Poreklo stanovništva sela Toplac, Grad Vranje – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Toplac leži po dolovima i na kosama oko 2 kilometra desno od Južne Morave. Okolna naselja su: Katalenac, Ćukovac, Kumarevo i dr.
Vode i ime selu.
Skoro svi meštani koriste vodu za piće sa jakog izvora Toplac, koji izbija u podnožju odseka. Po ovom izvoru nastalo je ime sela. Drugi slabiji izvor izbija iznad sela na mestu Crveni Breg. Na tom izvoru „najviše se poji stoka“.
Zemlje i šume.
Njiva, paša i šuma nalaze se na potesima, koji nose ove nazive: Zavoj, Topole, Rosulje, Brešljaci, Šuplji Kamen, Strašljivac, Dedova Ornica, Ostra Čuka, Čevrljuga, Lokma, Petrova Glava (vinogradi), Plandište, Meanište, Bugarke, Aginka, Borinarka i Zaimov Zabel.
Tip sela.
Toplac je selo razbijenog tipa. Deli se u onoliko mahala koliko ima većih seoskih rodova.
Toplac je 1951. godine imao ukupno 92 domaćinstva.
Postanak sela i starine.
Ne zna se kada je osnovan današnji Toplac. U njemu su stari rodovi: Terzinci, Kitarci, Nikolčinci, Đorđinci, Jankovci, Šarkovci i Cevnci. Od njih potiču mnoge seoske porodice. Sela Toplac i Katalenac imaju zajedničku pašu, šumu i groblje.
Prilikom oslobađanja od Turaka Toplac je zatečen da leži na višem položaju u blizini susednog Katalenca. Današnje toplačko polje pokraj Južne Morave tada je pripadalo nekom Ali Avmet Zaimu iz Vranja. Stanovnici iz Toplaca povremeno su silazili u polje da rade kao momci, dok su noću boravili u svojim kućama. Godine 1878. zemlja pomenutog Turčina, kupovinom, prešla je u vlasništvo meštana iz Toplaca. Da bi bili bliže radnoj zemlji, oni su najveći deo sela preselili na današnji položaj.
U donjem delu sela postoji crkva Sv. Petra. Crkva je građena odmah nakon oslobođenja od Turaka. Oko crkve je groblje. Tu je bilo i za vreme turske vladavine. Svi stanovnici imaju dve zajedničke slave; seosku slavu Spasovdan i crkvenu na Petrovdan. Za stoku „svete maslo prve nedelje posle Krstovdana“.
Meanište je potes na ranijem važnom putu pravca severoistok-jugozapad u ravnici pored Južne Morave. Pred kraj turske vladavine tu je držao han neki „Grk“, zvani Ljota. Bugarke su njive koje se nalaze pored Meaništa. U donjem delu sela, tamo gde je glavna česma, meštani su iskopavali parčade velikih zemljanih ćupova.
Poreklo stanovništva.
Moguće je da su starinci ovi seoski rodovi:
-Terzinci, Aranđelovdan. Neki preci su imali terzijsku radnju u Vranju te su po tome dobili prezime.
-Kitarci, Nikolčinci ili Deda Kostini, Đorđinci, Jankovci, Šarkovci i Cevinci – svi slave Aranđelovdan. Deobom prednjih starinaca postali su i ovi rodovi:
-Pandurci, Nakinci, Deda Stankovi, Đorđija, Ristići, Čifčici i Stojčini – svi slave Aranđelovdan.
Doseljenici:
-Trejakovci, Aranđelovdan, su doseljeni iz Trejaka u slivu Kleničke Reke.
-Šopovi, Savindan, potiču od domazeta koji je došau u kuću roda Kitarci. Starina im je iz Babine Poljane u Gornjoj Pčinji.
Iseljenici:
-Pupunci žive u Suvom Dolu.
-Kostići su se iselili u Jelašnicu.
-Đerančani su u Jovcu.
-Ćošini su se iselili u Beli Breg.
-Đelinci, Tasići, Trajkovići i Gabrika su u Vranjskoj Banji.
-Terzinci, dve porodice su se iselile u Vranjsku Banju i Surdul.
-Trejakovci, pet kuća se iselilo u Vranjsku Banju (Topličanci).
-Kitarci, jedna kuća se iselila negde u Srbiju.
-Nikoličanci, pet kuća se iselilo u Jelašnicu, dve u Orahovac kod Preševa, tri u Leskovac i jedna u Beograd.
-Đorinci, jedna kuća se iselila u Bojnik kod Leskovca.
-Stojčini, dve kuće žive u Kumanovu.
-Čifčici, tri kuće se iselilo u Veliki Trnovac.
-Civinci, jedna kuća živi u Đorđevcu kod Grdelice.
-Đorđija, jedna kuća je u Vranjskoj Banji i dve u Orahovici kod Preševa.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
The post Poreklo prezimena, selo Toplac (Vranje) appeared first on Poreklo.