Poreklo stanovništva sela Toponica, opština Bela Palanka – Pirotski okrug. Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Geografsko topografske prilike.
Selo leži u dolini Toponičke Reke, kako se Crvena Reka naziva u srednjem i u delu gornjeg toka. Naselje se pruža pravcem rečnog toka, od jugoistoka prema severozapadu, dužinom od 1200 metara. Glavni deo sela je u erozionoj kotlaskoj dubodolini, na stecištu pritoka Toponičke Reke: Radeševice, Mišine Doline i Markove Doline. Glavnina kuća je na istočnoj dolinskoj strani, smeštena prema Markovoj Dolini. Tom stranom doline sproveden je kolski put duž koga je najniže kuće ušorene. Kuće u višim redovima iznad njih zgomilane su u grupe. Ušoreni deo sela, oko puta, lokalizovao se na terasi od 12-16 metara. Naseljski kraj na zapadnoj dolinskoj strani čine razređene kuće takođe izdužene prevcem rečnog toka. Ostali deo sela sastoji se od nekoliko neznatno razređenih mahala, međusobno udaljenih 20-30 metara.
Vode.
Meštani se vodom snabdevaju uglavnom sa česama i izvora. U selu su četiri česme; tri dobijaju vodu sa izvora Stećevica. Najbolja voda za piće je se četvrte, Stare česme. Selo ima i jedan bunar dubok 10 metara i nekoliko pumpi sa dovoljnom količinom vode. Izvori u ataru su: Stećevica, Grlo, Gornje Livade, Provarica, Zdravačka Dolina, Čumaga i Grebešin Dol.
Granice atara, zemlje i šume.
Granice atara su povučene na mestima: Most, Valen i Toponička Reka – sa Glogovcem; Čuka, Leskova Voda, Bagren, Zarova Padina i Donja Lokva – sa Vrgudincem; Trsa, Mleće, Mučibaba, Veleđe i Toponička (Kosmovačka) Reka, Čuka, Orci, Cacarevac, Iginica, Klađe i grebem Suve Planine – sa Kosmovcem. Jelov Pažar, Trpezica, Cacarevac, Konjski Dol i Mrmoljin Trap – sa Vetom.
Topografska imena za obradive površine su: Most, Ulevica, Čuka, Grebešin Dol, Venac, Pasji Del, Bubnjak, Radeševica, Golema Livada i Jelovica. Utrina je na mestu Riđe i Suvoj Planini. Šume obuhvataju: Vrlu Stranu, Papratinu, Oračku Dolinu, Slavi Dol, Srpsku Dolinu, Bazak, Vikalicu (888 m), Krnovu Padinu i Pešino Ravnište.
Tip sela.
U celini Toponica je nizno dolinsko naselje sa razređenim krajevima. Veće je razređenosti deo naselja na zapadnoj dolinskoj strani Toponičke Reke; u tom delu su kuće razređene, ali nisu naseljski krajevi. Na „placevima“ oko glavne zgrade su okućnice sa baštama i malim voćnjacima. Razlikuje se nekoliko naseljskih krajeva: Praporci, Kurjaci, Đorgovska Mala, Debeljinci, Dubanska Mala i Dedaaranđelovska Mala.
Stranie u selu.
U ataru Toponice očuvani su ostaci starog crkvišta Sv. Trojice, nesumnjivo velike starosti. Nad selom je crkvica Sv. Jovana, čiji je kult u osobitom poštovanju kod stanovništva ovog sela. Na mestu „Rusalija“ nalazi se staro „Rusalijsko Groblje“ u kome se i danas nailazi na očuvane kosture.
Poreklo stanovništva.
Starinci su:
-Jankovci (Jankovići, Živkovići i Stankovići);
-Đorgovci (Cvetkovići i Igići);
-Rakinci (Rakići i Mladenovići);
-Blagojinci (Blagojevići) i;
-Adinci (Adići).
Svi ovi rodovi slave Sv. Todora. Ovaj starosedelački rod broji deset pojaseva. Izuzev Rakinaca i Blagojinaca, svi ostali rodovski ogranci počeli su stupati u bračne odnose, jer su „izašli iz pojasa“ posle osmog pasa. Jankovaca ima odseljenih u Crvenu Reku i Vrpolju; Đorgovaca u Beloj Palanci i Crvenom Bregu; Blagojinaca u Crvenoj Reci i Adinaca u Nišu.
-Markovci (Živkovići i Krstići);
-Dedaaranđelovci (Ranđelovići);
-Popovci (Popovići);
-Tričkovci (Tričkovići);
-Filipovci (Filipovići) i;
-Golubovci (Golubovići).
Svi ovi rodovi slave Sv. Petku. Ovaj starinački rod broji preko deset pojaseva. Markovaca ima odseljenih u Crvenoj Reci i Nišu; Dedaaranđelovaca u Nišu; Popovaca u Zaječaru i B. Palanci; Tričkovaca u Novom Sadu; Filipovaca u Nišu i Novom Sadu i Golubovaca u Tamnjanici.
-Lilinci (Stojanovići i Božići), Sv. Vrači. Stojanovića ima odseljenih u Dolac i Kovinu (kolonisti).
-Boškovci (Božići), Sv. Vrači.
-Đurđinci (Đurđići, Pejčići, Radovanovići), Sv. Vrači. Ima ih u Opovu.
-Mitinci (Mitići), Nikoljdan. Ima ih odseljenih u Niš.
Rodovi nepoznatog porekla su:
-Ćirinci (Jocići), Aranđelovdan i;
-Stojanovci (Stojanovići), Aranđelovdan. Ima ih odseljenih u Opovo.
Doseljenici su:
-Đelinci i Nedeljkovci (Krstići i Nedeljkovići), Nikoljdan, su iz sela Stola kod Babušnice. Đelinaca ima odseljenih u Crvenoj Reci a Nedeljkovaca u Novom Sadu.
-Kitašovci (Kitići), Nikoljdan, su iz Oreovca. Ima ih odseljenih u Niš.
-Milenkovci (Milenkovići), Nikoljdan, su verovatno iz Glogovca. Ima ih odseljenih u Niš.
-Džukinci (Džukići), Aranđelovdan, su iz Zaplanja.
-Demirovići, Sv. Vasilije, su Cigani-Romi, doseljeni iz Popovog Hana.
-Salići, Aranđelovdan, su Cigani-Romi, doseljeni iz Zaplanja.
Svi doseljenički rodovi naselili su se u tursko doba, pre 1877. godine.
Selo ima svoje posebno groblje.
Naseljska zavetina je SV. Trojice po crkvištu Sv. Trojice.
IZVOR: Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
The post Poreklo prezimena, selo Toponica (Bela Palanka) appeared first on Poreklo.