Poreklo stanovništva sela Vranište, opština Gora – Prizrenski okrug. Prema knjizi „Gora i Opolje“ Milisava Lutovca, izdanje 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Po geografskom položaju Vrakište je središte Gore. U njemu je za vreme turske vladavine bila sreska ispostava, a posle oslobođenja 1912 g. proglašeno je za sresko mesto. Vranište je ostalo kao takvo sve dok nije jedan deo ove župe pripao Apbaniji, posle Prvog svetskog rata. Pošto je tada postalo granično mesgo, srez se preselio y Dragaš.
Vranište ima vrlo povoljan položaj. Leži na prostranoj terasi iznad Brodske Reke, u čijoj su dolini njive i livade. Sa druge strane, iznad sela, prostire se šumovito brdo Čestak.
Istorijat sela i topografski nazivi.
Vranište je staro naselje. Pominje se u Arhanđelovoj hrisovulji kao granično mesto sa atarom sela Broda. U njemu se očuvao kontinuitet stanovništva iz toga doba, što se vidi iz topografskih naziva. Utrina Čisge pominje se u pomenutoj povelji. Drugi nazivi su iz doba kada su preci današnjeg srpskog stanovnišva bili pravoslavni hrišćani: Marin Dof (Do), Dražojce (njive), Crnila (za koje narod kaže da se tako zovu zbog toga što je majka proklela sina koji je promenio veru), Višenik — Viševo (njive), Božovo, Đurđoica, Brzoica (iznad sela), Stari Lazi, Vrškoje, Paraspore (njive), Dukarnice, Vlaška (ravan između Mlika i Vranšdžta), Ribanipgge i Premenje (njive), Budev Rit, Prisovo, Budjinci (utrine), Grnčarica (njive), Graišta, Garje, Kulišta, Crkvišta (njive), Lev Kamen, Bukojna (bila bukova šuma), Azirin Glas, Čiste, Česlav, Laški (Vlaški) Potok.
Starine u selu.
Ostaci iz ranijeg doba su: „Staro kaursko groblje“ i „Crkvina“ pod Budev Rit. Na Stenicama je takođe bilo staro groblje u kojem su sahranjivali umrle i posle prelaska na islam. Ali je najvažniji spomenik, ne samo za Vranište nego i za druga okolna sela, „Đurova Crkva“ u Marinom Dolu, blizu čijih se ruševina „narod bere“ na Đurđevdan i tu igra „oro“ tri dana. Od ove male crkvice, koja je bila na brežuljku iznad prostrane rečne doline, osgali su samo temelji i nekoliko malih nadgrobnih spomenika koji se jedva vide iz zemlje.
Tip sela.
Današnje Vranište se deli uglavnom na mahale: Donju Mahalu, Poljakovce i Jovanovićevce (po Jovanu), Tutorce, Cenovsku, Kovačevsku i Odžinsku, po rodovima koji žive u njima. Neke mahale su kasnije dobile druge nazive, naprimer Odžinska, koju su ranije zvali Markova Mahala. Jovanova Mahala se zvala po Jovanu, koji je živeo pre 120 godina. Slavio je, kažu, Sv. Jovana.
Poreklo stanovništva.
Najstariji rodovi y Vraninggu su:
-Todorovci, Jovanovci i Tutorci, 25 k.
-Cekovci, 10 k., poreklom su od Elbasana.
-Poljakovci, 25 k., predak se dodelio iz obližnjeg sela Baćke.
-Memišovci, 5 k., došli iz Elbasana kao kovači.
-Kukokmarovci, 13 k., došli iz susednog sela Glivnika kada se ovo raselilo zbog čume.
-Mangovci, 8 k., doseljeni iz Kolovoza (Ljuma). Došao Ibrahim pre četiri pojasa kao čuvar u vodenici. Kažu da su se tako prozvali naselivši se u Mangovskoj mahali.
-Gagovci, 10 k. Iz ovog bratstva bila je žena Todorica, nazvana tako po mužu Todoru; ona je umrla kao hrišćanka početkom ovoga veka.
- Odžinci, 5 k., došli pre 30 godina iz Restelice na majčino imanje.
IZVOR: Prema knjizi „Gora i Opolje“ Milisava Lutovca, izdanje 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
The post Poreklo prezimena, selo Vranište (Gora) appeared first on Poreklo.