moravom i Medveđom (sa severa). Zbijenog je tipa.
Postanak, istorija i ime sela.
Za vreme ropstva pod Turcima, Odžaci sa Čairima (jednim delom) Gornjim i Donjim Ribnikom i Počekovinom, pripadali su jednom od petnaest sultanovih hasova (mukada) u Srbiji. Ime sela nastalo je u vreme turske vladavine. U jednom turskom popisu pominje se selo Lubaš. U popisu kaže „Vlasi zaima Lepenice koji su sada u posedu carskog hasa“. I dalje: „Selo Lubaš pripada Trsteniku“. Ako znamo da je selo bilo sa obe strane Lepeničke reke i duboko zalazilo u Čairski atar i reke Crkvenca i da su Odžaci bili Sultanov has, sve od Trstenika, obuhvatajući čairske i Beljicke livade pa dalje prema Ribniku, možemo pretpostaviti da je Lubaš bio sadašnji Odžaci. A naziv za selo Odžaci treba tražiti u turskoj vladavini i starom značenju reči „odžak“. U starim izvorima i značenjima reči može se videti da „odžaci“ ima više značenja. Komanda i štab janičarske vojske zvao se odžak. Po turskom dvor je odžak, i ćumurana je odžak. Ako znamo da je tu bila jedna sultanova mukada (has) koja je morala imati svoju posadu, ljudstvo za organizaciju proizvodnje na ovom posedu, onda je najlogičnije da je to bio dvor – odžak, a kasnije se taj naziv ustalio za naselje.
U selu i okolini postoje legende koje ovo selo vezuju za kneza Lazara i Jug Bogdana. Po jednoj legendi, tu je živeo knez Lazar, a u Bogdanju Jug Bogdan. Po drugoj, u Odžacima je živeo Jug Bogdan, a u Bogdanju su mu bili vinogradi. Kažu kada su došli Turci u Lazarevim podrumima su pekli rakiju, a iz podruma je kroz odžak izlazio dim. Tako, po tim odžacima selo je i dobilo ime Odžaci.
Verovatno Odžaci nisu popisivani uvek i nema ga u defterima, jer su oni svoje obaveze prema Turskoj tu realizovali, jer su obrađivali zemlju na sultanovom hasu (mukadi) i nisu davali druge dažbine. Položaj sela u prošlosti bio je na sadašnjoj lokaciji na njegovoj južnoj polovini, a zatim iseljavanjem pojedinih porodica a i nekih celokupnih familija (Binići, Smiljkovići, Mladenovići, Matovići) sišli su u ravničarski deo do pruge, kasnije preko pruge i zajedno sa novodoseljenima iz Župe (zaseok Salaš) stvorili veliki deo naselja u tom ravničarskom delu. Najverovatnije, da se naselje prostiralo i u sadašnjem ataru sela Čairi sa jedne i druge strane reke Lepenačke ili Županjske kako je zovu meštani Čaira, u njenom gornjem toku. Ovde su ostali tragovi naselja po nazivu poteza Kućišta, a u neposrednoj blizini je potes Lazovi gde su male njivice, koje su prve obrađivane.
Zemlje i šume.
Atar sela, radi lakšeg raspoznavanja zemlje privatne i društvene, podeljen je na manje površine i dobio je imena od meštana. Belo Brdo je brdo u jugoistočnom delu atara, sa najvišim vrhom od 323 metra, bez velikih strmina. Blago se spušta prema naselju Karići, Nekada obrađeni deo, sa vinogradima, a sada je sa šumom u najvećem delu. Koznik je južno od sela prema Crnišavi, sa vrhom od 413 m. Na njemu se sastaju tri poljska puta koji idu iz Odžaka i odatle se granaju u dva pravca, jedan za Donju, a drugi za Gornju Crnišavu. Dosta je pod šumom. Ćirin Brest je brdo visine 271 M, a nalazi se između naselja: Odžaci, Čairi i zaseoka Beljici. Celo brdo bilo je pod vinogradima. Pored pomenutih naselja i Trsteničani su, u velikom broju, tu imali vinograde. Na samom brdu Ćirin brest ima više manjih potesa. Početak od centra sela prema vrhu je Kukinac. Meštani smatraju da tu ima ostataka grada — kule. Kažu da tu odzvanja kada se udara jakim teretom o zemlju. Kukojevac je potes od Ćirinog bresta pa do Magistrale. To je obradiv deo. Dosta je ravan i dugo se tu zadržava voda. Sada se sve više naseljava. Čelinac je deo od pruge do kanala za navodnjavanje. To je plodan i obradiv deo, delom i naseljen. Krivaja je potes između Kanala i Salaša, Morave i Aerodroma. Potes je sa plodnim, obrađenim njivama, najčešće zasejan povrćem. Bajčino brdo je potes istočno od zaseoka Bugarija, na desnoj strani rečice Crkvenca. Ovaj potes je pod šumom. Crkvine je potes od sela prema Crnišavi. Bogat je vodom. Parlog, potes je dalje od Crkvina prema Crnišavi. Nekada je bio zasađen vinogradima, a sada je i stvarno parlog. Lazovi su od Kućišta prema jugu. To su njive koje su u prošlosti prve obrađivane. Lepenac je potes između Lazova i Ravništa. Pod šumom je i bogat vodom. Kućišta je potes od Lepenačkog potoka na južnoj strani. Nekada je bilo naselje, pa je iseljeno. Više je iseljeno u Čaire no u Odžake.
Vode.
Reka Zapadna Morava ima veliki značaj za privredu ovog sela. Njene vode stvorile su nanose plodnog zemljišta. Blizina tekućih podzemnih voda na malim dubinama je velika povoljnost za odgajivače povrća, koju oni obilato koriste. Sa Odžačke strane obala je plavna, pa se u prošlosti nije nešto posebno tu dešavalo. Pri velikim vodostajima voda Morave ugrožavala je naselje Salaši, a i plavila najplodniju zemlju u tom delu. Podizanjem brane Ovčar-Kablar na Moravi i Gazivode na Ibru, kao i podizanjem odbrambenog bedema pored Morave, sprečeno je plavljenje njiva u tom delu atara.
Ključne rečice, više potočići su: Crkvenac, Pojatska reka, njena pritoka, Lepenačka reka (negde se Odžačka reka naziva i od (spajanja) ulivanja Lepenačke reke u Pojatsku). U prošlosti život se odvijao na njihovim obalama. Nekada su ove rečice imale vodu u celim svojim tokovima. Mnogi meštani pamte da su u njima stanište imale mnoge vrste riba, a najzastupljenija je bila rečna pastrmka, krkuša, kako su je ovde zvali. Kada se ove dve rečice sastanu, u centru sela, dalje teku pod nazivom Odžačka reka. Ona ima mali pad i u prošlosti plavila je široko područje, nanosila mulj i činila neprohodnim taj deo atara. To se pominje od strane Josipa Pavla Mitesara, a u Prvom srpskom ustanku Karađorđe nije mogao topovima da ide desnom obalom Zapadne Morave prema Kruševcu, već je išao zaobilazno preko Kragujevca, jer ni put levom obalom Morave od Trstenika do Stubla nije postojao. Između dva svetska rata i kasnije Odžačka reka više puta je kanalisana ali se korito, zbog malog pada, u donjem toku brzo zaspe. U prošlosti, Odžačka reka napravila je terasu u Gornjem Ribniku. U delu atara severno od železničke pruge izgrađen je kanal za navodnjavanje. Glavni protivnici njegovog korišćenja, odnosno plaćanja visoke cene za usluge, bili su meštani Odžaka pa je isti ostao van upotrebe. Meštani sela pijaćom vodom snabdevaju se iz kopanih bunara.
Komunikacije.
Kroz sredinu sela prolazi magistrala Kruševac – Trstenik i železnička pruga Kraljevo – Kruševac, tako da je selo veoma dobro saobraćajno povezano sa bližom i daljom okolinom. Selo ima put koji vodi od glavne magistrale do centra sela, a zatim uz reku do Čaira. Svi putevi, pa i lokalni, asfaltirani su. Magistralni put asfaltiran je 1962. godine. Put Odžaci — Čairi u dužini 1,8 km asfaltiran je 1980. godine, a 1983. još 3,2 km. Svi zaseoci su asfaltirani 1990. godine.
Ostali podaci o selu.
Odžaci su vrlo rano dobili školu u neposrednoj blizini, u Gornjem Ribniku pa je omogućeno da se deca masovno školuju. Godine 1863. bio je pismen Batoćanin Nikola, a godine 1898. Bilo je pismeno 100 muškaraca i 3 žene. U Odžacima škola je otvorena 1953. godine i počela sa radom u staroj opštinskoj zgradi. Nova zgrada je izgrađena 1974. godine.
Selo je dobilo predškolsku ustanovu Dečji vrtić, 1978. godine. Selo je posle Drugog svetskog rata izgradilo zadružni dom, sa namenskim prostorijama.
Već nekoliko godina crkva je u izgradnji, ali nije do kraja završena za obavljanje službe. Sagrađena je na početku brežuljka, blizu Doma kulture, na mestu zvanom Kulina. Smatra se da su preci ovog sela imali crkvu, ali dalje od sela - na izvoru rečice Crkvenac. Tu ima i nekih ostataka, temelja od kamenih blokova.
Kako je ranije rečeno postoji još jedno groblje, na zapadnom uzvišenju, ćirin Brest. To je groblje Odžačana, zapadnog dela, Čairana i Beljika.
Selo ima dva zapisa. Jedan je u zaseoku Salaši, a drugi kod crkve i groblja.
Seoske slave „bogomolje“ su Trojice i Sveti Ilija.
Meštani sela osnovali su zemljoradničku zadrugu 1929. godine. Prvi upravni odbor činili su: Stojan Veličković, predsednik; Aleksa Kamatović, sekretar i Trajko Radulović, blagajnik.
Dobrovoljno vatrogasno društvo formirano je 25. 12. 1958. godine, a prvi predsednik je bio Vladan Jevđić.
Veterinarska ambulanta izgrađena je 1980. godine.
Selo je vrlo rano dobilo struju, 1953. godine, što je uticalo da se kulturni standard, kupovinom tehničkih sredstava i aparata, neprestano izgrađuje i da se informisanost podigne na zavidan nivo. Napon mreže se stalno pojačavao shodno potrebama.
Telefonski priključci obezbeđeni su 1987/88. godine.
Formiranjem Primiriteljnih sudova 1843. godine Odžaci su postali centar, a priključena su mu sela: Gornja Crnišava i Gornji i Donji Ribnik.
Sada Odžaci imaju Mesnu kancelariju za Odžake i Mesnu zajednicu Odžaci.
Poreklo stanovništva.
- Bačevići
Kažu da su im preci došli sa Kosmeta, a postojbina Bačevića je Pljevlja. Prvi od predaka, pronađen u spisima, je Živan (negde stoji Živojin) rođen oko 1810. godine, a sin ćorđe rođen je 1842. godine.
Slava: Sv. Simeon.
Broj domova: Odžaci 5.
- Vajlačići
Nije moglo da se utvrdi da li su doseljeni (odakle) ili su starosedeoci. Zabeležena su braća Mijajlo (rođen 1833) i Spasoje (1837), ali ne i njihov otac.
Slava: Sv. Paraskeva i Sv. Nikola (miraz).
Broj domova: Odžaci 1, Švedska 1.
- Arsići
Nepoznato odakle su doseljeni. Pronađeno je da je Anđelko umro 1846, a Jovan 1850. godine. Najverovatnije da je prvi Savko, a sinovi su mu Milenko (rođ. 1793) i Milutin. Milenko je živeo 85 godina. Predak Novica u Prvom svetskom ratu dobio je čin kapetana, a u ratu su učestvovali još i Radoš, Bogdan, Radivoje i Vladimir. Potomci kažu da je Miloševa linija, druga familija. Milan i njegov sin inženjer Saša imaju firmu „Hidroluke“ u Trsteniku. Ima 2-3 radnika. Registrovana od 1990. godine. Ranije radila pod nazivom „Mikron“.
Slava: Vračevi.
Broj domova: Odžaci 9, Trstenik 1.
- Batoćani
Batoćani su Košutići, odnosno Rasjani iz okoline Kolašina u Crnoj Gori. Ova familija je deo familije u Lopašu, gde su im se preci prvo doselili. Pri nastanjenju Živan je ostao u Lopašu, Todor u Odžacima, a ćorđev unuk Jakov u Gornjem Ribniku. Potomci kažu da je Gligorije Vasilijev, a u arhivskoj građi da je sin Dimitrijev.
Slava: Sv. Stefan i Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 20, Trstenik 1, Beograd 3, Zrenjanin 1, Velika Drenova 1, Sarajevo 1, Pariz 1.
- Binići
Isti im je predak sa Smiljkovićima. U Odžake Binići su došli iz Rženice, tu iz sela Binići u okolini Raške, a pre toga preci su im živeli u selu Železnica kod Studenice. Doselili se na brdo Lazina, pa su kasnije sišli na lokaciju od pruge prema Moravi. Binić Milun dobio je Srebrnu medalju za hrabrost u ratu 1877/78. godine.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 12, Čitluk 1.
- Brzići
Postoji selo Brzići kod Prokuplja, ali doseljeni slave Lazarevu subotu i sv. Luku. Brzići čiji se predak doselio u Odžake su poreklom iz Jablanice, prvo se odselili u Vranje pa došli u Odžake. Prvi doseljeni je Jovan, rođen 1803. godine, sa još dva brata. Po Nikoli, njegovi potomci prezivali se i Nikolići. Dobrica je profesor i radi u Osnovnoj školi „Miodrag Čajetinac Čajka“ u Trsteniku.
Slava: Sv. Vračevi.
Broj domova: Odžaci 6.
- Veličkovići
Nepoznato je odakle su Veličkovići doseljeni, a potomci pretpostavljaju da su iz Župe. Najstariji Vukašin (rođ. 1828).
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 1, Trstenik 1.
- Dubičani
Dubičani su doseljeni iz sela Dubice. Očigledno je da svim Dubičanima nije isti predak. Radomir i Momir nisu pronađeni u knjizi rođenih, pa se pretpostavlja da ih je jedan od roditelja doveo u Odžake pri sklapanju braka. To se vidi i po slavama, jer ima razlike. Iz popisa 1863. godine vidi se da je ćorđe imao još tri brata (jer su ostale njihove supruge sa decom). Đorđe je rođen 1823. godine. Dragutinov i Milijin otac Radomir ranjen je na Ceru 1918. godine. Blagoje je od strane ljotićevaca oteran u Kruševac i streljan 1943. godine. Dubičanin Ivan, rođen 1963. godine, završio je Poljoprivredni fakultet u Zemunu. Radi u RTV Trstenik, na reklami, propagandi i ekonomskim pitanjima. U jednom mandatu bio je predsednik Izvršnog odbora SO Trstenik. Ima firmu koja proizvodi i pakuje đubrivo za cveće i estetsko bilje.
Slava: Sv. Jovan i Sv. Nikola (doneta), slave tri kuće.
Broj domova: Odžaci 9, Beograd 1, Kruševac 1, Velika Drenova 1, Vrnjačka Banja 1.
- Đorđevići
Predak Đorđevića doseljen je iz Rženice (Župa). U arhivskoj građi pojavljuje se veliki broj Đorđevića, ali nisu mogli da se povežu sa potomcima
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 2.
- Đušići
Bušići su doseljeni iz Crne Gore. Jovan (rođen 1833), Marko (1833), Andreja (1841), vođeni su u evidenciji kao Veljkovići i kao Đušići. Jovan je imao sinove Jaćima i Novicu. Pošto je Đuja (Đuša) ostala rano bez muža i brinula se o potomcima, oni su iz zahvalnosti uzeli prezime Đušić. Ranije su im kuće bile u Sarickom kraju, pa su se kasnije preselili na sadašnju lokaciju. Đušići su poznati kao dobri povrtari. Na parceli do glavnog puta, na uglu, imaju njivu na kojoj su gajili po nekoliko kultura jednu za drugom. Odžačani smisliše izreku „Muči ga kao Đušići ćošak“.
Slava: Sv. Jovan i Sv. Arkanđel.
Broj domova: Odžaci 2.
- Jeremići
Starosedeoci su, nepoznato. da su doseljeni. Prvi pisan trag je o Stevanu (rođ. 1813).
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 3, Vels 1.
- Vasići
Antonijev sin Jovica iz Latkovca (Župa) došao je na miraz u domaćinstvo Ilije Đurkovića i ćerke mu Milke.
Slava: Sv. Stefan i Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 2.
-Đurkovići
Predak im je doseljen iz sela Korlaći kod Jošaničke Banje. Kao preci pominju se Niko (rođ. 1810) i njegov brat Đurđe (1813), zatim nešto stariji: Sreja (1833), ćurđe, Petar i Aranđel. Antonije je umro 1841. godine, ali o njemu nema drugih podataka, pa se nije moglo videti njegovo srodstvo sa ostalima koji su navedeni. Miletin sin Dušan u mladosti, od 1958. g., ostao invalid, nepokretan, pa se posvetio pesništvu. Rođen je 1928. godine u Odžacima, najduže živeo i radio u Trsteniku. Jedan je od osnivača Književnog kluba „Moravski tokovi“ u Trsteniku. Bio je član Udruženja književnika Srbije. Bavio se pisanjem, pa su mu pesme zakoračile u svet umesto njega. Pesme su mu sa puno „krvi“ i puno melanholije. Prevođene su na nekoliko stranih jezika. Sarađivao u zbornicima. Izdao dve zbirke pesama: Bele rane cvetova (1971) i Putnik bez prtljaga (1987). Za obe je izdavač bio Književni klub „Moravski tokovi“.
Slava: Sv. Vračevi.
Broj domova: Odžaci 16, Trstenik 3, Pančevo 1.
- Ignjatovići
Predak Ignjatovića doselio se iz Naupara podno Jastrepca. Najverovatnije da se doselio Miloš (rođ. 1817) sa ženom Milicom i bratom Milosavom (1817). Pojavljuje se i Sima (rođen 1817) sa majkom Stanojkom, ženom Sinđom, sa kojom je izrodio tri sina (Radoslava, Petra i Milorada), ali nisu evidentirani njihovi potomci.
Slava: Sv. Ignjat. ·
Broj domova: Odžaci 7, Zagreb 1, Počekovina 1, Beč 1, Trstenik 2.
- Jakovljevići
Nepoznato odakle su se Jakovljevići doselili. Jedan od potomaka tvrdi da su potomci Jakova, brata Miloša Obrenovića. Tačno je da su Obrenovići zakupili od Turaka mukadu u Odžacima, ali drugi konkretni dokazi nisu pronađeni. Prisutno je i da se jedna žena udavala u Jakovljeviće, Kamatoviće i Kostiće i ostavila porod u svim domaćinstvima, ali tada je već bila formirana loza Jakovljevića. Antonijev brat Radomir odselio se u Ameriku. Pojavljuje se u arhivskoj građi i Mihajlo sa sinovima: Apsenijem (rođen 1858) i Svetozarom, ali se nije moglo ustanoviti da li je on Urošu i Aleksi otac ili stric.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 3, Trstenik 2, SAD 1.
- Mišići
Mišići su doseljeni iz okoline Mojkovca. Prvi najstariji pojavljuju se ćorđe (rođen 1813) i Lazar (1827), a kasnije braća Jovan (1848) i Aksentije (1848). Vojin se prvi put pominje kada mu je 1877. godine rođen sin Miloš.
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 5.
-Jevđići
U Odžake iz Donje Crnišave došao na miraz Jovan kod udov. Ljubice Klisarić. Najveći deo familije je u Donjoj Crnišavi, a ovde je data samo Stankova grana.
Slava: Sv. Đorđe.
Broj domova: Odžaci 4, Trstenik 1, Bar 1.
- Kamatovići
Kamatovići su poreklom Kuči. Kažu da su prezime dobili po planini Komatina u Crnoj Gori. Po oslobođenju od Turaka postali su knezovi. Aleksa Kamatović bio je ober knez nahije ribničke. A na Sretenskoj skupštini 1835. godine bio je deputat za Okružje kruševačko. Sahranjen je u porti crkve u Gornjem Ribniku. Prvi predak Proka rođen je oko 1710, a njegov sin Kamat 1743. godine. Bili su po prezimenu i Prokići. Borisavljev sin Aleksa rođen 1908. godine doajen je kruševačkog novinarstva. Između dva svetska rata izdavao je kruševačke novine „J ugoslavija“. Kasnije, posle Drugog svetskog rata, radio je kao novinar Politike, sve do penzionisanja. Kamatović Božidar, likovni je umetnik. Akademiju likovne umetnosti i postdiplomske studije završio u Beogradu (1979). Član ULUS-a je od 1977. godine. Slikarstvom se bavio profesionalno. Godine 1976. dobio je nagradu Kolarčevog univerziteta za najbolju izložbu u sezoni. Izlagao je u više mesta, a na zajedničkim izložbama izlagao je oko 40 puta. Živeo je u Beogradu. Borisavljev Dragoljub je Kamatović.
Slava: Sv. Pantelija i Sv. Đorđe.
Broj domova: Odžaci 4, Beograd 1, Čikago 1.
- Karići
Karići se ranije prezivali Vojvodići (po Vojvodi Jaši) i živeli su u Vučitrnu. Iz Vučitrna se preselili u Radomir i Građani (Rijeka Crnojevića u Crnoj Gori), a odatle se bratstvo seli u Rašku, Peć, Prokuplje, Kaonik i u okolinu Kragujevca. U Odžake se, najverovatnije, doselili preko Osredaka. U Kaoniku su Nikolići. Jovan Karić zabeležen je 1863. godine među tri najbogatija domaćina u Odžacima. Predak koji se doselio imao je četiri sina, ali imena dvojice ostala su nepoznata. Njegovo ime, pretka, nije pronađeno već ime supruge (Živka, rođena 1777. godine). Petronije Trifunović, sin Nikole iz Stublice došao je na miraz kod udovice sa prezimenom Nikolić i prihvatio njeno prezime Karić. Mr Marina Karić, devojačko Antić, supruga Ljubišina, predavač Više mašinske tehničke škole u Trsteniku, rođena je 1965. godine u Okruglici. Studije je završila 1989. godine na Mašinskom fakultetu Odeljenje u Kraljevu, Univerziteta u Beogradu, poslediplomske magistarske studije 1999. godine na Mašinskom fakultetu u Kraljevu, smer tehnoenergetska postrojenja. Radila je kao asistent na Mašinskom odeljenju u Kraljevu. Od 1999. godine radi kao predavač na VTMŠ u Trsteniku. Objavila je šest stručnih radova. Ljubišin sin Branimir bio je najbolji student generacije na Mašinskom fakultetu u Beogradu. Sada radi u projektnom institutu u Nemačkoj. Gorica kći Miloša Karića radi kao učiteljica u Počekovini. Napisala je Monografiju crkve sv. Arhanđela Gavrila u Gornjem Ribniku. Dragiša Miljojkov završio je visoke vojne škole i dobio čin potpukovnika. Braća Vladimir i Ljubiša, inženjeri mašinstva drže privatnu firmu „Karićprojekt“ koja obavlja projektovanje, proizvodnju i remont hidraulike i pneumatike.
Slava: Sv. Đorđe.
Broj domova: Odžaci 33, Trstenik 4, Kotor 2, Paraćin 1, Jasikovica 1, Počekovina 1.
- Klisarići
Preci Klisarića - Timotije i Vasilije doseljeni su iz Peći. Doselila se braća Timotije i Vasilije. Sa godinom rođenja zabeležen je Vukosav, rođen 1818. godine. Živojinov sin Obrad zabeležen je kao trgovac. Mileta i Obrad bili su u zarobljeništvu u Drugom svetskom ratu.
Slava: Sv. Alempije Stolpnik i Đurđevdan.
Broj domova: Čairi 3, Trstenik 1.
- Kostići
Predak Kostića Ilija doselio se iz sela Deona kod Niša. Zabeleženo da je Ilija imao Petra (rođ. 1854) i Jovana (1858). Žena Antonijeva preudavala se u Kostiće i Kamatoviće.
Slava: Đurđevdan. ·
Broj domova: Odžaci 1.
- Lošići
Nepoznato odakle se doselio predak Lošića. Prvi se pominju Proka (rođ. 1823), Trifun (1828), Ivan i Miloš. U Prvom svetskom ratu poginuli su: Milorad, Boško i Mihailo.
Slava: Sv. Vračevi.
Broj domova: Odžaci 5.
- Markovići
Nije poznato odakle su se doselili Markovići. Najstariji je Jovan, rođen 1822. godine, koji je imao četiri sina. Nićifor i Pavle umrli su 1844. godine, ali drugih podataka o njima nema.
Slava: –.
Broj domova: Odžaci 3, Trstenik 1, Čačak 1.
- Miljkovići
Miljkovići su doseljeni iz Strmenice. Najverovatnije da su doseljeni u drugoj polovini devetnaestog veka, jer se pojavljuje Svetozar 1880. godine, kada mu je rođen sin Radoje.
Slava: Sv. Alempije.
Broj domova: Odžaci 2, Beograd 1, Nemačka 1.
-Matovići
Postojbina Matovića su Ceklići kod Cetinja. U Odžake predak se doselio iz sela Starci (okolina Aleksandrovca). Bili su i sa prezimenom Kovandžić (pčelari, jer je konvanluk bio stari naziv za pčelinjak). Prvi se pojavljuje Jovan (1805-1875), Mihajlo (rođ. 1806) i Sima (1818). Mihajlo je usinio Simu (rođ. 1840) i prepisao mu zemlju, a bio je veoma bogat. Iz familije se ističe Ivkov Simion, koji pripada grupi aktivista koji su vodili akcije u selu: sagradili školu, asfaltirali puteve i veoma razvili sportski život u selu.
Slava: Sv. Đorđe (Mihajlova slava), Sv. Jovan, Sv. Sava, Sv. Alempije.
Broj domova: Odžaci 10, Kraljevo 1, Francuska 1.
- Mladenovići
Predak Mladenovića Vuksan (rođen 1849) u Rogavčini, bio je Štrbanović i sa majkom koja se preudala u Mladenoviće došao i on, služio neko vreme po selu ali ga kasnije očuh usinio. Vuksan je primio njegovo prezime i uzeo njegovu slavu za svoju. Mladenovići su bili u potesu Bugarija, ali su kasnije doseljeni u ravnicu. Stanojev sin Bogoljub poginuo je u Prvom svetskom ratu. Borisav je živeo 89 godina (1879-1968). Radisavljev sin Ljubiša rođen je 1936. godine. Završio je Poljoprivredni fakultet u Zemunu. Doktorsku disertaciju: Proučavanje uticaja aminotriazinskih herbicida na promene hemijskog sastava i kvaliteta nekoh sorti lucerke, odbranio u Skoplju. Radio je u PIK-u „Novi Sad“ i PIK-u „Beograd“ najviše na poslovima istraživanja zaštite bilja, kao i ustanovljenju proizvodnih firmi u Iraku, Tanzaniji, Gani, Alžiru, Rusiji. Objavio je veći broj naučnih i stručnih radova, kao i veći broj publikacija o zaštiti bilja.
Slava: Sv. Arhanđel (usinjenje) i Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 4, Beograd 2, Kikinda 2, Beljici 1.
- Miloševci
Miloševci su potomci Belodina Humca iz Šerovića, od Njegoša. Preci Miloševaca bili su Miloševići, a po Milošu unuci su Miloševci. Najstariji je zabeležen Miloš (rođen 1783). Zabeležen je i Radovan, da je umro 1845. godine, ali nema ime oca ni kada je rođen.
Slava: Sv. Jovan.
Broj domova: Odžaci 5.
- Miljojkovići
Predak Miljojkovića doselio se sa bugarske granice, po pozivu kneza Miloša 1833. godine. Verovatno da se doselio Miljojko i doveo tri sina: Radivoja, Lazara i Radojka. Pojavljuje se i vanbračno rođeni Milosav. Nije moglo da se utvrdi čiji su Vojin i sin mu Branislav, Živojin sin Milivoje i unuka Dragica, Savko i sin Dobrosav. Milovan je bio nosilac Ordena Karađorđeve zvezde sa mačevima. Miodrag Radenkov je uspešan privrednik, proširio je firmu otvarajući tri velika stovarišta i jednu firmu u Banjaluci.
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 5, Osaonica 1, Brzeće 1.
- Milutinovići
Prvi od Milutinovića je Stevan, rođen 1822. godine, doseljen od Mojkovca (Crna Gora). Jakovljevi sinovi — Ljubiša ranjen na Sremskom frontu, a Slaviša poginuo. Ivan je apsolvent Saobraćajnog fakulteta u Beogradu.
Slava: Sv. Arhanđel i Gospođin dan.
Broj domova: Odžaci 8, Trstenik 1, Beograd 3.
- Pantelići
Nepoznato odakle su Pantelići doseljeni. Prezivali se Žujići, sve se to provlačilo do 1877. godine (Petar). Pantelići su po Panteliji, koji je rođen 1803. godine.
Slava: Sv. Stevan.
Broj domova: Odžaci 4.
- Pavlovići
Nepoznato je odakle su Pavlovići doseljeni. Prvi se pojavljuje sa porodicom Sava (rođen 1823) i Radoslav (rođen oko 1810). Oko pedesetih godina XIX veka umrlo je nekoliko Pavlovića, ali nije zabeleženo čiji su i koliko imaju godina, tako da ti podaci nisu upotrebljivi.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 10, Trstenik 1, Kruševac 1.
- Pavlovići drugi
Iz Konjuha jedna udovica se preudala, i kao majka, dovela Batoćanin Milosavu tri pastorka.
Slava: CB. Arhanđel i Sv. Stevan (slava očuha).
Broj domova: Odžaci 2, Trstenik 1.
- Ravilići
U prvoj polovini devetnaestog veka u Odžacima bila je stara familija Ravilića: Dača (rođen 1825), sin Simeon i Dačin brat Jovan sa sinovima Antonijem i Gligorijem, ali njihovi potomci nisu identifikovani. Današnjim Ravilićima predak Milorad došao je iz Bzenice.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 2, Trstenik 1.
- Pešterci
Pešterci su doseljeni sa Peštera od Sjenice. Prvi se pojavljuju braća Pantelija (Pana) rođen 1793. godine, Jovan (1813) i Aćim (1813). Nije se moglo utvrditi čiji je sin Stevan. Jakov je živeo od 1832 do 1917. godine. Jaćim, Jovanov sin, otišao je i nastanio se u Čaire (ta grana obrađena je sa familijama u Čairima). Pri doseljenju pojavljivali su se sa prezimenom Birovljević i Petrović. Kralj Aleksandar Karađorđević 1929. godine Pešterac Čedomiru dodelio je Orden sv. Save V reda. Pešterac Milutin 22. 6. 1941. učestvovao je u formiranju partizanske organizacije u Ciganskom potoku u Trsteniku.
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 10, Čairi 6, Popina 1, Beograd 1, Kruševac 2.
- Prokići
Nije poznato odakle je došao predak Prokića. U arhivskoj građi prvi se pojavljuje Živko (rođen 1813) i sin Milun (1860). Vukojica je umro 1840, ali nije se došlo do podataka ni o ocu ni sinovima. Pojavljuju se dva brata - Ilija (rođen 1843) i sinovi Luka, Petar i Trifun (1841) i sin Ilija, njima nije pronađeno potomstvo.
Slava: Sv. Nikola.
Broj domova: Odžaci 2.
- Stojkovići
Nepoznato odakle su se doselili, ili su starosedeoci. Prvi se pojavljuje Sava (rođen 1807), a negde i kao Savko.
Slava: Sv. Stevan i Sv. Sava.
Broj domova: Odžaci 1, Leskovac 1, Beograd 1.
- Radulovići
Radulovići su poreklom Piperi, iz mesta Blizna. Nepoznato je ko se prvi doselio.Prve podatke imamo o braći: Jovanu (r. 1832), Mihajlu (1833), Živku (1833). Ubeležen je i Damnjan (1827) i sinovi Milutin i Vasilije. Mihajlo je umro 1843. godine i Pavle iste godine, ali njihova rodbinska veza sa ostalima nije utvrđena. Predak Radulovića Maksim (r. 1828) pojavljuje se sa prezimenom Milosavljević, po ocu Milosavu. Isti je došao u Raduloviće, prihvatio njihovo prezime i njihovu slavu. Veći broj potomaka familije živi u drugim mestima no u Odžacima. Veliki je broj uspešnih Radulovića. Bogoljub, Jovanov (r. 1858), bio je učitelj. Radio je u školi u Gornjem Ribniku. Dejan, Radošev, ima auto servis za vozila strane proizvodnje. Jelisaveta, kći Milivojeva, je lekar. Acina kći Slavica profesor je razredne nastave. Trajko Radulović bio je jedan od osnivača Zemljoradničke zadruge (1929) u Odžacima.
Slava: Sv. Jovan.
Broj domova: Odžaci 8, Trstenik 1, Beograd 2, Mostar 1, Slovenija 1, Velika Drenova 1, Kraljevo 1, Novi Sad 1, Južno Afrička Unija 1, Njujork 1.
- Rasinci
Dva brata Petrovića Mijajlo i Ilija iselili se iz Crne Gore (razlozi nepoznati) i zadržali se na Rasini kod Koznika. Posle kraćeg boravka na toj lokaciji ocenili su da tu nema perspektive pa reše da se spuste u dolinu Zapadne Morave. Tu se oproste i daju reč da po Rasini uzmu prezime Rasinac. Mihajlo krene i nastani se u Ugljarevu. Ilija nađe za stalno nastanjenje Odžake. Kuće Rasinaca bile su iznad Karića. Neki su sišli pored glavnog puta. Ilija je živeo od 1789 do 1869. godine. Dva Rasinca, Branislav i Svetozar, poznati su kao majstori bunardžije. Vulkanizersku radnju drži Bogdan sa sinovima Miroslavom i Miomirom. Rasinac Tomislav (1937–2007) rođen je u Trsteniku. Dugogodišnji je turistički poslenik. Objavljivao je pesme u tekućoj periodici. Bio je član Književnog kluba „Moravski tokovi“, čiji je jedan od osnivača. Zbirku pesama „Moravski belutak“ objavio je 1985. godine. Ova familija šalje svoje da izučavaju naučne discipline. Pri kraju studija istorije je Lazar, G radimirov sin.
Slava: Petkovica.
Broj domova: Odžaci 10, Austrija 1, Kanada 2, Australija 1, Nemačka 1, Beograd 1.
- Radivojevići
Predak Radivojevića vodi poreklo od Bekrića iz Jasikovice. Bekrići vode poreklo sa Kosmeta, a u Jasikovicu se doselili iz Budilovine (Župa). Veći broj sadašnjih familija ima zajedničkog pretka Vučka Bekrića. – Nikolići, Vučkovići, Vukojevići (Jasikovica), Milovanovići (Čairi) i Radivojevići. Kazivač Miroslav tvrdi da su ime familije dobili po Veselinovom ocu Radivoju, iz arhivske dokumentacije to nije moglo da se potvrdi. Ova familija imala je izuzetnog privrednika Velimira Radivojevića ·– Velju. Završio je tehnološki fakultet i gotovo ceo svoj životni vek proveo u IHP „Prva petoletka“ u Trsteniku. Bio je direktor fabrike „Zaptivke“, a zatim generalni direktor Petoletke. Za vreme njegovog mandata udvostručen je broj radnika, duplirana površina poslovnog prostora, otvoreno više proizvodnog prostora (fabrika) van Trstenika, proizvodi fabrike postali su traženi kod nas i u svetu. U tim godinama u Trsteniku se gradilo i po 200 stanova. Biran je i za ministra privrede u Vladi Srbije. U jednom mandatu bio je predsednik Opštinske konferencije socijalističke partije'u Trsteniku. Miroslavljev sin Dragan završio je VTMŠ u Trsteniku i radi u Kanadi kao inženjer.
Slava: Sv. Luka i Sv. Nikola (Bekricka).
Broj domova: Odžaci 1, Trstenik 1, Kanada 1.
- Filipovići
Filipovići su Doseljeni iz Crne Gore, iz mesta Stenje. Ponegde su zapisivani kao Vilipovići. Kao prvi pojavljuju se braća Vasilije (r. 1828), Jovan (oko 1820) i todor (1827).
Slava: Sv. Vračevi.
Broj domova: Odžaci 4, Medveđa 1, Francuska 1.
- Ratajci
U arhivskoj građi pronađeni su najstariji Ratajci: Jovan (umro 1843), Milovan (umro 1844), a Petar je rođen 1798. godine. Voislav je rođen oko 1820, Veličko 1823. godine, a Stevan 1843. godine. Imena Petrove braće nisu utvrđena, osim da mu je Veličko bio bratanac. Petar je bio uvažena ličnost. Bio je trgovac. Iz Rumunije je prevozio so i prodavao je. Zabeležen je kao predsednik opštine Odžaci. Kada je Vuk Stefanović Karadžić 1851. godine izdao Rečnik, Petar je bio, sa još nekoliko ličnosti ovog kraja, prenumerant i tako pomogao štampanje Rečnika. Inače bio je jedan od najbogatijih u selu. Ratajac Živojin jedan je od najnaprednijih povrtara. Godine 1989. pod povrćem je imao tri hektara. Prvi je uveo navodnjavanje kap po kap (1989).
Slava: Sv. Đorđe.
Broj domova: Odžaci 3, Kraljevo 1, Indonezija 1, Pariz 1.
- Sarići
Sarići su ranije bili Petrašinovići. Nepoznato je odakle su se doselili. Potomci kažu iz Crne Gore. Prezime je moguće po babi ili majci Sari. Postoji selo Sarice u okolini Bileće. U arhivskoj građi najstariji pronađeni su Stevan (rođen 1812), Spasoje (1813) i Ivan (oko 1820). Damnjan i Nikola, verovatno su bratanci Stevanu i Spasoju. U knjizi umrlih pronađeni su: Đorđe (umro 1848) i Milenko (1839), ali čiji su očevi ili sinovi nije zapisano. Svi Aranđelovi se odselili u Vrnjačku Banju. Sarić Radojka Ljubiša drži prestižnu knjižaru u strogom centru Trstenika pod nazivom „Zmaj“. Registrovana je od 1995. godine. Zapošljava šest radnika. Rajko je prikazan kao sin Milunov ima tvrdnje da je sin Miladinov.
Slava: Sv. Simeon, a Ivanova grana Sv. Nikola i Sv. Ilija, da li su oni druga familija ili je to slava miraza, nije se utvrdilo.
Broj domova: Odžaci 10, Trstenik 4, Bresno Polje 2, Loznica 1, Vrnjačka Banja 5, Podunavci 3.
- Smiljkovići
Smiljkovići imaju istog pretka sa Binićima. Predak im se doselio iz Rženice. Pored porodičnog imena Smiljković pojavljuje se i Binić. Stara lokacija familije bila je na brežuljku koji je bio ugrožen klizanjem zemljišta, pa su kuće iseljene. Rodonačelnik familije je Milosav (1792–1871), žena Risima. Živko je bio poznat rabadžija. Volujskim kolima vozio je po celoj Srbiji. Smiljković Miroslava Živomir, general-potpukovnik rođen je 1943. godine. Završio je vojnu akademiju, komandnoštabnu akademiju i komandno-štabnu školu operatike. Vanredno je unapređen u čin general–potpukovnika 1999. godine. Bio je na dužnostima od komandira voda do komandanta korpusa. Odlikovan je, nagrađivan i pohvaljivan. Služba mu je prestala 2000. - godine. Živi u Kragujevcu. Ostao je u sećanju Kragujevčana i okoline po dobroj saradnji i pomaganju okolnim selima. Predsednik je Okružnog odbora SUBNOR–a za Šumadijski okrug i predsednik Gradskog odbora SUBNOR-a Kragujevca. Veoma cenjen kao sposoban starešina u krugovima oficirskog kadra.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 6, Trstenik 3, Kragujevac 1, Kraljevo 1.
- Stefanovići
Nepoznato je odakle su Stevanovići doseljeni. Moguće da im je isti predak sa Binićima i Smiljkovićima. Zabeleženo je da su braća Simeon, Anđelko (r. 1837), Vasilije (1843) i Josif (1845). Takođe ima podataka da su Sima (umro 1841), Simeon (1841) i Todor (1841). Nije se moglo utvrditi Todor i Sima u kojim su rodbinskim odnosima bili među sobom i sa ostalima. Stefanović Njubišau Odžacima poseduje benzinsku pumpu od 1996.
Slava: Sv. Arhanđel.
Broj domova: Odžaci 3, Beograd 2.
Doseljeni u Odžake u HH veku
- Đaković Sreten iz Popine;
- Todorović Dragoslav iz J asikovice, usinio ga L'ošić Raka;
- Radovanović Zoran iz Mitrovog Polja došao na miraz u domaćinstvo Ratajac Njubiše i ćerke mu Jasmine;
- Radivojević Ratko sa Kosmeta (Ljubarda) došao na miraz u domaćinstvo Ratajac Milana i ćerke mu Jelice;
- Slavko Ilić iz Kiseljaka kod Tuzle, u domaćinstvo Batoćanin Milena i ćerke mu Zorke;
- Milosavljević Branimir doseljen iz Bučja;
- Veličković, bivši Gavrilović Dušan, iz Gornje Crnišave došao na miraz u Veličkoviće;
- Jevtić Radoš iz Bogdanja došao na miraz kod Sarić Rade;
- Vasić Rade iz Bogdanja, na miraz u domaćinstvo Radulović Živana i ćerke mu Mirjane;
- Piperac Dragan iz Bresnog Polja, preudajom majka ga dovela y Veličkoviće;
- Ivkovići (doseljeni) na miraz kod Đurković Mihajla i ćerke mu Branke;
- Đorđević Ljubiša iz Trestenika, na miraz u domaćinstvo Klisarić Ljubodraga i ćerke mu Rose;
- Đokić Radovan iz Kukljina, došao sa majkom;
- Popović Srećko došao na miraz u domaćinstvo Boćanin Radovana i ćerke mu Nade;
- Šućurović Borivoje iz Štulca, doselio se;
- Bošković (Živojina) Jordan, doseljen iz Strmenice;
- Lazarević Jelenko, doseljen iz sela Rokci;
- Kljajić Dušan, doseljen iz Pleša;
- Lukić Živorad i Vukoman doseljeni iz Strmenice;
- Milićević Predrag, doseljen iz Strmenice;
- Pavlović Jovan, doseljen iz Strmenice;
- Ristić Ljubodrag, doseljen iz Strmenice;
- Rajičić Vladan, doseljen iz Pleša;
- Erić Milovan, doseljen iz Pleša;
- Navlović Vukman, doseljen iz Strmenice;
- Glidžić Svetolik iz Starog Trstenika, došao na miraz u domaćinstvo Sarić Milisava i ćerke mu Milunke;
- Erić Nikola iz Pleša, na miraz u domaćinstvo Miljojković Milivoja i ćerke mu Dragice;
- Ivković Rajko iz Crnišave, na miraz u domaćinstvo Milovanovića;
- Janošev Adam iz Medveđe, na miraz u domaćinstvo Sarić Uroša i ćerke mu Milosije;
- Lević Velibor iz Levića, na miraz u domaćinstvo Karić Čedomira i ćerke mu Zdravke;
- Lukić Božidar iz Planinice, na miraz u domaćinstvo Đurković Radosava i ćerke mu Ružice;
- Miodragović Aleksa, doseljen iz Leskovice;
- Mihajlović Milomir iz Planinice, u domaćinstvo Stefanović Milana i ćerke mu Đuve;
- Pantić Milivoje iz Grabovca, na miraz u domaćinstvo Veličković Miluna i Milice;
- Sudarac Radiša iz J asikovice;
- Perunac Sava iz Medveđe (bili Trošići), oženio se udovicom Prokić Katarinom;
- Curaković Miljko iz Tobolca, na miraz u domaćinstvo Ratajac Dragiše i ćerke mu Vere;
- Šljipoger Marko iz Šlica, u domaćinstvo Jevtić Trajka, koji je usvojio Kadivku.
IZVOR: Prema knjizi Momčila R. Todosijevića „Podgočka naselja trsteničkog kraja“, izdanje Beograd 2008. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
The post Poreklo prezimena, selo Odžaci (Trstenik) appeared first on Poreklo.