Poreklo stanovništva sela Grajevce, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Grajevce se nalazi na desnoj obali Južne Morave na samoj ivici najniže diluvijalne terase a nekoliko kuća se spustilo u aluvijalnu ravnicu pored reke.

Tip sela.

Dvorišta i kuće su bile jedna uz druge, gotovo na gomilu. U centru sela, gde je seoska prodavnica, stoji kultno drvo, zapis sa očuvanim krstom.

Ime sela.

Postoje dve legende o postanku imena ovog sela. Po jednoj, ovde je nekada, pre oko 200 godina, bilo gradsko naselje, na mestu Selište, gde se i danas nailazi na ostatke starih građevina i keramike. Pored tog gradskog naselja bilo je i groblje, pa su ljudi nalazili ljudskekosti. Od nekadašnjeg grada postalo je selo Grajevce.

Po drugoj legendi, na mestu Posedak, jako dobro uspeva pasulj, grah ili gra. Po toj kulturi se i selo nazvalo Grajevce.

Vode.

Grajevce je na obali Južne Morave. Ovo je najvažnija kotlinska reka je jedina tekućica koja protiče pored sela.

Selo se za ljude i stoku služi vodom iz bunara koje ima svaka kuća. Bunari su duboki do 12 metara a voda je laka i zdrava.

U polju, na levoj obali Južne Morave, teren je nizak, negde napušteno korito ove reke prekriveno tankim slojem fine, rastresite i lako obradive zemlje gde vlada zakon kapilarnih sudova, po kojem u plodnom sloju zemlje ima dovoljno vlage za povrtarsko bilje, naročito papriku, gde je negovana gajena čuvena grajevačka paprika, specijalnog oblika, pogodna za punjenje i turšiju.

Zbog zagađenja Južne Morave na ovom prostoru se paprika više ne uzgaja.

Zemlje i šume.

Atar sela Grajevca se proteže između atara janjuškog, jelašničkog, zlokućanskog, novselskog, bobištanskog i kumarevskog i zahvata prostor od 555 hektara, od koje površine oranice i bašte zahvataju prostor od 356, voćnjaci 5, vinogradi 34, livade 4, pašnjaci 40, šuma 29 i neplodno je 87 hektara.

Zemlja nosi nazive: Trševine, Ciganska Šuma, Jezero, Simonovice, Lojzište, Ljutica, Selište, Buši, Posedak, Bara, Topolke, Paraspur (spada u potes Ljutica), Čavčja Arnica, Široka Arnica, Sevdin Grob i Kusi Rid.

Postanak sela i prošlost.

U ataru sela Grajevca, na desnoj obali Južne Morave, nedaleko Gradca, kod sela Zlokućana, pored puta koje od Grsadca vodi ka selu Manojlovcu nalazi se lokalitet Selište. To je jedno od praistorijskih nalazišta na desnoj obali Južne Moreve, uzvodno od Gradca. Neolitsko naselje na lokalitetu Selište živelo se blizu 4000 godina od naših dana, pa nije imalo niti moglo imati ma kakve veze sa slovenskim naseljem, koje je moglo nastati najranije pre 1300 godina.

U turskom tefteru iz 1516. godine pominje se u nahiji Dubočica pominje se timar Grajinovi. Moguće je da je to selo Grajevce.

Staro Grajevce je bilo na levoj obali Južne Morave, na lokalitetu koji danas nosi naziv Posedak. Južna Morava je neprekidno rušila svoju obalu, koja je niska, ravna i od rastresitog materijala, pa se približila selu i ugrozila ga. Bilo je to početkom osme decenije XIX veka. Uplašeni Grajevčani zaključili su da je najpametnije da svoje selo prenesu na desnu obalu Južne Morave, na viši teren koji ona ne može da ugrozi. Tu su im bila trla pa je to omogućilo da se brzo skuće i počni izgrađivati svoje selo Grajevce na sadašnjem mestu. Kao godina preseljenja pominje se 1872. godine od kada potiču i prvi Grajevčani rođeni u sadašnjem selu.

Poreklo stanovništva.

Posle oslobođenja od Turaka Grajevce je imalo 30 kuća i pripadalo je opštini Bogojevac. Prema popisu iz 1953. godine u njemu je živelo 106 domaćinstava i 719 stanovnika. Međutim, kod popisa 1971. godine u njemu su bila 124 domaćinstva ali samo 614 stanovnika, što ukazuje na znatan odliv stanovništva iz ovog sela. Po kazivanjima meštana, iz Grajevca se iselilo u Leskovac oko 100 domaćinstava, a ima iseljenika u Boru, Beogradu i Dobanovcima.

Sadašnje stanovništvo čine ovi rodovi:

Starosedeoci su:

-Jovinski (Marjanovići), Tančini, Karalejci i Žitarci.

-Došljaci su iz Prekopčelice.

-Tilkovci su poreklom iz Prekopčelice.

-Rupčani su verovatno iz Ruplja, žive na levoj obali Južne Morave.

-Vranjkini su verovatno iz okoline Vranja.

-Vranjkini drugi, su iz okoline Vranja.

-Tačini su iz Crvene Jabuke.

-Cakinci su iz Crvene Jabuke.

-Mušeci-Cvetini su iz Navalina.

-Packovi-Đurini su iz Jašunje.

-Došljaci drugi su iz Prekopčelice, u srdstvu su sa prvim rodom istok imena, slave istu slavu.

-Jovinski drugi, prizećeni ili usvojeni u prvom rodu istog imena.

-Krstini su iz Gornjeg Krajinca.

-Menjini su starosedeoci, srodni Jovincima.

-Vukini su iz Gornje Kupinovice.

Zanimanje stanovništva.

Meštani Grajevca se bave zemljoradnjom. Gaje pšenicu i kukuruz sa tržnim viškovima. Poznati su kao odgajivači dobrog bostana. Gaje detelina za ishranu stoke. Od povrća uzgajaju papriku, kupus ali i industrijku biljku - duvan.

Nekada su bili veliki stočari i svaka kuća je imala svoje trlo. Sada imaju po 2-3 krave, po neku ovcu, a osim desetak domaćinstava svaka kuća ima jednog ili dva konja.

Od mleka prave dobar sir, koji je cenjen ne leskovačkoj pijaci.

U selu ima dve potkivačke radnje a i divljih zanatlija, koji radnje ne vode kao stalno zanimanje – kovači, stolari...

Imali su tri vodenice-plovke na Južnoj Moravi, više ih nemaju.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Grajevce (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Grdanica, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Grdanica se nalazi na najnižoj jezerskoj terasi na desnoj obali Južne Morave. Ispod nje na zapadu je aluvijalna ravan koju je izmodelirala Južna Morava. U nizu sela u oblasti Leskovačko Polje i Babička Gora, sa desne strane Južne Morave, Grdanica je najsevernije selo.

Tip sela.

Selo Grdanica je zbijenog tipa.

Ime sela.

Postoji legenda da je u dalekoj prošlosti čuvan veliki broj svinja, koje su groktale – „grdele“: Gr-gr-gr, pa je po tome selo dobilo ime.

Međutim, u ataru ovog sela, na jugoistoku, dižu se dva brega. Jedan se zove Mali Grdanac a drugi Veliki Grdanac. Misli se da je na jednom od ova dva brega postojala tvrđava – grad – te je moguće da je na osnovu ovoga nastao naziv Grdanac.

Vode.

Zapadno od sela teče Južna Morava. Kroz selo protiče potok Grdanac, koji u gornjem toku nikada ne presušuje. U ataru Grdanice postoji više kladenaca, od kojih navodimo: Kušina Korija, Jezero, Dimina ili Turske Njive, Čuka, U Lozje, Ajdučko Kladenče. Bunare ima skoro svaka kuća a njihova dubina je i do 33 metra a najdublji je bunar dubine 29 metara. U severnom delu selo postoji česma sa jakim mlazem dobre vode pored puta za Smrdan. Kaptažom vode na izvorištima iz Malog Grdanca, Kušine Korije, Sokola i Ajdučkog Kladenčeta dovedena je u selo zdrava planinska voda koju koriste mnoga domaćinstva.

Zemlje i šume.

Katarstarska opština Grdanica obuhvata i atar sela Smrdana, jer je u vreme popisa selo Smrdan smatrano zaseokom Grdanice. Ukupna površina atara oba sela iznosi 934 hektara od čega otpada na oranice i bašte 400 hektara, voćnjake 13, na vinograde 68, livade 1, pašnjake 167, šumu 91 i neplodno zemljište 194 hektara.

Zemlja nosi ove nazive u ataru same Grdanice: Mali Grdanac, Turske Njive, Stara Šuma, Pržar, Čuka, Sokol, Nerezine, Mastina, Jaričište, Češmište, Adžijica, Plavište, Sredorek, Livade, Krtičevica, Selište, Donje Selište, Arniče, Svrčarnik, Lug i Jezava.

Postanak sela i pršlost.

Gradnica spada ured starih srpskih sela nastalih u doba srpske srednjovekovne države. Selo se pominje u turskom tefteru iz 1516. godine pod istim imenom. Posle refome turskog carstva četrdesetih godina XIX veka, Grdanica je počitlučena. Poslednji gospodar Gradnice zvao se Emin Paša.

Značajnije ličnosti poreklom iz Grdanice je osnivač ugledne građanske porodice u Leskovcu Milenkovića – Milenko; jedan od prvih lekara u Leskovcu dr Todor Milenković, vladika dr. Damaskin Grdanački, zatim, Svetorar – Zare Grdanački, novinar, humorsita i vlasnik „lista za šalu i zabavu“, koji se početkom XX veka pod imenom Čivija izdavao u Šapcu. Dotični je, kako kažu, spojio „leskovački burgiju sa šabačkom čivojom“.

Poreklo stanovništva.

Grdanica je odmah posle oslobođenja od Turaka brojala 49 domaćinstava. U njoj je 1953. godine bilo 134 domova sa 850 stanovnika a 1971. godine je imala 170 domaćinstava i 840 stanovnika.

Danas u selu žive sledeći rodovi:

Starosedeoci:

-Pavlovci-Pavlovčiki, Jurukovci, Cvetanovci srodnici roda Jurukovci, Ljoljci, Talci su srodni sa Ljoljcima, Derci i  Ćosinci-Kovandžici.

Nepoznatog porekla:

-Trajkovići, Velkovi, Ničinci, Đocinci, Ilijinci, Marinčiki, Purićevi, Lazinci, Čavci i Ibrići (Romi).

-Mitinci su iz topličkog sela Jasenice.

-Bojanci su iz Smrdana.

-Sečanci su poreklom iz Sečanice.

-Đelinci su iz Bratmilovca.

-Smiljkovići su iz Smrdana, ovde prizećeni.

-Kostići su iz Graova.

Zanimanje stanovništva.

Stanovnici se bave zemljoradnjom. Gaje na znatnoj površini vinovu lozu. Povrtari su, proizvode sve vrste povrća. U manjoj meri se uzgaja duvan. Čuvaju stoku. Svako domaćinstvo u proseku ima po dve krave.

Omladina se u manjoj meri opredeljuje za poljoprivredu, više se odaje zanatima i traže zaposlenje u gradovima pa i van zemlje.

Romi su poljoprivrednici, mada imaju malo zemlje a od stoke tri magareta, dve krave i jednog konja.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Grdanica (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Guberevac, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Guberevac leži u aluvijalnoj ravnici Južne Morave na prostoru između ove reke i njene prve pritoke u oblasti Leskovačko Polje i Babička Gora – Tulovske Reke. To je najjužnije selo ravnici koja se iznad sela Donje Kopašnice prelazi u kanjon Grdeličke Klisure.

Tip sela.

Guberevac se deli na dve mahale; Gornju i Donju, pa je na nekim kartama ubeleženo kao Gornji i Donji Guberevac. Atar sela Guberevca se graniči sa atarima sela koja pripadaju Donjoj Vlasini. To su Gložane, Prilepac, Ladovica i Dobrotin. Na zapadu su sela Velike Grabovnice, porečkog sela velikog Trnjana, Male Grabovnice i Gornjeg Bunibroda.

Guberevcu pripada još jedna grupa kuća na zapadu od Midhad-pašinog druma, pa bi se ova grupa kuća mogla smatrati zasebnom mahalom.

Dvorišta i kuće poređane su jedna uz drugu duž kvivudavog makadamskog puta, pa se stiče utisak da je ovo selo drumsko naselje, mada to zapravo nije.

Ime sela.

Legenda kaže, pastiri nomadi – Ašani, su se jedno vreme, radi odmora, proveli na ataru ovog sela. Razapeli su šatore i ostali nekoliko dana. Kada su krenuli dalje, neko od njih je na ovom mestu zaboravio svoj vuneni pokrivač – guber. Ašanin je uvideo da mu nema gubera, setio se da ga je zaboravio na odmorištu, vratio se nazad, našao svoj guber a od tada se to mesto nazvalo Guberevac, pa kada se kasnije selo zaselilo, dobilo je isto ime.

Zemlje i šume.

Guberevac zahvata prostor veličine 1262 hektara. Od ove površine su njive i bašte na 710, voćnjaci na 15, vinogradi na 154, livade na 57, pašnjaci na 188, šuma na 24 a neplodno je zemljište veličine 113 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Manastirište, Kokodanske Livade, Vada, Meanište, Rid, Umište, Topole, Arapovica, Latinsko Groblje, Gloška Ornica, Carina, Skobički Lug, Šedrvan, Preko Rid, Željkovac, Trnske Livade, Tursko Gumno, Kovanl'k, Vranjska Noga, Trnsko i Livadica.

Postanak sela i prošlost.

Guberevac je staro selo podignuto svakako u vreme srpske srednjovekovne države, vrlo verovatno najpre na lokalitetu Livadica. U turskom tefteru iz 1516. godine ono se vodi po zijametom. Posle ukidanja spahijskog sistema i u srpskoj državi posle Berlinskog kongresa nije plaćalo agrarni dug. U periodu od 1878 do 1885. godine Emin Paša Agić, trgovac iz Leskovca za vreme Turaka je imao imanje u Guberevcu.

Poreklo stanovništva.

Po popisu izvršenom odmah posle oslobođenja od Turaka i formiranju prvih opština, Guberevac je bilo sedište istoimene opštine i brojalo je 125 domaćinstava. Posle Leskovca ovo je bilo najveće naselje u ovoj oblasti. Po popisu stanovnika 1953. godine imalo je 300 domaćinstava sa 1986 stanovnika a po popisu 1971. godine 419 domaćinstava sa 1910 stanovnika.

U selu žive ovi rodovi.

Starosedeoci:

-Dardići, Šajkini, Stamenkovi, Šišanovi, Mašanovi, Cokalici, Lularci, Veledici, Džumvišlijini, Đuridini, Didilinci i Džumbini.

Nepoznatog porekla.

-Šupeljevi (Jovanovići), Pavlovi-Tvorci, Petkovci (Kostići), Kačarovi, Gruinci, Kopišulini, Pirci, Miljkovci, Resilkovi i Popci.

-Kokodanci su poreklom iz Ruplja.

-Ladovčani su se doselili iz Ladovice.

-Džezvarovi su iz Novog Sela.

-Dardinci su iz Darkovca.

-Džubini su iz Ruplja.

-Jovčini su iz Novog Sela.

-Srbinovci su srodni sa Džezarevima, iz Novog Sela.

-Lazarovi su iz Radovišta – Makedonija.

-Dančini su poreklom iz Vine – iz „Skobaljićevog sela“.

-Jančini su poreklom sa Kosova, došli posle kosovske bitke.

-Kozuljini su došli sa Kosova sa Jančinima i Totinima.

-Totini su sa Kosova, došli posle kosovske bitke.

-Koziljini drugi. U istoimenom rodu usinjen je Dimitrije iz Crvenog Brega, pa su pripadnici ovog roda njegovi potomci.

-Pavlovci su poreklom sa Kosova – Priština.

Iz mnogih od napred navedenih rodova ima iseljenika po raznim mestima u Srbiji i Vojvodini.

Zanimanje stanovništva.

Glavno zanimanje je zemljoradnja i stajsko stočarstvo. Poznati su kao ciglari. Dobri su i vinogradari.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Guberevac (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Doljevac, opština Doljevac – Nišavski okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja.

Postoje dva Doljevca: Stari i Novi Doljevac. Stari Doljevac je ne samo po postanku starije naselje, već se ono razlikuje po tome što je čisto seosko naselje sa ruralnom privredom. Novi Doljevac je urbano naselje, saobraćajno čvorište, administrativni i kulturni centar opštine. Postoje razlike i u etničkoj strukturi. U Starom Doljevcu populaciju čini nekoliko rodova dok u drugom ne postoji nijedna rodovska grupa, već njegovu populaciju čine mlada domaćinstva pridošla iz okolnih sela, ali ih ima i iz udaljenih oblasti.

Stari Doljevac.

Ovo naselje, ili deo današnjeg Doljevca zaseljen je na desnoj obali Toplice. Sa južne strane sela sagrađena je pruga za Kosovo Polje, tako da je naselje pritešnjeno između Toplice i železničke pruge.

Ime naselja.

Prema legendi stanovnici Starog Doljevca i Kočana zavreme Turaka živeli su su selu na ušću Puste Reke u  Južnu Moravu a pokraj važne saobraćajnice po kojoj su se kretale vojske, karavani i gupe nasilnika. Selo im je bilo na dohvat ruke i uvek su u njega svraćali, zlostavljani meštane i pljačkali ih. Da bi se spasli nevolja koje im je drum donosio meštani reše da selo premeste pod rid, gde je bilo mnogo šume a zemljište besputno. Neki se zasele u današe Kočane a druga grupa niže, dole pored same Toplice. Zbog toga što je selo zasnovano „dole“, na nižem terenu, prozovu Doljevac.

Vode.

Glavna tekućica je reka Toplica, najveća leva pritoka Južne Morave. U selu svaka kuća ima i bunare, ali voda sada voda nije za upotrebu za ljude i stoku, osim na jednom bunaru.

Zemlje i šume.

Atar Staro Doljevca prostran je svega 134 hektara. Od toga na njive i bašte su na 94, voćnjaci 5, vinogradi 7, livade jedan, pašnjaci 3, šuma 3 i neplodno 26 hektara.

Nazivi potesa: Biserke, Preko Pruge, Doljevačka Bara, Soljevačja Šuma, Livade, Zelenike, Selište – Grobište i Stanica.

Poreklo stanovništva.

U starom Doljevcu, koji je izdvojen iz Novog Doljevca, ima 56 kuća. Godine 1938. imao je samo 17 kuća. U njemu žive ovi rodovi:

-Milinci (Milići) su starosedeoci,

-Cvetkovci (Cvetkovići) – Šabani su starosedeoci.

-Daninci su doseljeni iz Dadinaca.

-Menkovići su doseljeni sa Kosova. Preci su im najpre bili u Orljanu, potom u Knežici i najzad došli ovde.

-Đorđevići si srodni Cvetkovcima, pa su i oni starosedeoci.

-Tolići-Tolinci su starosedeoci.

-Sreten Krstić je iz Čečine.

Novi Doljevac,

Novi Doljevac je potpuno novo naselje koje se vrlo brzo razvija. Posle izgradnje pruge Niš-Skoplje pojavila se potreba za izgradnjom stanice na mestu gde je danas Novi Doljevac, Pod Turcima nije bilo ni puta Niš-Leskovac, koji prelazi preko Južne Morave ispod brda Kominge, jer je Midhad-paša držao drum s desne strane Južne Morave do Čečine i tek kod tog mesta premostio na levu obalu dok je jedan krak išao ka Prokuplju. Zemljište je pripadalo selu Kočanu, pa je i železnička stanica dobila takvo ime.To je tako trajalo do 1924. godine, kada je počela da se gradi pruga za Prokuplje i Kosovo Polje. Gradili su je Francuzi. Jednom prilokom materijal za prugu bio je kartiran (upućen) na Kočane i upućen za Makedoniju za stanicu Kočani. Bilo je dosta polemike oko preimenovanja stanice Kočane da bi, najzad, dobio naziv Doljevac. Tako je Doljevac postao železničko čvorište, putnici su „čekali vezu“ provodeći izvesno vreme u Doljevcu, roba se pretovara iz jednog voza u drugi, uslovili su najpre podizanje kafana za odmor, ishranu pa i prenoćište. Pored kafana i pekara pored druma, koji se pružao zapadno od železničke stanice počelo je da niče novo naselje. Dalje se naselje počelo širiti uz Toplicu, u pravcu Starog Doljevca dok su neki gradili kuće sa istočne strane pruge.

Godine 1955. Doljevac postaje sedište komune u čiji je sastav ušlo 16 seoskih naselja. Komuna je imala 1977. godine 20300 stanovnika.

Doljevac je postao i sedište administracije za jedan širi region. Ta činjenica uz već pomenito čvorišta pruga i puteva, doprinela su naglom svestranom razvoja ovog mesta ali, nažalost, bez ikakvog urbanističkog plana.

Poreklo stanovništva.

U Novom Doljevcu su sve sama individualna domaćinstva novih doseljenika, ovde naseljenih odmah iza Drugog svetskog rata.

To su sledeća domaćinstva.

-Radivojević Petar, veterinar, poreklom iz Negotinske Krajine.

-Đorđević Aleksandar je iz Mekiša.

-Ristić Siniša je iz okoline Vranja.

-Nedeljković Dale je nepoznatog porekla.

-Nikolić Radomir – Raka je iz Starog Doljevca.

-Đorđević Vidosav je iz Orljana.

-Đorđević Miodrag – Dragi je iz Starog Doljevca.

-Zdravković Dragoljub je iz Kočana.

-Jovanović Čedomir, grčkog porekla, je došao iz Starog Doljevca.

-Đukić Bogić je iz Brskuta kod Podgorice.

-Veljković Svetislav je iz Bučića.

-Mladenović Dika je iz Korbevca.

-Filipović Sava je iz Brestovca.

-Cakić Žika je iz Malošišta.

-Mihajlović Slavko je iz Batušinca.

-Prokopović Javorka je iz Vlasova.

-Petković Radmila je iz Kočana.

-Stojanović-Stanković Vidosava je iz Leskovca.

-Milenković Borivoje je iz Starog Doljevca.

-Marković Blagoje je iz  okoline Babušnice.

-Vesić Aleksandar je iz Žitkovca.

-Ćirić Miodrag je iz Badnjevca.

-Zlatanović Aleksandar – Aca je iz okoline Prokuplja.

-Mihajlović Ljubomir je iz Šainovca.

-Ilić Radisav je iz Prokulja.

-Đorđević Slavko je iz Kočana.

-Marjanović Aleksandar – Žabac je iz Kočana.

-Stojanović Rade – Rumin je iz Starog Doljevca.

-Vučkovići Stojan i Vlasta su iz Kočana.

-Ilić Čedomir je iz Kočana.

-Stojanović Hrista je iz Dobrog Polja.

-Marjanović Slavko-Žabac je iz Kočana.

-Mitrović Ljubomir je iz Kočana.

-Mitić Hristina je iz Šarlinca.

-Mičić Slavko je iz Kočana.

-Cvetković Vlastimir je iz Starog Doljevca.

-Mitić Stojan je iz Šainovca.

-Jovanović Svetozar je iz Gopše kod Bitolja.

-Cvetković Dragi je iz Orljana.

-Cvetković Ljubomir je iz Orljana.

-Arsović Vukašin je iz Toplice.

-Stević Miodrag je iz Pejkovca.

-Denić Dušan je iz Kočana.

-Petković Žika je iz Starog Doljevca.

-Petković Tihomir je iz Starog Doljevca.

-Petković Milorad je iz Starog Doljevca.

-Petković Dobroav je iz Starog Doljevca.

-Stanković Stanijan je iz Kožinca.

-Ilić Jovan je iz Čečine.

-Milošević Dragan je iz Kožinca.

-Mitić Vukašin je iz Pustorečkog Šarlinca.

-Miljković Živojin je iz Pukovca.

-Radenković Vukašin je iz Okoline Bele Palanke.

-Stanojević Radomir je iz Knežoce.

-Milošević Radiša je iz Toplice.

-Mihajlović Boriša je iz Draguše.

-Stanković Vlastimir je iz Kočana.

-Stojanović Slavka je iz okoline Bora.

-Zdravković Vlastiir je iz Kutleša.

-Božić Radomir je iz Gradišta kod Knjaževca.

-Milinković Branko je iz Like.

-Krstović Dušan je iz Podujeva.

-Tasić Vukašin je iz okoline Preševa.

-Vujić Hristivoje je iz Lukomira.

-Radisavljević Hranislav je iz Pukovca.

-Simonović Milivoje je iz Mekiša.

-Todorović Milija je iz Male Plane.

-Marković Hristina je iz Šarlinca.

-Škiljević Milan je poreklom iz Crne Gore, sa Pive.

-Jovanović Obrad je iz Kožinca.

-Jovanović Tomislav je iz Malošišta.

-Rančić Dragoljub je iz Rusne.

-Timotijević Mihajlo je iz Potočića.

-Kostadinović Novica je iz Rusne.

-Todorović Slobodan je iz Bagrdana.

-Dević Milanko je iz okoline Sanskog Mosta.

-Rađenović Nikola je iz Bosne.

-Ranđelović Dobrica je iz Ćurline.

-Nerandžić Radiša je iz Pupavca.

-Kocić Novica je iz Kočana.

-Stefanović Dušan je iz Ostrvice.

-Petrović Božidar je iz Čečine.

-Jovanović Rodoljub je iz Starog Doljevca,

-Cekić Jovan je iz Samarinovca.

-Kocić Dobrivoje je iz Rasovače (Geglja).

-Stojanović Sibin je iz Orljana.

-Veljković Krsta je iz Šainovca.

-Stamenković Radisav je iz Lukomira.

-Stojanović Tomislav je iz Orljana.

-Stajović Velizar je iz Mrljaka.

-Jovanović Dobrosav je iz Orljana.

-Savić Borisav je iz Grdetine kod Aleksinca.

-Stojanović Micko je iz Samarinovaca.

-Stanković Gligorije je iz Bučića.

-Stojiljković Svetislav je iz Lipovice.

-Mladenović Stanislav je iz Koćana.

-Mičić Borisav je iz Kočana.

-Tasić Ilija je iz Kočana.

-Tasić Nikola je iz Kočana.

-Menković Nikola je iz Starog Doljevca.

-Ćirić Stanimir je iz Badnjevca.

-Mirić Radomir je iz Graova – Grdelica.

-Stojanović Bodoljub je iz Šainovca.

-Stefanović Velimir je iz Kočana.

-Đorđević Miroslav je iz Kočana.

-Stanković Tomislav je iz Kočana.

-Stojković Krsta je iz Gornjeg Brijanja.

-Arsić Dušan je iz Smrdića.

-Kocić Despot je iz Kočana.

-Stojanović Milan je iz Trmke.

-Dinčić Budimir je iz Dikave.

-Grozdanović Živojin je iz Mrljaka.

-Ilić Dragoljub je iz Čekmina.

-Rajković Ratko je iz Mekiša.

-Nikolić Tomislav je iz Manajlice – Svrljig.

-Dekić Radivoje je iz Orljana.

-Kostić Živko je iz Čečine.

-Miljković Radovan je iz Toplice.

-Stamenković Dragi je iz Orljana.

-Nedeljković Čedomir je iz Kutleša.

-Miljković Dragica je iz Vranja.

-Vukić Đura je iz Lukomira.

-Aleksić Rade je iz Rusne.

-Veljković Jovan je iz Kočana.

-Veljković Živadin je iz Kočana.

-Ilić Ilija je iz Perutina.

-Ilić Trifun je iz Donje Rosovače.

-Miljković Radovan je iz Donjeg Crnatova.

-Ilić Stojan je iz Donje Rasovače.

-Gvozdenović Obrad je iz Mrljaka.

-Gvozdenović Vidoje je iz Mrljaka.

-Stanković Krsta je iz Lipovice.

-Marjanović Rade je iz Orljana.

-Peković Stevan je iz okoline Sijarinske Banje.

-Ćirić Jovan je iz Badnjevca.

-Miladinović Velimir je iz Starog Momčilova.

-Stanojević Dušan je iz Kočana.

-Stanković Dobrivoje je iz Kosančića.

-Tasić Tomislav je iz Starog Doljevca.

-Smiljković Vidan je iz Mekiša.

-Stojanović Bora je iz Malošišta.

-Simonović Rade je iz Mekiša.

-Ranković Milutin je iz Šarlinaca.

-Stojilković Rade je iz Kočana.

-Šerfezi Vlada je iz Banata.

-Milić Nikola je iz Rečice.

-Jovanović Mija je iz Kožinca.

-Đorđević Mladen je iz Mekiša.

-Becić Radomir je iz Matejevca.

-Popović Jovan je iz Toplice.

-Smiljkoivć Nenad je iz Male Plane.

-Mitić Slobodan je iz Badnjevca.

-Cvetković Milorad je iz Doljevca.

-Cvetković Dobrosav je iz Mekiša.

-Panić Radosav je iz Donjeg Ljubeša.

-Nikolić Stojan je iz Medveđe.

-Stevanović Dragoslav je iz Belotinca.

-Rade N. Učitelj iz Čečine.

-Stojiljković Radivoje je iz Kočana.

-Marjanović Bora je iz Pukovca.

-Tolić Ranđel je iz Kočana.

-Kocić Stojan je iz Kočana.

-Kocić Zlatko je iz Kočana.

-Mitić Milan je iz Šarlinaca.

-Mladenović Borisav je iz Držanovaca.

-Lakić Momir je iz Bosne.

-Ivanović Slobodan je iz Gornjeg Drenovca.

-Nikolić Vasa je iz Sukova.

-Stajković Borislav je iz Bujkovca – Vranje.

-Stamenković Vukadin je iz Rusne.

-Cvetković Trajko je iz Starog Doljevca.

-Dinić Dušan je iz Kočana.

-Đorđević Svetislav je iz Čečine.

-Momirović Aleksandar je iz Kočana.

-Đokić Najdan je iz Zlokućana.

-Stojanović Dobrivoje je iz Belotinca.

-Vučković Petar je iz Kočana.

-Stamenković Živojin je iz Klisure.

-Pavlović Vidosav je iz Kočana.

-Ristić Savka je iz Rusne.

-Jovančić Bone je iz Rusne.

-Mihajlović Milan je iz Rusne.

-Tonić Živko je iz Topličkog Šarlinca.

-Miljanović Boža je iz Kosaničke Rače.

-Milenković Despot je iz Kočana.

-Cenić Dušan je iz Kočana.

-Momirović Vlastimir je iz Kočana.

-Branković Mija je iz Kočana.

-Stojković Milivoje je iz Držanovca.

-Džaferović Borivoje je iz Dražinovca.

-Vidojković Vlada je iz Dražinovca.

-Janković Milovan je iz Čečine.

-Cvetković Kostadin je iz Rusne.

-Osmanović Miodrag iz Pejkovca.

-Uskoković Čedomir je iz Matejevca.

-Veljković Dušan je iz Kočana.

-Stojiljković Stana je iz Šarlinca.

-Milojković Novica je iz Klisure.

-Đorđević Srboljub je iz Barveša.

-Mitić Mile je iz Čečine.

-Kocić Trojan je iz Dražanovaca.

-Stojanović Branko Pipi je iz Starog Doljevca.

-Ilić Dragi je iz Vranja.

-Denić Milan je iz Kočana.

-Zdravković Pavle je iz Kočana.

-Mitić Vukašin je iz Malovišta.

-Nikolić Blagoje je iz Čečine.

-Mladenović Desimir iz Čukljenika.

-Vučić Dragi je iz Pečenjevaca.

-Jovanović Miodrag je iz Kočana.

-Petković Vidosava je iz Kočana.

-Petković Aleksandar je iz Zaplanja.

-Mladenović Dragiša je iz Draženovaca.

-Damnjanović Đoka je iz Čeva – Crna Gora.

-Ranđelović Dragiša je  iz Čapljinca.

-Kosić Janko je iz Niša.

-Stojanović Mile iz Malovišta.

-Blagojević Mimčilo je iz Orljana.

-Jovanović Zlatko je iz Rusne.

-Milošević Toma je iz Kočana.

-Kostić Verica je iz Kočana.

-Disić Vladimir je iz Međe.

-Stojiljković Nega je iz Kočana.

-Sakić Tomislav je iz Kočana.

-Milenković Vlastimir je iz Kočana.

-Avramović Vitomir je iz Sombora.

-Stojanović Dragomir je iz Preslapa.

-Stojanović Josa je iz Preslapa.

-Stamenković Đura je iz Lukomira.

-Stamenković Božidar je iz Crne Trave.

-Ramić Vitomir je iz Kočana.

-Bećirović Slavoljub je iz Prve Kutine.

-Ćemirović Darinka je iz Mekiša.

-Tanić Trajko je iz Pejkovca.

-Stevanović Vitomir je iz Dukata.

-Radenović Milivoje je iz Ravnog Dola – Sićevo.

-Stojanović Milisav je iz Gornjeg Račina – Jagodina.

-Milenković Dragi je iz Kočana.

-Marković Dobrivoje je iz Batušinca.

-Ilić Sreten je iz Zaplanjske Toponice.

-Stošić Bora je iz Badnjevca.

-Todorović Zarija je iz Crne Gore.

-Petković Vojislav je iz Vojčinca.

-Radošinović Strašimir je iz Kosaničke Rače.

-Novaković Borica je iz Toplice.

-Stanković Petar je iz Malošišta.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, naselje Doljevac (Doljevac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donje Brijanje, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donje Brijanje je podignuto na obalama Puste Reke, ispod završnih povijaraca Dobre Glave (k. 472 m) u aluvijalnoj ravnici koju je izmodelirala Pusta Reka približavajući se svom prvobitnom ušću u Južnu Moravu posle oticanja leskovačkog Jezera. Veći deo sela je na levoj obali reke a manji na desnoj.

Tip sela.

Selo je zbijenog tipa. Podeljeno je na pet mahala po nazivima rodova koji u njima žive: Buljinska, Blatarska i Čerkez Mahala, Biljski Kraj i Preko Reke.

Ime sela.

Na lokalitetu Staro Selo bilo je nekada selo Burjan. U selu je bila česma a oko vode ljudi su se često sukobljavali. Da bi se lakše snabdevali vodom, meštani Burjana su rešili da premeste selo bliže Pustoj Reci gde su, porerd tekućice, mogli lako doći do izdanske vode kopanjem bunara. Jedan deo starog sela se pomesti na mesto gde je danas Gornje Brijanje. U početku se selo zvalo Gornji i Donji Burjan, da bi se vremenom promenilo u Brijanje i tako su se sela nazvala svojim današnjim imenom a mesto na kome je bilo prvobitno naselje Burjan nazvano je Staro Selo.

Vode.

Glavna tekućica je Pusta Reka. Ona protiče kroz selo delići ga na dva nejednaka dela. U ataru postoje ovi kladenci: Staro Selo 1 i 2, Jazbine, Terzijske Livade, Laparski Kladenac iz koga ističe Laparski Potok; Ajdučki Kladenac iz koga izvire Krušički Potok i Siminovo Kladenče.

Osim ovoga svaka kuća ima svoj bunar a jedna trećina domaćinstava koristi za vađenje bunarske vode hidrofore. Bunari su duboku od 5 do 18 nmetara.

Zemlje i šume.

Atara sela Donjeg Brijanja se prostire na 1584 hektara. Njive i bašte zahvataju površinu od 925, voćnjaci 9, vinogradi 31, livade 39, pašnjaci 66, šuma 440 dok je neplodno 74 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Paraspur, Bučalo, Blato, Bajir, Ašansko, Jazbine, Drenovačko, Lug, Staro Selo,R, Gudžarnica, Krst, Pašin Potok, Terzijske Livade, Konjarnik, Grci, Ilijini Stogovi, Lezine, Nesretni Šumak, Krstata Poljana, Bunge, Šetalište, Ćumurnice, Paljevine, Tanko Bilo, Mačkarica, Madžarevina, Lazarevsko, Pejčina Pojata, Suva Reka, Jezero i Lipar.

Starine u selu.

Crkvište je okalitet na brdu istočno od sela na padini Dobre Glave. To je proplanak usred šume, na kome se vide zidine stare građevine oko 30 metara u prečniku. Od sela je udaljeno oko kilometar. Postoji i Rimsko Groblje ne mestu Duljino.

Postanak sela i prošlost.

Donje Brijanje kao seosko naselje pod imenom Burjanovce ili Burjane je staro srpsko selo. Nalazilo se najpre na lokaliteti Staro Selo. Pod imenom Burjanovce zabeleženo je u turskom tefteru iz 1516. godine. Posle reforme turkog carstva 1839. godine selo Burjanovce je poromenilo dotadašnji status vezirskog hasa u vakufsko dobro. Nije poznat staus ovog sela pre i posle oslobođenja od Turaka 1877. godine, kada je već bilo izmešteno iz Starog Sela na današnje mesto.

Poreklo stanovništva.

Prodirući krajem XVIII i početkom XIX veka sa jugozapada, iz pravca Goljaka i severozapada iz pravca Koasnice, Arbanasi su doprli do Burjanovca ili Burjana do su bili na starom mestu, pa su iz njega jao i ostalih srpskih sela, koje se pomicalo ka istoku dok su neki bežali u slobodnu Srbiju.Tako je Burjanovce postalo arbanaško selo, ali se u njemu zadržao i izvestan broj Srba, uglavnom sirotinje. Kada je selo oslobođeno u ratu 1877/78 godine arbanaško naselje se povuklo ka Kosovu uz Jablanicu a u ove krajeve su se počeli naseljevatai Srbi, uglavnom iz istočnih krajeva, iz planinskih  i relativno prenaseljenih krajeva, tako da danas u Donjem Brijanju imamo starosedelačko i novodošavše srpsko stanovništvo.

Po popisu iz 1879. godine u Brijanju bilo je samo tri domaćinstva. Godine 1953. ovo selo je imalo 265 kuća i 1604 stanonika a 1971. godine 361 kuću i 1682 stanovnika.

Sada u Donjem Brijanju žive ovi rodovi:

-Orašani su iz vlasotinačkog sela Oraha.

-Đorini su iz Znepolja, okolina Trna.

-Crnotravci su doseljeni iz Crne Trave.

-Ljubići su iz Crne Trave, najpre su došli u Ivanju da bi potom dva brata došla u Donje Brijanje.

-Dininci su iz Kruševice – Vlasotince.

-Ickini (Ilići i Petkovići) su iz Bivolja.

-Brduljci (Ćirići i Ilići) su iz Brdulja,

-Iličini su iz okoline Vlasotinca.

-Maskarovi su doseljeni iz Kruševice.

-Buljinci su doseljeni iz Kruševice.

-Ničići su starosedeoci.

-Pirinci su starosedeoci.

-Mirčinci su iz Kruševice.

-Talijanci su iz Kruševice.

-Baba-Stanojkini su iz Kruševice.

-Kobajini su iz Igliča – Zaplanje.

-Bilci su iz Bila – Vlasotince prema bugarskoj granici.

-Barbešanci su iz Barbeša – Donje Zaplanje.

-Pećanci su iz Peći – Metohija.

-Vukadinovci (Pejčići) su iz okoline Vlasotinca.

-Vrelci (Cvetkovići) su iz Vrela.

-Jankovi su iz Kruševice.

-Bilci drugi (Milenkovići) su iz Bila.

Romi – Cigani:

-Bećirovići su bili ovde za vreme Turaka.

-Ramići su nepoznatog porekla.

-Pauljkovići su ovde od vremena Turaka.

-Kunić Mladen je nepoznatog porekla.

-Osmanović Salko je nepoznatog porekla.

-Denić Stanimir je iz Stuble.

-Salković Ilija je nepoznatog porekla.

-Kajtazovići su nepoznatog porekla

-Simić Novica je nepoznatog porekla.

Zanimanje stanovništva.

Osnovno zanimanje je zemljoradnja. Seju pšenicu i kukuruz. Duvan sadi oko 100 domaćinstava. Vinograade ima svaka kuća, uglavnom za sopstvene potrebe.

Od stoke u selu ima oko 100 ovaca. Krave imaju od jedne do pet, konja svako deseto domaćinstvo. U selu ima 27 traktora. Po tradiciji su pečalbari, rade kao zidari a u inostranstvu ih ima oko 100, oko polovina su žene.

Romi se bave raznim poslovima; neki su poljoprivrednici, neki sade duvan. Među njima ima i građevinskih radnika, automehaničara i autolimara. Nekada su bili konopljari. Ima ih u inostranstvu. U selu drže jednu berbersku radnju. Govore srpski a u kući romski. Smatraju se erlijama. Slave Krsnu slavu. Pasuljkovići kažu da su muslimani.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donje Brijanje (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donji Bunibrod, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donji Bunibrod se nalazi niže sela Gornji Bunibrod u alivujalnoj ravnici Južne Morave sa desne strane Tulovskog Potoka, odnosno reke.

Tip sela.

Donji Bunibrod je selo zbijenog tipa. Podeljen je na pet mahala koje nose ime rodova uglavnom nastanjenim u njima. To su: Kopašnička Mahala, Vutejska, Bankovska, Kolibarci i Đikinska.

Ime sela.

Kako je došlo do imena ovo sela opisano je u tekstu sela Gornji Bunibrod.

Vode.

Zapadno od sela teče Tulovska Reka. To je jedina stalna tekućica pored Donjeg Bunibroda, jer atar ovog sela ne dopire do Južne Morave od koje ga odvaja selo Gložane.

U zapadnom delu atara protiče periodičan potok Bučan, koji skuplja i odnosi površinsku vodu iz doline Željkovac na istočnim padinama Rudarske Čuke.

Svaka kuća ima bunar. Dubina bunara je do 4 metra a u kišnim godinama nivo vode se penje u bunarima do njihovih gornjih ivica. Neka domaćinstva pomoću hidranta napravili česmu i time zaštitili vodu od spoljnog zagađivanja.

Zemlja.

Atar sela Donjeg Bunibroda proteže se do atara susednih sela: Žižavice, Badinca, Mrštana, Gložana, Gornjeg Bunibroda i Rudara. Zahvata prostor od 397 hektara a od ove površine njive i bašte zauzima prostor 279, voćnjaci 10, vinogradi 26, livade 28, pašnjaci 30 i neplodno je 24 hektara. Selo nema šume.

Zemlja nosi ove nazive: Valoga, Piskavica, Zadina, Tirovi, Trnica, Male Livade, Pašagine Livade, Turpine, Trlište, Tulubaci i Drenjak.

Postanak sela i pršlost.

Donji Bunibrod spada u stara srpska sela nastala u periodu stvaranje stare srpske države. Iz tog vremena nema pisanih podataka. Turci ga pominju u tefteru iz 1516. godine.

Nađen je metalni liveni ključ na lokalitetu Zadine (što znači zidine) koji je poklonjen narodnom muzeju u Leskovcu. Ovaj ključ pripada srpskom srednjem veku i dokazuje da je ovde bilo značajno naselje u doba srpske srednjovekovne države. Pronađen je i novčić ali je on završio u kolekciji nepoznatog numizmatičara. U toku XIX veka Donji Bubnibrod je počitlučen. Nije sačuvano predanje o poslednjem gospodaru, ali je svakako iz porodice Paša Agića, koji je u ataru ovog sela imao svoje livade.

Meštani pričaju da je selo plaćalo agrarni dug i da je nekimm meštanima iz Donjeg Bunibroda prodavao imanje na javnoj licitaciji.

Poreklo stanovništva.

Po popisu iz 1879. godine u Donjem Bunibrodu je te godine živelo 27 domaćinstava. Posle oslobođenja od Turaka, selo se priraštajem i doseljavanjem povećalo. Prema popisu iz 1953. godine ovo selo je imalo 129 domaćinstava i 748 stanovnika. Popisom iz 1971. godine ustanovljeno je da u selu ima 164 domaćinstava i 729 stanovnika.

Danas u njemu žive ovi rodovi:

-Kopašničani su doseljeni iz Velike Kopašnice.

-Bankovci su starosedeoci.

-Vutejci su srodni sa Pavlovcima iz Guberevca, čije poreklo vodi iz Prištine, pa su i ovi svakako iz istog kraja.

-Đekini su nepoznatog porekla.

-Kumanovci si doseljeni iz okoline Kumanova 1878. godine.

-Kutarci su nepoznatog porekla.

-Mladenovići su iz Crnatova.

-Kolibarci su iz Slaništa.

-Jeguljci su nepoznatog porekla.

-Gmitrovci su nepoznatog porekla.

-Lilkini su iz Masurice.

-Đokini (Đokići) su iz Ruplja, srodni Pešićima iz Gornjeg Bunibroda, koji su naseljeni iz Ruplja.

-Đikini su iz Kovačeve Bare.

-Barčevi su iz Bare kod Lipove Čuke – planina Kukavica.

-Kasurini su nepoznatog porekla.

-Tupkini su nepoznatog porekla.

-Tulovci su doseljeni iz Tulova.

-Brdarevi-Tarabanaovi su nepoznatog porekla.

-Vilipovi suiz Gradišta kod Dadinaca.

I pored dobre zemlje i blizine leskovca – 5 kilometara, odliv stanovnika iz ovog sela je znatan. Odlaze u Leskovac, gde ima oko 20 kuća; ima ih u Zrenjaninu, Beogradu, Srpskom Miletiću, Staroj Pazovi, Nišu...

Zanimanje stanovništva.

Osnovno zanimanje je zemljoradnja. Gaje pšenicu i kukuruz. Bave se i povrtarstvom; gaje papriku, kupus i dr. Od industrijskog bilja gaje duvan, čime se bavi oko pola domaćinstava. Nekada su bili dobri vinogradari.Sada je ova privredna grana zapuštena.

Od stoke imaju krave, uglavnom po jednu. Četiri domaćinstva ima 10-20 ovaca, Imaju oko 100 konja,koje koriste za vuču.

Pečalba je tradicionalni oblik dopusnkog privređivanja. Obično su zidari. Ima ih oko 15 u inostranstvu.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donji Bunibrod (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donje Krajince, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donje Krajince, kao i suseno selo Gornje Krajince, podignuto je u aluvijalnoj ravni Južne Morave, na levoj obali ove reke, nešto niže od ušća reke Vlasine u Južnu Moravu.

Tip sela.

Selo je zgusnutog tipa.

Ime sela.

Po legendi, selo je dobilo ovo ime po tome što je podignuto na krajnjem delu Leskovačkog Polja - „na kraj“. Makar koliko bilo prihvatljivo ovo tumačenje reči Krajince je ovde doista ta ravnica prestaje i počinje zona planine koja ulazi u najprostraniji planinski masiv ovog dela balkanskog poluostrva.

Vode.

Za ovo selo je Južna Morava njegova glavna tekućica. Ali tu je i Vlasina. Između ove dve reke, koja se zove Žabar, neprimetno otiče tanak mlaz vode zvane Botunja. Ovim potokom otiče voda iz Crnog Vira, koji ništa drugo do nekadašnje dno Vlasine, koja je promenila pravac na istok ostavivši ne ovom mestu veliko udubljenje koje se puni podzemnim vodama iz Vlasine a otiče Botunjom, čiji je tok dug oko kilometar te se uliva u Vlasinu kod njenog ušća u Južnu Moravu.

U ataru sela Donjeg Krajinca postoji Đorđin Kladenac. Izdan na celom prostoru ovog sela je plitka i izdašna i vrlo lako se kopaju bunari ili nabijaju metalne cevi za navodnjavanje bašti i drugih useva u selu.

Zemlje i šume.

Atar sela Donjeg Krajinca zahvata prostor od 498 hektara, od koje površine njive i bašte 269, vinogradi 45, livade 25, pašnjaci 78, šuma 48 dok je neplodnog zemljišta 33 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Trševine, Reka, Duvanište, Labavac, Nad Selo, Pod Selo, Selište, Crveni Breg, Čukar, Đorđin Kladenac, Gložje, Jezero, Šušica, Žabar, Paraspur i Labavica.

Postanak sela i prošlost sela.

Krajince je staro srpsko selo i u vreme srpske srednjovekovne države verovatno je bilo locirano na potesu Selište odakle se premestilo zbog opasnosti od plavljenja Južne Morave. Neki su se iselili gde je sada Donje Krajince a neki su išli malo uzvodno i naselili se na mestu današnjeg Gornjeg Krajinca. U to vreme grupe kuća su činile Gornju i Donju Mahalu sela Krajinca. Kasnije su se ove grupe formirale kao zasebna sela i to posle deobe dva brata gospodara ovog sela, Alije i Salije.

Početkom XVI veka turski izvori pominju Krajince kao timarsko selo. Ono je, zajedno sa selima Zlatom (Pusta Reka), Veljom Glavom (Jablanica) i Slatinom spadalo 1516. godine u timar spahije po imenu Hadži Mustafa.

Prvi srpsko popis sproveden 1879. godine navode se Gornje i Donje Krajince kao zasebna sela. Do podele sela verovbatno je došlo u prvoj polovini XIX veka, možda odmah posle reforme turskog carstva 1839. godine.

Poreklo stanovništva.

Odmah posle oslobođenja Donje Krajince jeimalo 40 kuća. Od tada se neprekidno razvija. Prema popisu iz 1953. godine u njemu je bilo 116 kuća i 717 stanovnika a 1971. godine u njemu je bilo 152 kuće i 698 stanovnika.

Danas u seli žive ovi rodovi:

-Jovanovci-Valčinci su poreklom iz Vlasotinaca.

-Kukavčani su iz sela Kukavice-Vlasotince.

-Gajdardžici su iz Batalovaca.

-Tominci su iz Batalovaca.

-Cokini su starosedeoci.

-Cenkinci su starosedeoci.

-Markovci su iz Skrapeža.

-Nešini su iz Togačevca.

-Marjanovci su starosedeoci.

-Stanijinci su starosedeoci.

-Vranjanci su iz okoline Vranja.

-Milenkovci su starosedeoci.

-Micini su iz Tulova.

-Šućurovi su starosedeoci.

-Sotirovi su iz Orašja.

-Petkovci su iz Stajkovca

Nepoznatog porekla:

-Šojkovci, Đubanovi, Menjinci, Kovandžici, Račkovci, Košarevci, Krstinci, Pejčinovci-Cigančini, Atanasovi-Mitini, Murdžini, Mitkinci i Tošinci.

Zanimanje stanovništva.

Osnovno zanimanje je zemljoradnja. Veliki su povrtari. Proizvode papriku, paradajz,kupus i druge povrtarske kulture.Svoju robu prodaju širom zemlje.

Sada se bave i stajskim stočarstvom. Imaju u proseku dve krave i nešto ovaca. Od mleka proizvode sir i prodaju na leskovačkoj pijaci.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donje Krajince (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donja Slatina, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donja Slatina se nalazi na obema obalama Orašačke ili Slatinske Reke i to do samog ušća u Južnu Moravu. Glavni deo sela nalazi se između Orašačke Reke i puta Leskovac – Orašac, koji je o dvaja od susednog sela Velike Biljanice.

Tip sela.

Kuće i jednog i drugog sela su podignute uza sam put, pa on liči na ulicu prosečenu kroz jedinstveno naselje. Dvorišta i kuće su zbijene i daju karakteristuku zbijenog ili gomilastog sela.

Vode.

Položaj sela Donje Slatine je takav da se može smatrati priobalnim selom ne samo Orašačke ili Slatinske Reke, već i Južne Morave od čijeg korita je odvojeno uzanom rečnom prudinom i putem Leskovac – Orašac. Izdan je plitka pa je dubina bunara u svakoj kući od 5 do 10 metara. Voda i u bunarima sa plitkim dnom je dobra i zdrava.

Zemlje i šume.

Donja Slatina spada u grupu malog broja sela ove oblasti čiji su atari veoma mali. Ukupna površina sela iznosi 153 hektara. Od ove površine njive i bašte zahvataju 90, voćnjaci 3, vinogradi 15, livada nema, pašnjaci 8, šume 31 i neplodnog zemljišta 6 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Rosulja, Crepuljište, Reka, Čvrgino, Trlište, Gusta Šuma, Saitovo, Paprtljivica, Zarožnjak, Pešina Šuma i Paraspur.

Postanak sela i prošlost.

Donja Slatina je mlađe naselje od Gornje Slatine i nastala je verovatno pomeštanjem nekog domaćinstva nizvodnom na današnje mesto sela. Pošto turski tefter iz 1516. godine pominje selo Slatinu i manastir prečista kod Slatine, znači da je nastajanje Donje Slatine usledilo u toku kasnijih vekova pod turskom vlašću. Međutim, Donja Slatina je pod Turcima u toku XIX veka bilo počitlučeno selo. Po kazivanju meštana gospodar sela Donja Slatina, pred oslobođenje od Turaka, zvao se Zaim. Ovaj Turčin je nastojao da se atar njegovog sela što više poveća na račun sela Manojlovca koje je uspelo da očuva svoju slobodu posle reforme turskog carstva, pa je nagovarao Donjoslatinčane da na silu otmu od Manojlovca potes zvani Rid, koji odvaja Slatinsku Reku od Rajnopoljske Reke. Zaim je imao dva sina koji su zajedno sa ocem učestvovala u podstrekivanju njihovih seljaka na nasilje prema Manojlovčanima.

Inače, Donja Slatina je u doba neolita bila naseljena. Postoji u nizi praistorijskih nalazišta u Leskovačkoj Kotlini i takozvana Slatinska grupa, koja ukazuje na tesne veze ove grupe sa istovremenim pojavama u Trakiji i u oblasti oko ušća Dunava.

Poreklo stanovništva.

Donja Slatina je 1879. godine imala 11 domaćinstava. Prema popisu 1953. godine utvršeno je da ima 46 kuća sa 277 stanovnika a 1971. godine 57 domaćinstava sa 273 stanovnika.

U njoj danas žive ovi rodovi:

-Pešnini su doseljeni iz Komarice.

-Međaci su nepoznatog porekla.

-Stojčini su nepoznatog porekla.

-Sirovički su doseljeni iz nepoznatog kraja.

-Lugarčani su iz Jablaničkog Lugara.

-Karadaci su iz Skopske Crne Gore – Karadaga.

-Tačini su iz Mrštana.

-Digarci su nepoznatog porekla.

-Živkini (Luka Stojanović) su iz Mrštana.

-Tutučanci su nepoznatog porekla.

Zanimanje stanovništva.

Zemljoradnja je glavno zanimanje. Seju pšenicu, kukuruz, gaje krompir na terenu gde su nekada uzgajali konoplju. Sade i duvan. Voće imaju samo po dvorištima a vinograde samo za sopstvene potrebe.

Od stoke svako domaćinstvo ima u proseku dve krave mlekulje. Zbog toga pored pašnjaka imaju i deteline sa stajsku ishraanu krava. Proizvode sir i iznose na pijacu u Leskovac.

Mladi se uglavnom opredeljuju za zanate i odlazak iz sela u urbana mesta te je iz tih razloga broj stanovnika 1971. godine manji nego 1953. godine.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donja Slatina (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poštovani,

ova stranica je u pripremi.

Pozivamo vas na saradnju.

Pošaljite nam svoj prilog, sve što znate o ovom prezimenu na osnovu usmenog predanja ili citiranjem navoda iz knjiga (navedite kojih) ili onog što je već objavljeno na ostalim internet sajtovima (napomenite kojim).

Obavezno napišite i koju krsnu slavu slavite i područje u kojem se ovo prezime pojavljuje.

Navedite i ime poznate ličnosti (gde je rođen-a, čime se bavi), koja nosi ovo prezime.

Vaš prilog ostavite u komentaru ili pošaljite na i-mejl:

prezime@poreklo.rs
Pišite nam

The post Poreklo prezimena Mesarić appeared first on Poreklo.

Poštovani,

ova stranica je u pripremi.

Pozivamo vas na saradnju.

Pošaljite nam svoj prilog, sve što znate o ovom prezimenu na osnovu usmenog predanja ili citiranjem navoda iz knjiga (navedite kojih) ili onog što je već objavljeno na ostalim internet sajtovima (napomenite kojim).

Obavezno napišite i koju krsnu slavu slavite i područje u kojem se ovo prezime pojavljuje.

Navedite i ime poznate ličnosti (gde je rođen-a, čime se bavi), koja nosi ovo prezime.

Vaš prilog ostavite u komentaru ili pošaljite na i-mejl:

prezime@poreklo.rs
Pišite nam

The post Poreklo prezimena Kljukovnica appeared first on Poreklo.

Poštovani,

ova stranica je u pripremi.

Pozivamo vas na saradnju.

Pošaljite nam svoj prilog, sve što znate o ovom prezimenu na osnovu usmenog predanja ili citiranjem navoda iz knjiga (navedite kojih) ili onog što je već objavljeno na ostalim internet sajtovima (napomenite kojim).

Obavezno napišite i koju krsnu slavu slavite i područje u kojem se ovo prezime pojavljuje.

Navedite i ime poznate ličnosti (gde je rođen-a, čime se bavi), koja nosi ovo prezime.

Vaš prilog ostavite u komentaru ili pošaljite na i-mejl:

prezime@poreklo.rs
Pišite nam

The post Poreklo prezimena Forgić appeared first on Poreklo.

The post Poreklo prezimena Obrić appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donja Kupinovica, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donja Kupinovica se nalazi na blagim padinama dva paralelna brega između kojih je, u nižoj jezerskoj terasi, Kupinovačka Reka izdubila svoje korito.

Tip sela.

Selo se sastoji od pet mahala koje nose imena rodova koji su u njima nastanjeni: Milošajci, Trenčini, Mitinci, Jovančini – Gmitrovci i Stojanovci. Mahale su grupe zbijenih kuća među sobom odvojene od 200 do 1000 metara, pa celo naselje zahvata veliki prostor.

Ime sela.

Po kazivanju starijih meštana „ovde nikiput bio pustinjak urasnuja u kupinjak, pa su ga krstili Kupinovica“. Pošto iznad ove Kupinovice postoji još jedna Kupinovica i kako je ona na višem terenu, dobila je ime Gornja a ova na nižem Donja Kupinovica.

Vode.

Sredinom sela, po dnu doline, teče Kupinovačka reka. To je potok čije se izvorište nalazi pod grebenom Babičke Gore. Silazeći u niže terene ovaj potok se obogaćuje vodom iz raznih izvora na padinama planine. Osim toga, on sa jednog prostranog terena prikuplja površinsku vodu u vreme kiša i topljenja snega, pa u donjem toku ima snažnu erozionu moć. Na mestu zvanom Čelijak niže sela Donja Kupinovica, Kupinovička Reka se sastaje sa potokom koji teče iz pravca sela Jasenova i protiče kroz potes Goljak, pa u tom deli nosi naziv Goljački Potok, i od  ovog mesta gde se ove vode slivaju u jedan vodotok, Kupinovačka Reka nosi i ime Jelašnička Reka. U mahali Trenčini postoji i izvor Stublina. Na padina bregova svako domaćinstvo ima svoj bunar, postoji, blizu korita reke, usred sela, i seoski bunar sa bistrom, hladnom i prijatnom vodom. Dubina seoskih bunara nije velika. Kreće se od 7 do 20 metara. Dvadesetak domaćinstava, osim toga, izgradilo je vodovod sa izvorišta kod manastira Sv.Jovana i za svoja dvorišta i kuće uvelo zdravu planinsku vodu.

Zemlje i šume.

Donja Kupinovica ima atar od 202 hektara, od koje površine njive i bašte zahvataju prostor od 110 hektara. Ostali deo atara zahvataju voćnjaci, vinogradi, livade, pašnjaci, šuma i neplodno zemljište.

Zemlja nosi ove nazive: Jašunjsko, Delovi, Rosulja, Plandište, Pod Grobljište, Čelijak, Gornje Reke, Rid i Golema Ornica.

Postanak sela i prošlost.

Pod Turcima Donja Kupinovica je bila čiflik u ličnoj svojini janjuškog gospodara Memet Bega. Pri prvom popisu posle oslobođenja od Turaka 1879. godine, Donja Kupinovica nije popisana kao seosko naselje, već uz Janjušu kao čiflik Kupinovački.

Donjokupinovčani su svom bivšem čiflik-sahibiji Memet Begu plaćali „gospodarluk“. Ovo je činjeno ssve do 1912. godine uz porez.

U slobodnoj državi čifluk Kupinovački razvio se u selo Donju Kupinovicu, kao što je čiflik pored Jarsenova razvio u selo Gornja Kupinovca.

Poreklo stanovništva.

Nije poznato koliko je domaćinstava bilo nastanjeno na čifliku Kupinovačkom pod Turcima, niti koji je broj zatečen prilikom oslobađanja od Turaka. Međutim, prema popisu izvršenom 1953. godine u Donjoj Kupinovici  je bilo 46 domaćinstava sa 246 stanovnika a 1971. godine 59 domaćinstava sa 241 stanovnikom.

U Donjoj Kupinovici žive ovi rodovi:

-Đikići su poreklom iz zaplanjskog sela Ličja.

-Trenčini su doseljeni iz Drćevca.

-Milošajci (Takini) su doseljeni iz Gornjeg Gara.

-Gmitrovci (Jovančini) su doseljeni iz Tulova.

-Simonovci su iz Šišave.

-Stojanovci su iz Lomnice.

-Barduljci su iz Bardulja – Vlasotince.

-Gunjetinčani su iz Gunjetine – Vlasotince.

-Bogdanovci su iz Gornjeg Oraha.

-Stepanović Stojan je iz Velikog Krčimira – Zaplanje.

-Miloškini (Stojković Dragomir) su iz okoline Vranja.

Zanimanje stanovništva.

Osnovno zanimanje čini poljoprivreda. Gaji se pšenica i kukuruz. Od industrijskih biljaka gaji se duvan, čime se bavi većina domaćinstava. U poslednje četiri godine u proseku je u selu zasađivano oko 870 000 strukova. Počeli su sa uzgojem jagoda. Vinograd ima svaka kuća, uglavnom, za sopstvene potrebe. Tako i krompir. Bašte su im u koritu reke, pa proizvedeno povrće koriste u sopstvene potrebe.

Od stoke ranije je svaka kuća imala ovce. U 1977. godini samo jedno domaćinstvo čuva 30 brava ovaca. Krave ima svaka kuća od jedne do tri. U selu ima 7 konja.

Omladina se školuje i uči zanate. Poznati su kao ciglari i kao takvi rade u Trdbeniku  - Beograd.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donja Kupinovica (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Donja Lokošnica, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Donja Lokošnica je veliko selo podignuto na desnoj obali Južne Morave, na najnižoj diluvijalnoj terasi, na mestu gde se Lokošnička Reka, silazeići sa svog izvornog dela na padinama Babičke Gore, ovu terasu produbila, od nje načinila svoju aluvijalnu ravan iznad ušća u Južni Moravu. Ta mala reka u zoni sela ima široko korito zasuto šljunkom i kamenjem što ukazuje na njenu erozionu snagu koja se pokazuje povremeno u kišnim danima i kod naglog otapanja snega na planini.

Tip sela.

Donja Lokošnica je selo zgusnutog tipa, gotovo na gomili.

Ime sela.

Na osnovu leskičkog tumačenja reči Lokošnica izvodi se zaključak o postanku imena Lokošnica, vezujući ga istorijskim mogućom predpostavkom da je na mestu Gornje Lokošnice bilo pozno rimsko ili rano vizantijsko naselje pod tvrđavom iz toga vremena, od kojih i danas postoje tragovi, koje su izgradili Romejci, i kada su naši daleki slovenski preci ovde došli, od pokorenih Romejaca su prihvatili reč LOKUS, što, prema jednom od njenih značenja, označava kuću, stan ili varoš. Od te romejske reči Sloveni su načinili svoju reč Lokošnica.

Razume se, kada je stvoreno seosko naselje ispod Gornje Lokošnice ono dobilo ime Donja Lokošnica.

Vode.

Lokošnička Reka nastaje spajanjem dva potočića od kojih jedan ide iz pravca Babičkog a drugi iz pravaca Crkovnice, pa se sastaju iznad Gornje Lokošnice i odatle teku kao jedna vodeni tok.

Ši rina rečnog korita kod sela Donja Lokošnica je preko 50 metara. Bujičnog je karaktera. Godine 1929. je tako nabujala da je priprežne kuće poplavila i odnela.

U selu ima bunara u svakoj kući a ima i seoskih bunara.

Zemlje i šume.

Atar sela Donja Lokošnica zahvata prostor 792 hektara. Od ove površine njive i bašte su na 515 hektara, voćnjaci 4, vinogradi 10, livade 20, pašnjaci 5, šuma 35 i neplodno je 87 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Cerovac, Moravište, Lugovi, Gornji Lugovi, Trševine, Srednjača, Gornja Utrina, Širine, Turska Njiva, Anište, Moravište, Kuka i Seli Aguševe Vrbe.

Postanak sela i prošlost.

Selo Donja Lokošnica se nalazi među timarskim selima u nahiji Dubočica, ali ime sela Gornje Lokošnice, ukazuje da je u to vreme postojala Donja Lokošnica, ali je verovatno ostala van timarskih dobara.

Donja Lokošnica je verovatno posle Gilhanskog hatišerifa iz 1839. godine, počitlučena. Sačuvalo se ime njenog gospodara Seli Aguša.

Pri prvom popisu iz 1878. godine ubeležen je u Lokošnički Čiflik kao naselje od 9 kuća.

Lokošničani su posle rata plaćali agrarni dug.

Poreklo stanovništva.

Posle oslobođenja Donja Lokošnica je imala 71 domaćinstvo i pripadala je prvoj formiranoj opštini sa sedištem u Razgojni.

Polažući pravo na utrinsko zemljište, u opštini Razgojni je vođen spor sa potomcima Jovanče-Jovana na zemljište Anište, jer se od tad Donja Lokošnica našla na ataru ove opštine. Međutim Lokošnički Čiflik je pripadao opštini janjuškoj.

U odnosu na Gornju Lokošnicu Donja Lokošnica se brže razvijala balgodareći prostranom i plodnom zemljište, naročito na levoj obali Južne Morave. Prem apopisu iz 1953. u njoj su bila 263 domaćinstva sa 1604 stanovnika a 1971. godine 361 domaćinstvo sa 1682 stanovnika.

U Donjoj Lokošnici žive ovi rodovi:

Nepoznatog porekla:

-Stamenkovci, Ducini, Maskovci, Cakini, Maslarci, Mišini, Velkovci, Jovanovi, Konjarci (osnivač roda čuvao seoska goveda i konje, pa rod dobio ovo ime), Kostinci, Stojanovi, Milenkovi-Milosavci, Ničinci, Zukarci, Nikolini, Stamenkovci, Deninci, Conličiki, Kocini, Topolanci, Šiljoparte, Cekini, Guskini, Resedarci i Đulini.

-Mejandžinci su iz Crkovnice.

-Grdaničani su doseljeni iz Grdanice.

-Pršnjaci, po zabelešci popa Stojana Lazarevića u Letopisu crkve lokošničke potiču iz Pukovca.

-Šopci su doseljeni iz Šopluka – verovatno iz Crne Trave.

-Kopčini su poreklom iz Lazarevca.

-Gluvanovi su iz Crkovnice.

Zanimanje stanovništva.

Donjolokošničani se bave zemljoradnjom. Gaje sve vrste žita. Naročito se ističu u povrtarstvu. Prvi su proizvođači industrijske paprike koja je poznata u nauci kao „lokošničke paprika“. Proizvode popariku u ogromnim količinama i isporučuju „Moravki“ u Leskovcu, zatim, suše je i melju i kao takvu prodaju. Svaka druga kuća ima sušaru za papriku.

Nekada su imali vodenice, vodenice plovke na Južnoj Moravi, „lađe“ (skele) za prelaz preko Južne Morave. Današnja ćuprija je izgrađena 1960. godine i više nema potrebe za tom vrstom zanimanja. Lokošinčani su i u drugim oblastima bili preduzimljivi,posebno kao  mehandžije i trgovci.

Od stoke čuvaju dve krave. Imaju i konje za prevoz baštovanskih proizvoda.

Omaldina se opredeljuje za život izvan sela, mada odliv nije tako veliki kao u planinskim selima.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Donja Lokošnica (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Draškovac, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Draškovac leži u donjem toku Puste Reke, na njenoj levoj obali. Na ovom mestu reka je usekla svoje korito uz najnižu neogenu terasu na kojoj je selo podignuto.

Tip sela.

Draškovac je selo zbijenog tipa.

Ime sela.

Po legendi „prvi naseljenik, koji je ovde pobio kolac, zvao se Draško, pa je njemu selo dobilo Draškovac“.

Vode.

Glavna tekućica na kojoj leži Draškovac je Pusta Reka. Ona opasuje selo sa jugoistočne strane. Između sela Šarlinca i Draškovca protiče Suvi Potok. Ovim potokom protiče voda u vreme kiša i topljenja snega. Ovaj potok je leva pritoka Puste Reke.

Na Suvom Potoku prema Donjem Drenovcu nalazi se izvor sa vodom podesnom za piće na mestu zvanom Bučalo. Osim toga, ranije je bio kladenac i u samom selu. U selu postoji seoksi bunar. Sada je zapušten i voda neupotrebljiva. Osim ovog bunara postojao je Velkov Bunar dubok 12 metara. U to vreme u Draškovcu je bilo 40 kuća, pa su ova dva bunara bila dovoljna da zadovolje potrebe za vodom za piće. Danas svaka kuća ima svoj bunar. Neke kuće su sagradile i hidrofore i tako uveli vodu u kuću tekuću vodu.

Zemlje i šume.

Atar sela Draškovca je veliki 623 hektara, od koje površine njive i bašte zahvataju prostor od 561, voćnjaci 7, vinogradi 18, livede 2, šume 9 dok je neplodno 27 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Ardža, Preko Reke, Livade, Nizin Potok, Lojzarke, Klečevo, Srednje Njive, Lazine Korije i Strana.

Postanak sela i prošlost.

Draškovac je staro srpsko selo. Vrlo jemoguće da je nekada bilo locirano na lokalitetu Strana. Pomena sela Draškovca nema u aktima srpskih srednjovekovnih vladalaca. U Turskom tefteru iz prve polovine XVI veka pominje se selo Draškovac u nahiji Dubočici kao timarsko selo.

U periodu počitlučavanja naših sela Draškovac je sebi preuzeo neki Sail ili Sali Aga. Moguće je da je pre njega selo bilo u vlasništvu nekog drugog Turčina. U svakom slučaju Sali Aga je bio poslednji gospodar ovog sela.

Sali Aga je imao svoj čardak na placu Tomislava Ćirića, ali nije živeo u Draškovcu, već je u njega povremeno dolazio poslom ili na teferič sa svojim prijateljima. Kada je gospodar sela dolazio u svoj konak, pripremala mu je jelo i spremala banice na maslu lepa i čista žena Tase Bankovića, Anđelija. Kada su Turci napustali naše krajeve 1877. godine, Sali Aga je Anđeliji i još nekim ženama, poklonio po jedna hektar zemlje na mestu Trševine u potesu Livade, pa ovu zemlju i danas drže njihovi potomci. Draškovčani su plaćali agrarni dug.

Poreklo stanovništva.

Draškovac je jedno od retkih sela koje održava svoju populacionu stabilsnost u odnosu na druga sela ove oblasti koja u tom smislu brzo nazaduju. Prema popisu iz 1953. godine u njemuje bilo 135 domaćinstava sa 763 stanovnika a 1971. godine u njemu je popisano 178 domaćinstava i 826 stanovnika.

U selu žive ovi rodovi:

-Došljaci (Zdravkovići, Đorđevići, Cvetkovići i Stankovići) su jedan rod, slave istu slavu  - Aranđelovdan, doselili su se iz sela Štulca – Pusta Reka.

-Sulčani (Denići, Mitrovići), slave Mitrovdan, su doseljeni iz Štulca.

-Petrovčiki (Petrovići, Ristići, Avramovići, Pavlovići), Aranđelovdan, doseljeni su iz Pridvorice.

-Badnjevčani (Brankovići) su iz Badnjevca.

-Alamandrini (Mitići) su iz Donjeg Brijanja.

-Zaludnjaci su iz Topličnog Šarlinca.

-Bankovci su iz Žitnog Potoka.

-Maginčiki su doseljeni iz Magaša.

-Dimitrijevići su iz Štulca.

-Zdravkovići drugi su iz Štulca.

-Ćirnici (Ćirići) su nepoznatog porekla.

-Dupljanci (Tihomir Đorđević) su iz Dupljana.

-Cockovi su nepoznatog porekla.

Zanimanje stanovništva.

Draškovčani se bave zemljoradnjom. Gaje pšenicu, kukuruz, krompir. Vinograde koriste samo za domaću upotrebu.

Duvan sadi 20-30 domaćinstava dok se ranije celo selo time bavilo, kada su otkupne cene bile stimulativnije. Od voća gaje šljivu „moravku“. Povrtarstvom se bave samo za sopstvene potrebe.

Od stoke su nekada su sva domaćinstva gajila ovce. Danas to čine samo dva roda. Čuvaju 10-15 brava. Bivoli su odavno iščezli. Krave ima svako domaćinstva, po dva grla. Mleko se troši u kući a sir se iznosi na pijac u Pukovcu. Svinje gaje za domaću upotrebu. Prodaju se samo prasad.

Omladina se opredeljuje za zanate; metalske, keramičke, idu u fabrike u Nišu. Veliki broj se njih bavi zidarstvom. Imaju aktivne oficire, pravnike, učitelje i nastavnike. Sa susednim Šarlincem su izgradili zgradu osnovne škole na desnoj obali Suvog Potoka. Šarličani su dali zemlju za školu i školsko dvorište a Draškovčani ozidali školu.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Draškovac (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Drćevac, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Drćevac je podplaninsko selo. Podignuto je u dolini potoka na najnižoj diluvijalnoj terasi. Izduženost je oblika zapad-istok. Sadašnje selo je nastalo spajanjem sela Drćevac i Drćevačkog Čiflika, koji je bio nešto iznad sela. Danas Drćevaćki Čiflik kao zasebno naselje ne postoji. I selo i čiflik čine jedinstveno soseko naselje – Drćevac.

Tip sela.

Drćevac je naselje zbijenog tipa.

Ime sela.

Na postoji legenda koja objašnjava zbog čega se ovo selo zove Drćevac niti se može proniknuti u smisao nastanka imena ovoga sela.

Vode.

Kroz selo protiče potok koji u gornjem delu iznad sela ima ssvoje dve komponente. Jedna se zove Mečka i ide iz pravca Crkovnice. Druga komponenta dolazi iz pravca Goleme Njive i ne nosi nikakvi ime. Ispod sela Drćevca u potok se sa leve strane uliva voda potočića koji nosi ime Spiski Potok, čije se izvorište nalazi na mestu zvanom Spiski Kladenac. Verovatno je pravo ime potoka Spahijski Potok a kladenac Spasijski Kladenac, što podseća na nekog timarnika iz doba turskog spahijskog sistema čijem je lenu pripadao i ovaj kraj. Drćevački Potok se uliva u Južnu Moravu na lokaliteti Selište.

U ataru sela i u samom selu postoje kladenci: Spiski Kladenac, Česma, koja je do 1947. godine bila kladenac. Nalazi se u samom selu, ima dve cevi sa jakim mlazevima lake vode. Treći kladenac nosi ime Jerkovački Kladenac.

Većina kuća u selu ima u svojim dvorištima bunare čija dubina iznosi od 5 do 12 metara.

Selo Drćevac ima i svoj vodovod sa izvorištima na lokalitetu Jaka Voda u ataru sela Crkovnice. Izgrađen je 1971. godine i iz ovog vodovoda dovedena je tekuća voda u 40 domaćinstava.

Zemlje i šume.

Drćevački atar prostran je 672 hektara. Od ove površine na njive i bašte spada 405, voćnjake 8, vinograde 59, livade 8, pašnjake 86, šume 56 dok je neplodno 56 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Šubarina Dolina, Jerkovica, Selište, Rid, Bilo, Virovi, Šakin Grob, Turski Bres, Paraspur, Cigansko ili Kurtine Groblje, Tošin Čukar, Banja, Kurtina Čuka, Jankova Dolina i Latinsko Groblje.

Postanak sela i prošlost.

Drćevac je popisano u sumarnom turskom tefteru sa početka XVI veka kao timarsko selo pod imenom Drćevci što ukazuje da je ovo selo nastalo u periodu stare srpske države. U njegovom atarau nalaze se lokaliteti Selište i Latinsko Groblje, sa tragovima davnašnjeg ljudskog boravka u ovom kraju. Lokaliteti nisu istraživani. Budući da se nalazi na liniji neolitskog naselja Gradca verovatno da je i u ovom delu obitovao neolitski čovek, prolazili Kelti, živeli Rimljani.

Drćevac je bio pred kraj turske vladavine gospodarsko selo. Poslednji gospodar je bio Fakija.

Na nekim geografskim kartama je obeležen Drćevski Čifluk kao naselje. Međutim, u prvom popisu mesta posle oslobođenja ovih krajeva, nije zabeleženo nikakvo naselje pod tim imenom. Već samo Drćevac sa 19 kuća.

Poreklo stanovništva.

Drćevac je kod prvogsrpskog popisa, kako je već rečeno, imao 19 domaćinstava. Prilikom popisu 1953. godine u ovom selu je bilo 124 doma a 1977. godine 136 kuća.

U Drćevcu žive ovi rodovi:

Starosedeoci.

-Deda Jovinci, Pištinci, Jankovi, Petrovci, Todorovci-Vuci, Kostadinovi, Živkovci-Ćukarci, Marićovi-Dunkinci i Karaviljkini (Cenići).

-Miloševci ili Dobričnjaci su iz Dobriča.

-Trampadžije su iz Goleme Njive.

-Ćosinci su iz Crkovncie (Staro Selo).

-Najkinci ili Gočobije su iz Sijarinjske Banje.

-Džinini su iz Pertata.

-Milenkovi su nepoznatog porekla. Osnivač roda bio je Milenko „Beločelšir“.

-Manjkini su iz Crkovnice (Staro Selo).

-Nestorovci-Albatini su iz Oraovice.

-Stojan Lazin je iz Oraovice iz roda Sanćilci.

-Kočkini su iz niškog Gara.

-Garci su iz niškog Gara.

-Grčiki su iz Samokova, srodni su Stepanovcima iz Gornje Lokošnice.

U Drćevcu žive i ovi Romi.

-Sevdići su nepoznatog porekla.

-Živka Konić (žena mu iz Turekovca) je nepoznatog porekla.

-Ferizovići su iz Gornje Kupinovice.

Zanimanje stanovništva.

Drćevčani se bave zemljoradnjom kao osnovnim zanimanjem. Gaje pšenicu i kukuruz. Proizvode i krompir za pijacu. Bave se i vinogradarstvom. Neki iznose grožđe na pijacu. Neki još gaje konoplju. Duvan sadi svaka druga kuća. Bave se i povrtarstvom. Proizvode šargarepu, rotkvu, ren, kupus i industrijske paprike više vrsta. Proizvde iznose na beogradsku pijacu, idu u Niš i Kragujevac.

Od stoke u selu ima oko 50 ovaca. Krave ima skoro svaka kuća, jednu do dve. Konja ima preko 50. Svinje gaje sa sopstvene potrebe. Imaju devet traktora, dva privatna električna mlina za mlevenje paprike, šest kombajna i jednu vršalicu. Za prevoz poljoprivrednih proizvoda koriste putniče automobile – karavane.

U selu postoji četvororazredna osnovna škola. Školska zgrada nije u potpunosti završena, ostavlja veoma loš utisak. Učenici su brali lekovito bilje da  bi pomogli završetku jedne učionice.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Drćevac (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Poreklo stanovništva sela Dušanovo, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Dušanovo je podignuto na neogenim brežuljcima zaobljenih oblika u izvorištu reke Šaranice na moćnim slojem aktivne zemlje, na mestu koje je do postanka sela bilo pod hrastovom šumom.

Tip sela.

Dušanovo je jedno od retkih „planinskih“ sela u Leskovačkoj Kotlini a jedino takve vrste u oblasti Leskovačko Polje i Babička Gora. Dušanovo je zbijenog tipa.

Ime sela.

Selo je dobilo ime po srspkom caru Dušanu. Vrlo je verovatno da je sreska vlast u Leskovcu sugerisala naseljenicima prilikom zasnivanja sela da selo dobije ovaj naziv.

Vode.

Ceo ovaj kraj neogenih brežuljaka oskudeva u vodi. Oskudicu u vodi trpe i susdna sela. Prvi bunar im je za novac iskopao neki čovek iz Stopanja. Bili su veoma srećni jer su dotle vodu dopremali iz Podrimca. Pre 40 godina u svom dvorištu bunar je iskopao Jaćim Đorđević. On ima i izvor u svojoj njivi gde uzgaja lubenice. Iz ovog izvora i sa površine okolnih blagih brežuljaka, kada pada kiša, formira se Jezerski Potok kao sastavni deo Dugačkog Potoka. Sa južne strane je dolinica Markovog Potoka. Ova dva potoka se slivaju u jedan ispod sela Dušanova, tako da se selo našlo na zemljištu između njih. Od mesta gde se sastaju ova dva potoka nastaje dolina koja ide sve Pečenjevaca, a po njenom dnu „šara“ Šaranica.

Sada Dušanovo ima pet vodovoda. Kaptirali su vodu za svoje vodovode u ataru sela Stuble kod Panjinaca.

Zemlje i šume.

Atara Dušanova se prostire na 414 hektara, od čega su njive i bašte na 320 hektara, voćnjaci 7, vinogradi 11, livade 6, pašnjaci 22, šuma 24 dok je neplodno 24 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Dugačko Potoče, Markov Potok, Delnice, Dunjarnnik, Mamulja, Peštilske Livade, Tromeđe, Karahasanove Livade, Široka Arnica, Crna Zemlja i Pašine Česme.

Postanak sela i prošlost.

Dušanovo je jedno od najmlađih sela u Leskovačkoj Kotlini. Podigli su ga naseljenici prebegli sa teritorije koja je ostala pod Turcima posel Brelnskog Kongresa 1878. godine, i to iz ovih sela: Stajovca, Trnice, Brezovicem, Krševice, Kaćura, Dejanca i Romanovca 1906. godine. Naoružani članovi 44 domaćinstava iz ovih sela krenuli su noću ka srpskoj granici sa nešto stvari i probili se na srpsku stranu. U Vranju su se ukrcali na voz i stigli u Leskovac. Jedan deo nijee putovao vozom, išli su pešice.

Pri naseljavanju na današnjem mestu imali su mnogo teškoća koja su im priređivali meštani susednih sela u strahu da im se ne umanji utrinsko zemljište. Tom prilikom je morala da interveniše u vlast u Beogradu.

Naseljavanje Dušanovčana je izvršena u tri etape: prva i najmasovnija bila je ona 1906. godine; druga je bilo 1910. godine – 21 domaćinstvo i treća posle završetka Prvog svetskog rata 1918. godine – 7 domaćinstava.

Stanovništvo.

Prema statističkim podacima selo Dušanovo je 1953 godine imalo 90 domova i 483 stanovništva, 1971 godine takođe 90 domova ali 372 stanovnika, dakle 111 manje.

U Dušanovu žive ovi rodovi:

-Duguri, Mečkari, Lulari, Cekinci, Degov, Šudanci, Biškini, Stošinci, Madini, Maksini, Manastirci, Spirini, Trajkovi, Štulani, Savini, Veljkovići, Viljuškari, Tasini, Tomanovčani, Živadinovci, Biskini, Crni, Cakići, Ćopini, Đošini, Keljini, Markovići, Doseljeni, Drnjkini, Disani, Tozini, Jankovići, Dičkovi, Trojanovi, Ristići, Dragoljubovi i Krcomirci.

Zanimanje stanovništva.

Poljoprivreeda je osnovno zanimaanje stanovnika. Seju kukuruz i pšenicu naizmenično. Voće samo po dvorištima na 1,7% od ukupne površine zemlje; vinogradarstvom u manjoj meri. Dušanovčani su se pokazali kao najbolji proizvođači jagoda i celoj leskovačkoj kotlini.

Stačarstvo je skromno, dosta siromašno. To se vidi iz sledećeg: Prema poppisu iz 1973,     godine u selu 135 goveda – krava, 30 konja, 50 ovaca, 300 svinja i dve koze.

Omladina se opredelila za druga zanimanja. Na selu žive uglavnom staračka domaćinstva.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

The post Poreklo prezimena, selo Dušanovo (Leskovac) appeared first on Poreklo.

Pregled bratstava Cuca sačinjen je prema radu Jovana Erdeljanovića „Stara Crna Gora“ (1926) i pokazuje stanje sa početka 20. stoleća. Data su i drugačija mišljenja koja se mogu naći u izvorima.

Oblast Cuca:

Cuce su pleme Katunske nahije, u njenom severozapadnom delu, na granici sa Hercegovinom. Na jugu od cuckog područja su Ćeklići i Bjelice, na istoku Ozrinići, na sever je nekadašnje područje Riđana, sada Rudine, a na zapad Grahovo i bokeška sela-plemena Orahovčani, Ubljani, Ledenice i Krivošije.

U prošlosti, severni deo Cuca (Trešnjevo, Kobilji Do) naseljavali su Riđani. Moguće je da stariji sloj stanovništva u Cucama čini (barem delom) ogranak riđanskog plemena. Ne zna se da li je starije stanovništvo Cuca bilo jednog porekla (pleme) ili skup raznorodnih manjih rodova. Erdeljanovićeva pretpostavka je da su Stari Cuce imali zajedničku plemensku slavu - Sveti Nikola prolećni (Prenos moštiju Svetog Nikolaja Mirlikijskog, 22/9. maja), što možda ukazuje na istorodno poreklo stanovništva ili jednog dela koje čini stožer plemena.

Nakon uspostavljanja turske vlasti, krajem 15. stoleća, ova oblast je bila granična između hercegovačkog i crnogorskog / skadarskog sandžaka, te, utoliko, nepovoljna za život, usled pljačkaških upada hercegovačkih muslimana i stalnih okršaja Crnogoraca s njima. Vremenom, stanovništvo se odavde iseljavalo, a oblast je konačno skoro sasvim zapustela usled kuge koja je harala ovim krajevima 1620. godine. 1711. godine, Crnogorci su uspeli oteti od Turaka ovu oblast, ali je ona ponovo naseljena tek krajem 18. stoleća od strane Cuca, ali od kasnijih doseljenika - Orlovića i Kuča. Severozapadni deo Cuca su u prvoj polovini 18. stoleća držali Riđani[1]. Granica prema Ozrinićima na istoku pomerena je na štetu Cuca, kada su sela Donji Kraj i Bašino Selo u 18. stoleću poseli Ozrinići.

Oblast Cuca je podeljena na dve geografske celine nizom planinskih venaca koji se pružaju kroz sredinu oblasti pravcem sever - jug. Formiranje plemena odigralo se u južnom delu oblasti, dok je severni naseljen kasnije, kada je pleme dovoljno ojačalo i postalo prenaseljeno. Istočni deo tog izvornog plemenskog područja su Male Cuce, a zapadni Velje Cuce. U Cucama ne postoje sela u pravom smislu, već predeone celine sastavljene od niza veoma malih sela, koja u nekim slučajevima sačinjava svega nekoliko kuća. U Veljim Cucama ti predeli su: Zaljut (veća sela u Zaljuti su: Kućišta, Podaždrijelo, Lipovac, itd), Grepca (Čelina, Krug, Grab, Ržani Do, Proseni Do, Lipa, itd), Zovina i Trešnjevo (kasnije - Trešnjevačka opština) na severu, a u Malim Cucama: Trnjine, Rovine, Prentin Do i Vrljerog, i na severu Kobilji Do. Sela Donji Kraj i Bašino Selo u istočnom delu plemenske oblasti, naselili su Orlovići i još neka bratstva (o čemu će biti reči kasnije) u 17. stoleću. To nije odgovaralo Cucama i Ozrinićima, te su ih napali i odatle oterali (od ovih Orlovića su kasnija cucka bratstva Lipljani i Prosedoljci, kao i Bandići u Komanima). Oblast su poseli Ozrinići, ali je dugo bila nenaseljena. Tek sredinom 19. stoleća Ozrinići su se i trajno nastanili u ova dva sela.

Radusinović u radu navedenom u literaturi, kao naseljena mesta u Cucama navodi (azbučnim redom): Zaljut, Grab, Gradina, Izvori, Kobilji Do, Lipa, Podbukovica, Prentin Do, Proseni Do, Rokoči, Ržani Do, Trešnjevo i Trnjine.

Pusti Lisac

Stanovništvo Cuca i iseljavanje:

Područje Cuca je karstna oblast, bezvodna i veoma teška za život. Osim dolova, po kojima ima nešto obradive zemlje i koji pružaju zaklon od vetrova, cucka oblast je sasvim nepovoljna za bilo kakvo privređivanje. Otud je među Crnogorcima i mogao nastati izraz „kao cucka sirotinja“, kojom se iskazuje nečije teško siromaštvo. U srednjem veku, krajolik je bio bitno drugačiji, pogodniji za život. Klimatske promene, erozija tla, a zatim i ratovi i turska osvajanja krajem srednjeg veka, učinili su da ovo područje skoro sasvim zapusti. Zato u Cucama nema mnogo starosedelačkog stanovništva, ono se raselilo, uglavnom prema Primorju i Hercegovini. Prebezi iz turskih i nemirnih oblasti od 16. stoleća na dalje, sklanjali su se u prirodno dosta dobro zaštićeni deo Cuca, i od njih većinom potiče savremeno pleme Cuca. I oni su se kasnije dalje iseljavali usled nemaštine, prenaseljenosti i težnje za boljim životom. U 19. stoleću mnogi odlaze na tečevinu, u druge zemlje gde je bilo nekih velikih građevinskih radova - Carigrad, Rusiju, Rumuniju. Mnogi se više nisu ni vraćali. Iseljenje za Srbiju nakon 1830. godine je neprestano. Konačno, od kraja 19. stoleća, veliki broj Cuca je otišao da potraži bolji život preko okeana, za Ameriku, odakle se većina nije ni vraćala.

Krajolik u Cucama (Kobilji Do)

Otud je broj stanovnika u Cucama u stalnom padu, naročito u savremeno doba, kada se stanovništvo iselilo u veće gradove.

U turskom defteru za Crnu Goru iz 1521. godine, Cuce su deo Nahije Pješivci. Najveće i glavno selo se zove - Cuce, a osim njega postoje i zaseoci (mahale): Aladinovići[2], Mioman, Bukovik, Milovići. U mahali Milovići, starešina je Stjepan Aladinov. Očito postoji neka veza s Aladinovićima po kojima se zove druga mahala u Cucama. Da li je Aladin, otac Stjepanov, izdanak bratstva po kojem je dobio lično ime, ili su Aladinovići dobili ime po njemu ili nekom njegovom starijem imenjaku, teško je reći. Prva mahala popisana posle Cuca zove se Vojnovići. Nije poznato da je bilo ovakvog prezimena u Cucama, pa autori, Đurđev i Hadžiosmanović, imaju dilemu da li se možda radi o Vojnićima u Čevu. Međutim, prema redosledu navođenja sela i mahala u defteru, daleko je izvesnije da je ova mahala bila deo Cuca. Ukupno je popisano u navedenim naseljima 131 kuća i 21 baština. Samo dve godine kasnije, u defteru iz 1523. godine, vide se već značajne promene. Cuce su popisane kao selo u Nahiji Cetinje, koje obuhvata tri mahale, od kojih je jedna zapustela. Veća od dve cucke mahale sada nosi naziv Kalođurđevići, i svakako je u pitanju onaj glavni deo plemena, selo pod nazivom Cuce iz 1521. godine. U defteru iz 1521. godine, jedino upisano prezime je upravo Kalođurđević (Radovan, u selu Cuce). Jasno da su Kalođurđevići bili glavno Cucko bratstvo, s obzirom da se plemensko središte te 1523. godine naziva njihovim imenom. Druga mahala su zapravo objedinjene ranije mahale Aladinovići, Milovići i Miomanovići. Mahala Bukovik, koja je dve godine ranije imala 11 kuća, je zapustela, pa je veoma izvesno da se stanovništvo iselilo. Primetan je i pad broja kuća: 1523. godine u Cucama ima 37 kuća i 73 baštine, od kojih su neke napuštene. Onomastika Cuca u prvoj četvrti 16. stoleća je izrazito slovenska[3], uz jedan broj opštehrišćanskih imena i nekoliko zapadnjačkih pomodnih. Na nekoliko mesta u defteru 1523. godine, navodi se Soro, kao prezime ili očevo ime, nejasno je. U zapadnoj Bosni (Duvno, Kupres) postojao je rod sa prezimenom Soro i slavom Sveti Jovan, s tim što ovo bratstvo ima neko maglovito predanje o poreklu iz Italije.

1614. godine u Boličinom izveštaju i opisu Skadarskog sandžaka, Cuce su najbrojnije pleme Katunske nahije, sa 175 kuća i 237 vojnika, pod komandom Vula i Nika Raičevih. Ovo je bio i vrhunac starog plemena Cuca, jer od 1620. godine počinje opadanje broja stanovnika i stalno iseljavanje. Tek nakon što su se doselili doseljenici iz Čarađa i Kuča, i umnožili, pleme ponovo dobija na snazi, od polovine 18. stoleća.

U vreme Erdeljanovićevih istraživanja po Staroj Crnoj Gori, 1920-ih godina, u Cucama je bilo oko 540 kuća, sa oko 4000 stanovnika. U vreme Kraljevine Crne Gore, Cuce su imale oko 2500 vojno sposobnih muškaraca.

Posle Drugog svetskog rata, krajem 1940-ih, u Bačku (selo Sekić, danas Lovćenac) iselilo se 52 porodice sa ukupno 283 članova kolonista iz Cuca.

Usled savremenih migracija ka gradovima (uglavnom u Nikšić, zatim u Podgoricu, Beograd, itd) i Primorju, broj stanovnika je posle Drugog svetskog rata u stalnom opadanju. Danas u cuckim selima živi (prema popisu u Crnoj Gori iz 2003. godine) oko 280 stanovnika.

Naziv Cuca:

Nije pouzdano utvrđeno poreklo naziva Cuca. U literaturi se mogu naći argumenti za albansku (lično muško ime Cuc), kao i za slovensku etimologiju ovog naziva. U slovenskim jezicima, naročito kod Slovena na jugoistoku Balkana (Makedonija, Bugarska) postoje imena i toponimi sa osnovom cuc-. Krajem 9. stoleća, jedan župan srednjevekovne župe Trebinje zvao se Cucimir. Iz podataka o prvim pomenima Cuca, može se videti da je još početkom 15. stoleća, Cuca bilo prezime.

Najstariji pomeni Cuca:

Do Kovijanićevih istraživanja kotorskih arhiva, smatrano je da je najraniji pomen Cuca onaj iz Cetinjske hrisovulje Crnojevića sa kraja 15. stoleća, kojim su utvrđivane granice između crnogorskih plemena. Prvi pomeni Cuca su ipak nešto stariji.

Cuce se pod ovim nazivom i kao oblast prvi put navode u jednom kotorskom dokumentu iz 1431. godine, i to stanovnik Cuca Vlatko Vitojević (Vlathicus Vitoevich de Zuçe; njegov sin Đuraš se pominje 1488. godine).

Iste 1431. godine u kotorskom dokumentu, Cuce se navode u obliku prezimena: pominje se Ljuba Cuca (Juba Zuça), a 1445. godine i njen muž Ivaniš Cuca (Ivanisius Zuza). S obzirom da je u dva navrata pomenuto kao prezime, dalo bi se zaključiti da je postojao rod sa prezimenom Cuca, koji je dao ime i oblasti u kojoj je živeo i kasnijem plemenu. Verovatno je to bio prvi rod koji se tu nastanio, ili glavarski rod koji se tokom vremena umnožio i razgranao i oko koga su se, verovatno, kasnije okupili i drugi rodovi. Kako su Cuce još 1431. godine pomenute kao naselje ili kraj (de Zuçe), jasno je da je ovaj rod stariji od 15. stoleća, i njegov nastanak se može smestiti u 14. stoleće, ako ne i ranije. Zanimljivo je da se u kotorskoj dokumentaciji pominje i brat pomenute Ljube Cuce - Utešen Gančević iz Uganja kod Cetinja. Ovaj pomen je značajan jer ukazuje da je između Cuca i Cetinjana bilo ženidbenih veza još početkom 15. stoleća. Na osnovu ovih veza, moglo bi se razmišljati i o mogućoj vezi cuckih Aladinovića sa početka 16. stoleća i cetinjskog bratstva Aladina u Očinićima.

Sledeći pomen Cuca je iz 1435. godine, kada se u kotorskom dokumentu pominje Bogdan Musić iz Cuca (Bogdanus Musich de Zuça). Tokom 16. stoleća, broj kotorskih dokumenata u kojima se pominju Cuce je veoma brojan, što ukazuje na živu trgovinu Cuca sa Bokom, kao i slučajeve stupanja u mletačku vojnu službu i davanja dece na služenje kod kotorske gospode. Osim toga, ima više pomena Cuca naseljenih širom Boke, što je još jedna potvrda kontinuiranog iseljavanja Cuca iz svoje nesigurne oblasti.

Bratstva u Cucama[4]:

Starinci:

Nikolići (Sveti Jovan) na Trešnjevu, a ranija matica bila im je Gradina. Bili su vojvodsko bratstvo. Poslednji vojvode cucki koji se pamte bili su Ilija Nikolić i njegov sin Manojlo[5]. Nikolići koji žive u Cucama početkom 20. stoleća su potomci vojvode Manojla.

„Ivanovići“ su bratstvo u Podaždrijelu nastalo od kneza Šćepana Ivanova iz druge polovine 17. stoleća[6] (Sveti Jovan / Sveti Nikola). Bratstvo se deli na rodove: Mijatoviće, Zukoviće, Mirkoviće i Đukanoviće. Ivanovići su se pribratili Krivokapićima, uzeli su i njihovu slavu, tako da se neki njihovi iseljeni rodovi u novoj sredini izdaju za Krivokapiće.

Pejovići (Sveti Jovan / Mala Gospođa) u Ržanom Dolu. Drugi ih u Cucama smatraju za starince, a oni za sebe kažu da su tu došli iz Dulića u Hercegovini. Prezime je novijeg porekla, s kraja 18. ili početka 19. stoleća.

Đuričići (Sveti Nikola / Mala Gospođa, ranija slava Sveti Jovan) u Rovinama, Prentinom Dolu i Kobiljem Dolu. Drugi u Cucama smatraju ih za starince, a oni sami imaju predanje o poreklu iz Komana, od Bandića, od pretka Vuka Bandića doseljenog oko 1755. godine. Ivanišević u svojim zapisima iz Cuca (rad naveden u literaturi) navodi da se za njih smatra da su „od Mataruga“.

Od cuckih Đuričića je poznati muzičar perkusionista Dragoljub Đuričić (1953).

Dragoljub Đuričić

Todorovići (Sveti Jovan / Sveti Nikola prolećni) u selu Krug. Drugi u Cucama smatraju ih za starince, a oni sami imaju maglovito predanje o poreklu iz Kuča, sa Meduna. Prezime Todorović je novijeg porekla (s početka 19. stoleća), a ranije ne znaju. Drugi ih zovu Dr(e)cete. Od njih ima Drceta u Baru i Ulcinju, koji su danas katolici i muslimani. Ivanišević navodi da se za njih smatra da su „od Mataruga“, i pominje ih pod prezimenom - Drecete. Todorović je prezime iz savremenog doba, kada su Crnogorci (1907) morali izabrati jedno zvanično prezime.

Ivanišević u navedenom radu navodi kao starince (takođe „od Mataruga“) i Mandiće u selu Bata, kojih u vreme Erdeljanovićevog boravka tamo više nema.

Iseljeni i izumrli starinački rodovi:

Kako je pomenuto u analizi dva turska deftera, u Cucama su u prvoj polovini 16. stoleća živela dva velika bratstva kojima su zapamćena prezimena - Kalođurđevići i Aladinovići, a njima treba dodati i Miomanovići i Miloviće (što su verovatno bratstveni nazivi mahala), a možda i Vojnoviće / Vojniće. Verovatno današnji starinački rodovi u Cucama potiču od nekog od ovih bratstava, ali nije upamćena veza sa nekim od prezimena. Rečeno je već da u cetinjskom selu Očinići i danas živi bratstvo Aladini. Njihovo predanje je nesigurno i navodno su srodni Marinovićima, takođe iz Očinića, koji, opet, imaju predanje o hercegovačkom poreklu, i o dolasku na Cetinje iz Pipera[7].

U oblasti Cuca (sa središtem u Vukodolu) živeli su preci grupe rodova poznate kao Šarenci. Prema jednoj verziji, njihova starina je upravo u oblasti Cuca i Čeva, dok su prema drugoj verziji, oni u ovom kraju bili samo privremeno, a da im je izvorno zavičaj u Gatačkoj oblasti. U ovu grupu rodova spadaju: Avdići (muslimani) i Babići (u Planoj), Šarenci (Ljubinje i dr), Parežani (Panik), Zimonjići (Gacko) i Žerajići (Miljevac, Čitluk). Zajednička slava ovih rodova je Lazareva Subota (osim dela Šarenaca koji slave Đurđevdan). Predanje bratstva Zimonjića, međutim, kaže da su oni starinom iz Gacka, a da je u Cuce početkom 16. stoleća pobegao od Turaka gatački knez Trifko Knežević sa sinovima. Jedan sin Trifkov ode u Drobnjak i od njega su Kneževići u Šarancima. Preostala dvojica Trifkovih sinova nasele se u Pivi. Jedan od te dvojice imao je sina đedovog imena - Trifko, koji se vrati u Gacko. Od njegovih sinova su Zimonjići, Babići i Šarenci. Drugačiju verziju navodi Svetozar Tomić u svom radu o Banjanima, prema kojoj su Parežani starinci u Banjanima (selo Petrovići, slava Sveti Toma), te da od njih potiču Babići i Avdići kod Bileće i Zimonjići u Gacku. Parežane u Banjanima smatraju za Mataruge. Što se tiče Šarenaca, postoji utvrđena haplogrupa R1a Z280 kod jednog testiranog. Zanimljivo je da je testiranom Šarencu genetski blizak jedan pripadnik bratstva Elezovića iz Banjana, koji pripadaju grupi banjanskih bratstava sa predanjem o poreklu iz Banjske na severu Kosova. O Šarencima i rezultatu dnk testiranja[8] pisano je detaljno na: http://www.poreklo.rs/forum/index.php?topic=662.0

U mogućoj vezi sa navedenim rodovima mogli bi biti Kokoti koji su živeli u Prentinom Dolu, odakle su se raselili, deo 1701. godine u Krivošije, gde i danas postoje (zovu ih i Kokotovići, slava: Sveti Nikola). Valja reći da u Banjanima postoji starinačko bratstvo Kokotovića (slava: Sveti Toma), koji su srodni Parežanima.

Živkovići u Grahovu su potomci Živka Šćepanova Ivanovića.

Ogranak ili srodni po poreklu bratstvu Ivanovića iz Podaždrijela su - Čaurine. Moguće je da je ovo bilo i starije prezime kneza Šćepana Ivanova. Kneževići u Boki (Bijela) su njihov ogranak, potomci kneza Mitra Čaurine, koji se odselio u Boku 1692. godine.

Spa(h)ići i Asanovići u Zubcima (Grab) su srodni Đuričićima, od drugog sina Vuka „Bandića“. Rođaci su im Raičevići u Trebinju (Police). Od Đuričića su i Šagovnovići ili Šagunovići kod Bileće (Baljci). Svi ovi rodovi slave Svetog Jovana.

Bojkovići su bili stari cucki rod, iseljeni u Grbalj u 16. stoleću. Prema jednoj verziji, od njih su (ili njima srodni) grbaljski Bojkovići u Višnjevu[9].

Stari cucki rodovi Tomovići - Kraljine i Kokore ili Kukorače sa Kućišta su se iselili u Boku tokom 16. stoleća.

Mijalji su bili stari cucki rod u Grabu, iseljeni u Dobrotu u 16/17. stoleću. U defteru iz 1523. godine, popisana je baština Milivoja Mijalja (ili Mijaljeva), koju je isti napustio. Patronim ili prezime i vremenske odrednice se uklapaju u priču o poreklu dobrotskih Mijalja.

Trešnjevo je nekada bilo gusto naseljeno starinačkim stanovništvom, koje bi moglo biti deo plemena Riđana, ili srodno ovom plemenu. Od starih Trešnjevaca, zna se za sledeće rodove koji su se iselili u 16. i početkom 17. stoleća: Barojevići (iselili se u Grbalj, a jedan deo u Nikšić gde su se poturčili), Širovići[10] (u Trst), Čolanovići (sišli oko prve četvrti 16. stoleća u Kavač u Boki, gde ih ima i danas, slava: Sveti Nikola), Pavićevići (u Do Pješivački, i danas ih ima; prema njihovom predanju, predak im je zbog krvi tu doseljen još u vreme Ivana Crnojevića; slava: Mala Gospođa, ranije Sveti Ilija), Senići (u Korjeniće, zatim deo u Gacko - Avtovac, a deo u Boku - Igalo, krajem 17. stoleća, slava: Đurđevdan), Nikolići (u Hercegovinu - Glavska, Volujac; u Hercegovini se prozovu Kneževići, i od njih su današnji rodovi Šupljeglavi, Damjanovići i Serdani, slava: Sveta Trojica), Đurići (u Poda, a 1702. godine u Srbinu u Boki, slava: Đurđevdan).

Trešnjevo

Selo Donji Kraj, koje je nakad pripadalo Cucama, a danas je u posedu Ozrinića, bilo je gusto naseljeno starocuckim stanovništvom, koje su ostali zvali - Donjekrajci. Najjači donjekrajski rod bili su Sjeverovići, koji su zbog pritiska Ozrinića konačno predigli za Hercegovinu 1650-1660-ih.

Tomaševići (Kobilji Do) su se odselili u Bosnu, gde ih i danas ima u selima Sarajevskog polja - Vrutci i Lužani, a nose prezime Crnogorac (Sveti Nikola / Mala Gospođa).

U Dobroj Vodi (Proseni Do) živeli su starinci, koje su ostali zvali zajedničkim imenom Dobrovođani, od kojih je bio i čuveni cucki junak Vuk Dobrovođa (prva polovina 18. stoleća). Dobrovođani su se raselili tokom 17, pa do sredine 18. stoleća pod pritiskom Bjelica i cuckih Orlovića, uglavnom u Boku, a neki u Crmnicu (Limljani)[11]. Navodno, od Dobrovođana potiču dva velika roda u Krivošijama: Odalovići (doseljeni u 17. stoleću, slava: Sveti Nikola) i Vodovari (1703, slava: Sveta Petka). O poreklu Odalovića i Vodovara postoje i drugačije verzije. S obzirom da je prezime Odalović retko prezime, postavlja se pitanje eventualne veze njeguških Odalovića, koji su od većeg bratstva Punoševića[12], i Odalovića Dobrovođana u Krivošijama. Što se tiče Vodovara, Šobajić u radu navedenom u literaturi navodi predanje o Vuku Brđaninu (17. stoleće), koji je od lužanskih Lazarevića ili nekog njima srodnog bratstva, ocu sedmorice sinova koji su zbog neke krvi prebegli u Zagarač, a zatim se raselili na više strana, i od kojega potiču, između ostalih, i Vodovari u Krivošijama. Ovo predanje ne isključuje mogućnost da je Vuk Brđanin ili neki od njegovih sinova boravio jedno vreme u Dobroj Vodi i odatle sišao u Boku. O ovome će biti više reči kasnije.

Kovačevići ili Kovači iz Zovina su se iselili sredinom 18. stoleća iz Cuca. Od njih je bio veljecucki knez, a zatim i guvernadur Stefan - Stanko Kovačević (guvernadur u periodu 1718-1730). Najverovatnije je da su Kovačevići u Krivošijama od ovih iz Zovine (s obzirom da slave tipično cucku slavu i prislužbu Sveti Jovan / Mala Gospođa)[13].

Pištignjati su živeli u Cucama (Bata) do druge polovine 18. stoleća, kada se veći deo ovog roda iselio u Hercegovinu (Grab), zaključno sa sredinom 19. stoleća. Danas su Pištignjati veliko bratstvo u Hercegovini (slava: Sveti Jovan / Mala Gospođa). Njima srodni Mandići su poslednji ostao u Cucama, do polovine 19. stoleća, kada se deo iselio u Boku (Orahovac), a deo u Nikšić (nakon 1878). Rečeno je da ih Ivanišević još 1891. godine beleži u Cucama.

Iz sela Trnjine: Ratkovići i Milojevići su se iselili u Zubce, gde ih i danas ima (Đurđevdan). Milojevići bi možda mogli biti Milovići iz turskih deftera iz 16. stoleća. Vidakovići su se odselili u Boku 1687. godine, i ima ih u Trebesinu, Podima, Savini i Srbini (Sveti Andrej), a jedan deo Vidakovića se dalje iselio u selo Danići u Hercegovini, gde su ih prozvali Crnogorci. Nerići (Sveti Toma, ranije Sveti Nikola) su se odselili u Brezovik kod Nikšića. U Dulićima u Hercegovini postoji rod Crnogorci (Mala Gospođa) koji su tu došli iz cuckih Trnjina oko 1800. godine.

Pižići iz Vukodola su se iselili, poslednji u Hercegovinu (Korita kod Gacka).

Savičići iz Bate su se iselili u Perast.

Makovići su bili stari cucki rod u Lipi, iselili se i istražili tokom 18. stoleća.

Milaši iz Graba su izumrli.

Rodovi u Boki koji narode svoje poreklo od starijeg stanovništva iz Cuca, ali ne znaju od kojih su cuckih rodova: Bauci u Lastvi (doseljeni u 15. stoleću, slava: Sveti Jovan), Dajičići u Grblju - Gorović (16. stoleće, Sveta Petka), Cuce u Grblju - Gorović (17. stoleće, Sveta Petka), Nikodimovići u Grblju - Prijeradi (17. stoleće, Sveta Petka), Živkovići u Bijeloj (1689, Sveti Nikola), Vukašinovići u Mulu, Grgurovići (Sveti Luka) i Cuce (Sveti Vrači) u Škaljarima.

Guzine u Fojnici kod Nevesinja su od cuckih starinaca[14].

Kunice u Lješanskoj nahiji, u Buronjama, su doseljeni iz Cuca u drugoj polovini 17. stoleća.

U jednom kotorskom dokumentu iz 1527. godine, pominje se Ivan Kolinović iz Cuca. Kako se, po svoj prilici, ne radi o patronimu, već o prezimenu, valja pomenuti da ovog retkog prezimena ima i u Ljubotinju, gde se Kolini / Kolinovića smatraju za starosedeoce u Riječkoj nahiji[15].

Posebnu celinu u Cucama nekada su činila dva sela na jugoistoku plemenske oblasti - Bašino Selo i Donji Kraj. Staro, cucko stanovništvo se tokom 16. stoleća iz ovog kraja uglavnom iselilo, a na njegovo mesto dolaze doseljenici iz oblasti Kuča. Saradnik Porekla Milan Radulović je, nakon dugogodišnjeg istraživanja svog porekla, o Bašedoljcima i Donjekrajcima došao do sledećih zaključaka: „Radulovići iz Bašina Sela imaju predanje da su iz Vučitrna, te da su se posle Kosovske bitke povukli prema Crnoj Gori. Po kazivanju, direktni smo potomci vojvode Vojina. Predanje veli da smo se sklonili u okolinu Kuča iz kojih prelazimo u Bašino Selo. Slava Radulovića u to doba, pa do sredine 16. vijeka bila je Jovanjdan i prislužnica Nikoljdan. Po dolasku u Bašino Selo promjenili smo prislužnicu u Malu Gospojinu. Do sredine 17. vijeka, po kazivanju Cuca i Čevljana, stanovnici cuckog Donjeg Kraja  i Bašina Sela činili su zasebno pleme. Toliko su bili osiljeni da su im zasmetali, pa su oni zajedničkom vojskom pod vođstvom Prente Dragojevića napali na ova sela. Po dogovoru Čevljani su pripojili sela svom plemenu dok su Cuce otele svu pokretnu imovinu. Tada su se stanovnici Donjeg Kraja raselili dok su Bašedoljci ostali. Od tada (1660) je Bašino Selo u sastavu Čeva“.

Usled stalnog pritiska Cuca i Čevljana, Radulovići su se postepeno iseljavali iz Bašinog Sela. Poslednji su se iselili 1758. godine, i to:

„u Pješivce  Damjan Radulov sa braćom, te Radulov brat pop Rajič Radulović. Dok se na Cetinje sele braća Rade i Pero, od kojih će se formirati bratstvo Perovići i Radovići zvani „Ozrinići“. U Nevesinje seli se Lazar Radulović i od njega se formira bratstvo Čalije. U Zavrh kraj Nikšića odeslio se četvrti brat Todor sa svojih 5 sinova. Od Radulovića u Nikšiću je i bratstvo Butorovića. Ovi Radulovići u Nikšiću su obrnuli te slave Malu Gospojinu, a prislužuju Jovanjdan“.

Većina se već ranije iselila u Krivošije, gde i danas ima Radulovića. Kneževići u Boki su ogranak Radulovića. Prezime su dobili po knezu Gavrilu Ivaniševu Raduloviću (krajem 17. stoleća).

Prema dosadašnjim genetskim saznanjima, Radulovići i njima srodni rodovi su nosioci haplogrupe J2a M92 (testirani: Radulović, Perović, Knežević), koja je tipična za Pješivce, i to ona bratstva potekla od kneza Bogdana Potolića[16]. Međutim, nedoumicu unosi podatak o testiranom Kneževiću, koji je naveo poreklo od cuckih Perovića[17]. Vidimo da u Cucama postoje dva roda Perovića: oni koji su ogranak Radulovića, zatim Perovići – Bajkovići (Orlovići), a na kraju i Perovići u Pješivcima. Sve ovo uzrokuje zamršenu priču u kojoj se predanja i genetika ne podudaraju. Konačno, postoje mišljenja da su Orlovići heterogenog porekla. U ovoj varijanti, za sada bi se moglo zaključiti da su cucki Orlovići pripadnici haplogrupe J2a M92, a bjelički, cetinjski i zagarački Orlovići E1b V13.

Doseljenici od 16. stoleća:

Doseljenici u Cucama se mogu podeliti na dve glavne grupe, prema poreklu i pravcu doseljenja: na doseljenike iz Hercegovine (Čarađe) - Orlovići i njima srodna bratstva, i doseljenike iz Kuča. Imajući u vidu do sada utvrđene haplogrupe koje nose Orlovići i Kuči, moglo bi se zaključiti da je u Cucama došlo do smene stanovništva i demografske eksplozije dve grupe doseljenika bliskog genetskog porekla, nosilaca haplogrupe E1b V13. Međutim, ako se za Orloviće i njima srodne rodove prilično izvesno može zaključiti da su nosioci E1b V13 (što potvrđuju rezultati više do sada testiranih pojedinaca iz orlovićkih rodova[18]), za doseljenike iz Kuča ne bi trebalo donositi preuranjen zaključak, i pored toga što predanje najbrojnijeg bratstva Lakovića navodi poreklo od Drekalovića, koji su, kao i većina ostalih Kuča takođe nosioci E1b V13[19], jer dosadašnji rezultati DNK testiranja ukazuju da se u periodu u koji pada doseljenje iz Kuča, iz te oblasti iseljavalo uglavnom starinačko stanovništvo, za koje se do sada pokazalo da nosi drugačije haplogrupe (slovenske) I2a dinaric i R1a, a nije isključeno ni prisustvo haplogrupe I1 među starinačkim stanovništom na području plemena Kuča.

Orlovići su se naselili u oblasti Veljih Cuca, a Kuči u Malim Cucama. Od doseljenja Kuča u Cuce, podela postaje jasnija, jer se Cuce javljaju kao dve knežine. Tako, 1684. godine cucki kneževi su: Petar Vučićev Bajković (Velje Cuce) i Pejo Laković (Male Cuce). S obzirom da su ova dva područja i geografski jasno odeljena, često se nazivi Veljecuce i Malocuce koriste i radi označavanja pripadnosti jednom ili drugom rodu.

Doseljenici iz Hercegovine:

Prema predanju, kako cuckih, tako i bjeličkih i cetinjskih rodova iz ove grupe, oni su svi iz loze Orlovića ili srodni ovoj lozi. Orlovići potiču od Vuka „Orla“ Crnogorca, zapovednika utvrđenog grada Soko ili Orlova grada, a o njegovom poreklu su podeljena mišljenja: da je sa severa Makedonije (Skopska Crna Gora), iz Banjske, iz Dragačeva, iz Rujna (Užička Crna Gora). Orlovići potiču od njegova dva sina, Milije i Martina, koji su se sklonili od Turaka u Gacko.

O poreklu Orlovića detaljno na:

http://porekloorlovica.blogspot.rs/2007/04/poreklo-orlovica.html

Grupa bratstvenika Orlovića se iz Čarađa, prema predanju - četvorica braće Orlovića, doselila upravo u oblast Cuca, odakle su se dalje raseljavali - u Cetinje, Bjelice i Zagarač. Predanje kaže da se ova seoba u Cuce dogodila u 16. stoleću. Međutim, kotorska dokumenta ukazuju da je Orlovića bilo na Cetinju još u prvoj polovini 15. stoleća. O tome je pisao Risto Kovijanić u radu navedenom u literaturi, a kratak osvrt se može naći na:

http://www.poreklo.rs/2015/11/20/pleme-cetinje-poreklo-stanovnistva/

Po svoj prilici, pojedinačnih preseljenika je bilo i tokom 15. i u 16. stoleću, što znači da je seoba iz Golije bila dug proces.

Golija

Dele se na: „Bajkoviće“, „Lipljane“ i „Prosedoljce“, „Grabljane“, „Gradinjane“ i „Lipovce“. Svi slave Svetoga Jovana, a prislužuju Svetog Nikolu prolećnog, osim Lipljana i Prosedoljaca koji prislužuju Malu Gospođu (Rođenje Presvete Bogorodice).

„Bajkovići“ su potomci Bajka koji se doselio u 16. stoleću iz Čarađa u Kućišta. Od dvojice Bajkovih sinova su: od Vučete - Krivokapići (Kućište), tako prozvani po Raslavu Vučetinom koga su zvali „Krivokapa“, a od Vučića - „Preobrežani“ (Brateš), koje tako zovu jer su otišli „pre'o brega“. Vučić je imao dva sina: od prvog, Pera, su „Perovići“, koji se dele na: Peroviće, Kneževiće, Turčinoviće, Živkoviće i Kosoviće, a od drugog, Damjana - Đurovići, Banićevići i Šakići.

Od Krivokapića znamenit je bio Miloš Krivokapić (1819-1907), poznati crnogorski vojskovođa, perjanik Njegošev, kasnije serdar i najposle vojvoda i senator crnogorski. Vuko Jankov Krivokapić je osnovač prve crnogorsku pivare „Onogošt“ 1896. godine. Poznati Krivokapić je i beogradski glumac Miodrag-Miki (1949).

Miodrag Krivokapić

Od „Bajkovića“ su iseljenici: Krivokapići u nikšićkom kraju, Rudinama, Lukovu, i drugde sa tim prezimenom, Sredanovići u Zubcima, Krivoglavi u Hercegovini - selo Mrnjići, Večkovići u Bjelopavlićima i njihov ogranak Ajdarcucići u Skadru, navodno i Žerajići u Hercegovini (Miljevac, Čitluk). Od Perovića su Perovići u Rudinama, a verovatno i oni u Orahovcu u Boki (slave Đurđevdan) i Čagorovići u Bjelopavlićima (Martinići).

„Lipljani“ i „Prosedoljci“ su od pretka koji se doselio u 16. stoleću iz Čarađa u tada cucki Donji Kraj. Dvojica sinova popa Jakova, Raslav i Petar, bili su u onoj grupi Orlovića koje su Ozrinići i Cuce proterali iz Donjeg Kraja. Pop Raslav(ac)[20] se tada nastanio na Lipe, po čemu se njegovo potomstvo zove „Lipljani“, a Petar u Proseni Do, po čemu se njegovo potomstvo naziva „Prosedoljci“. „Lipljani“ se prezivaju Popovići, a na uže se dele na Žutkoviće, Mirkoviće i Vujoviće. Prosedoljci se dele na Markoviće i Tomaševiće. Ivanišević za Popoviće „Lipljane“ navodi da su u Cuce došli iz Stare Srbije.

Čuveni Lipljanin je bio Krsto Zrnov Popović (1881-1947), brigadir crnogorske vojske, oficir blistave vojne karijere, jedan od vođa „Božićne pobune“ u Crnoj Gori protiv prisajedinjenja Crne Gore Srbiji. Nakon smrti kralja Nikole, amnestiran je od kralja Aleksandra Karađorđevića i vratio se u zemlju. U Drugom svetskom ratu, sticajem raznih okolnosti, postavljen je za zapovednika crnogorske vojske pod patronatom italijanskih okupacionih snaga, te je likvidiran od partizanskih jedinica dok se nalazio u bekstvu sa svojim pristalicama. I pored protivljenja prisajedinjenju Crne Gore Srbiji, nikada nije osporavao svoje srbstvo.

Krsto Popović

Popovića ima iseljenih u okolini Nikšića, u Danilovgradu, u Boki (Orahovac, Morinj, Bijela, Lepetane) u Dabru (selo Vlahovići), u Bosni (Glasinac), itd. Od „Prosedoljaca“ su Markovići u Broćancu Nikšićkom i Tomaševići u Rudinama, Boki (Risan, Perast), Baru.

„Gradinjani“, „Grabljani“ i „Lipovci“ (imena su ogranci dobili prema selima koja su naselili: Gradina, Grab, Lipovac) su bratstva nastala od dva Bajkova brata koji su došli u 16. stoleću iz Čarađa. Miždrag je imao sinove Vuždraga, od koga su „Gradinjani“, i Komnena, od koga su „Grabljani“. Trećem bratu nije upaćeno ime, ali se pamti da su ga zvali „Zmijica“. Od njega su „Lipovci“. „Gradinjani“ se dele na „Miljenoviće“, sa prezimenima: Miljenovići (Gradina), Simovići i Dževerdanovići (oba na Trešnjevu), i Boškovići. „Grabljani“ su: Jovanovići, Perišići i Vuletići. „Lipovci“ su: Ivanovići i Ilići. Ivanišević za „Grabljane“ Vuletiće i Jovanoviće navodi da su u Cuce došli iz Kuča.

Od Miljenovića (Boškovića) potiče veliko hercegovačko bratstvo Svorcan, od Trojana Boškova Miljenovića, zvanog Svorcan, koji se doselio u Korita Bilećka 1743. godine.

Iz Čarađa su i Vujadinovići i Živkovići u Ržanom Dolu (oba roda: Sveti Jovan / Mala Gospođa), doseljeni u Cuce krajem 17. stoleća, nisu međusobno u bliskom srodstvu, ali smatraju se bliskim Orlovićima.

Doseljenici iz Kuča:

U 17. stoleću u oblast Cuca, na jugoistoku plemenske teritorije (Male Cuce) doseljava se nekolicina došljaka iz Kuča.

Od jednih su Pešikani (u Zaljuti, kasnije se naselili i na Trešnjevo), slava Đurđic / Sveti Nikola prolećni. Prezime su, navodno, dobili po pretku koji je u Boki ulovio pešikana (it. pesci cani) - morskog psa i doneo ga na Cuce.

Znameniti izdanak ovog bratstva je Mitar Pešikan (1927-96), filolog i lingvista, akademik SANU. Životno delo mu je „Pravopis srpskog jezika“ (1993), čiji je glavni autor bio. Mnogo se bavio i onomastikom i ostavio veliki broj radova iz ove oblasti.

Mitar Pešikan

Od Pešikana su Međedovići u Gornjem Polju kod Nikšića, Dragišići u Crmnici - Limljani, Bešići u Bjelopavlićima - Donje Selo.

Od dvojice braće Lakovića - Stanoja i Sr(e)dana[21] (po predanju su od Drekalovića), koji su sredinom 17. stoleća došli u Male Cuce sa Meduna, su: od petorice sinova Mitra Stanojeva: od Staniše „Rogana“ - Roganovići, od Stevana - Stevovići, od Komnena „Age“ - Ćosovići (Ivanišević beleži njihovo ranije prezime - Agić, a Ćosović kao nadimak), od Šćepana „Bigana“ - Bigovići, od Dragiše su Roganovići u Lješanskoj nahiji i Šuštovići[22] u Gacku; od Marka Radula Stanojeva su Markovići, (svi Trnjine). Od Tomana Sr(e)danova su Tomanovići (Rovine). Svi slave Svetog Nikolu, a prislužuju Malu Gospođu.

Roganovići u Cucama su potomci znamenitog malocuckog kneza sa početka 18. stoleća - Staniše Mitrova, zvanog „Rogan“, pod tim imenom opevanog u “Gorskom vijencu“. Roganovići u Lješanskoj nahiji - selo Progonovići nisu Roganovi potomci, već njegovog brata Dragiše. Od ovih je bio Ilija Roganović, vladika Ilarion II (1828-82), mitropolit crnogorsko-brdski od 1860. godine i prvi predsednik crnogorskog Crvenog krsta.

Vladika Ilarion

Od Tomanovića je bio znameniti junak Nikola Tomanović, poznatiji kao Nikac od Rovina (oko 1725 - 1776). Večnu slavu zaslužio je obilićevskim upadom u tabor Osman-paše bosanskog na Čevu 1756. godine, sa svojih 40 saboraca, kojom prilikom je ubio pašu, izazvao rasulo u turskim redovima i omogućio Crnogorcima da izvojuju sjajnu pobedu nad nadmoćnijim neprijateljem[23].

Nikac od Rovina

Poznati bogoslov Radovan Bigović (1956-2012) je od malocuckih Bigovića, sveštenik (protojerej-stavrofor) SPC, profesor i dekan Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu i starešina Manastira Svetog arhangela Gavrila u Zemunu.

[caption id="attachment_63294" align="alignnone" width="199"] Radovan Bigović[/caption]

Prema predanju Lakovića, od njihovog rodonačelnika Laka su: Radovići u Nevesinju, Delibašići u Nikšiću, kao i Vujačići i Bulajići u Grahovu. Navedeni rodovi potvrđuju svoje poreklo iz Kuča, ali navode da su oni došli u Hercegovinu znatno pre Lakovića (prema rodoslovima Vujačića i ostalih njima srodnih bratstava, ovo doseljenje pada krajem 15. stoleća)[24].

Od Lakovića su i: Čolakovići u Riđanima. Tomanovića ima pod tim prezimenom iseljenih u Boku, Rudine, Nikšić, Hercegovinu (Domaševo), a od njih su i hercegovački rodovi: Cuce u Bileći - Ljubomir, Inići u Mirušama, Mihovići i Reskovići u Zubcima.

Ostali doseljeni rodovi:

Mijanovići u Krugu (Sveti Nikola / Mala Gospođa) su od Mijana iz Zete, iz sela Adžove Vrbe (danas je to lokalitet kod Ponara), koji se sa bratom Račetom iselio iz Zete sredinom 17. stoleća. Najpre su otišli u Korjeniće, a zatim se naselili u Cucama. Cucki Mijanovići su od Radoja Mijanova. Dele se na uže na Kosanoviće i Otaševiće.

Srodni su im: Lakićevići u Krivošijama (od Lakića Mijanova), Mijanovići u Bilećkim Rudinama (od Ilije Mijanova) i Račete u Boki - Kavač, Budva, Kotor, Dobrota (od Račete brata Mijanovog).

Zviceri u Čelini, Bati, a kasnije se naselili i na Trešnjevo (Sveti Jovan / Sveti Nikola prolećni). Postoji nekoliko verzija predanja o poreklu Zvicera, i ni jedna nije sasvim pouzdana. Jedino što se može uzeti za zajedničko kod svih predanja je da doseljenje Zvicera u Cuce pada pred kraj 17. stoleća. Prema tvrdnji samih Zvicera, oni su se u Cuce doselili iz Kuča, sa Meduna, a po brdu Zvizda kod Meduna su poneli i prezime. Petar Šobajić u radu o Bjelopavlićima navodi drugačije predanje o poreklu Zvicera: Vuk Radulov „Brđanin“ (17. stoleće), iz sela Šobajići u Bjelopavlićima, a rodom od lužanskih Lazarevića ili nekog njima srodnog bratstva, i njegovih sedmorica sinova su zbog neke krvi prebegli u Zagarač. Od njih potiču: od Vukala – Vukalovići u Zubcima, od Miloša – Miloševići u Riocima kod Bileće, od Stojana, Vučura i Vuka – Ilići, Vučurovići i Vodovari u Krivošijama, od Vujice – Vujičići u Grahovu, od Živka – Zviceri u Cucama; srodni su im i Ćupići u Zagaraču. Vukalovići potvrđuju poreklo iz Šobajića, ali kao dalju starinu navode Cuce, kao i da su od Ilića iz Krivošija. Isto predanje je i kod Vujičića. Vučurovići ne navode poreklo iz Cuca, ali se svoje s Vujičićima, isto kao i Vodovari. Miloševići kažu da su u Hercegovinu došli iz Krivošija. Ilići iz Krivošija i Risna kažu za sebe da su iz Šobajića, ali da su ogranak bjelopavlićkih Bubića. Zviceri se svoje s Vujičićima, ali kao pleme od kojeg vuku poreklo navode Kuče. Ćupići u Zagaraču su ogranak Radmanovića. Ne može se pouzdano reći koje je poreklo Radmanovića (prema jednoj verziji – iz Bratonožića), ali se i oni u jednoj varijanti predanja vezuju za Krivošije i Risan. Iz svih ovih predanja kao zajednička crta može se izvući (geografski logičan) pravac seobe: Šobajići – Zagarač – Cuce – Krivošije. Luburić navodi predanje iz Nikšića, o doseljenju Vuka Brđanina u Riđane oko 1690. godine. Na kraju, koristeći fragmente predanja ovih i nekih rodova u Piperima, Zagaraču i Boki, Erdeljanović iznosi sledeću konstrukciju o poreklu Zvicera, ali i nekih drugih rodova Crne Gore: kao ishodište predaka Zvicera, on navodi Bratonožiće - Pelev Brijeg, i bratstvo Balevića kao moguće pretke Zvicera, sa slavom Sveti Nikola. Predak ili grupa srodnika premešta se najpre u Pipere (gde neki ostaju, i od njih su piperski Vučinići i Vukanovići), a zatim u Šobajiće u Bjelopavlićima, gde uzimaju za slavu Svetu Petku. Iz Šobajića, zbog neke krvi ili razure, grupa srodnika prelazi u Zagarač (gde deo ostaje, i od njih su Radmanovići i Ćupići u Zagaraču, kao i kasnije odseljeni Vukalovići u Zubcima u Hercegovini). Jedan od njih (Vuk Brđanin?) odlazi u Riđane, a njegovi sinovi se zatim raseljavaju po Crnoj Gori, Boki i Hercegovini, i od njih potiču: Zviceri u Cucama, Vujačići u Grahovu, Miloševići u Hercegovini - Rioci, i u Boki: Ćetkovići u Orahovcu, i Ilići, Vučurovići i Vodovari u Krivošijama. Ovde treba dodati i mogućnost da je jedan ili deo rodonačelnika ove grupe bratstava jedno vreme možda boravio u tadašnjoj oblasti Cuca (Dobra Voda), o čemu govori predanje Vodovara. U tom slučaju, oni bi bili samo prolaznici kroz Cuce, a ne i deo cuckog plemena.

_______________________________________________________________________

Izvori (azbučnim redom):

Vujačić Nikola - „Bratstvo Vujačić“

Vukmanović Jovan - „Crmnica“

Đurđev Branislav Đurđev i Hadžiosmanović Lamija - „Dva deftera Crne Gore iz vremena Skender-bega Crnojevića“

Erdeljanović Jovan - „Stara Crna Gora“

Ivanišević Jovan - „Putopis kroz Male Cuce“

Kovijanić Risto - „Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima (14-16. vijek)“

Luburić Andrija - „Orlovići“

Milićević Risto - „Prezimena u Hercegovini“ - Risto Milićević

Miljanići Vukota i Akim - „Prezimena u Crnoj Gori“

Nakićenović Sava - „Boka“

Radusinović Pavle - „Naselja Stare Crne Gore“

Stevović Nenad - „Iseljavanje iz Cuca“

Tomić Svetozar - „Banjani“

Šobajić Petar - „Bjelopavlići i Pješivci“

„Opis Skadarskog sandžaka Marijana Bolice“

Napomene:

[1] U Rokočima postoji kula riđanskog kneza Sladoja Vujačića.

[2] Mahala nosi neobičan naziv, s obzirom da su domaćini u njoj popisani većinom imaju slovenska i jedan manji deo opštehrišćanska imena, no treba podsetiti da u Cetinjskom plemenu postoji bratstvo prezimena Aladin.

[3] Osim onih uobičajenih za 16. stoleće, ima starih lepih imena, poput: Deljan, Milibran, Mladoš, Borjanič, Berivoj, Viladin, Vukodrag, itd

[4] Rodovi koji u vreme Erdeljanovića još uvek naseljavaju oblast Cuca ispisani su u boldu, iseljeni i izumrli rodovi u italiku, a nazivi širih bratstava, koji se ne koriste kao prezimena - pod navodnicima.

[5] Vojvodstvo u Cucama je prestalo 1640. godine. U drugoj polovini 17. stoleća knez je bio Šćepan Ivanov, a već 1684. godine kao dva cucka kneza navode se doseljenici iz Hercegovine i Kuča.

[6] Moguće je da su istog porekla kao Nikolići.

[7] http://www.poreklo.rs/2015/11/20/pleme-cetinje-poreklo-stanovnistva/

[8] Rezultat testiranih Šarenca, Elezovića i njima bliskih haplotipova može se videti na:

http://dnk.poreklo.rs/tabela-pojedinacne-grupe/?grp-filter=R1a, rod Z280>YP4278 A05 Šarenci.

[9] U samom Grblju Bojkovići figuriraju kao starosedeoci iz velike davnine, što možda potvrđuje i činjenica da se po njima naziva i jedna od četiri grbaljske knežine.

[10] Pomenuti Širovići su pouzdano živeli u Cucama, što dokazuje pomen jednog trešnjevskog Širovića u kotorskom dokumentu iz 1566. godine (Schircovic de Zuzi).

[11] U Limljanima su iz Cuca: Kosovići (od Bajkovića), Dragišići (od Pešikana), a Stojanovići su od pretka davno dobeglog iz Cuca, ali ne znaju od kojeg cuckog roda.

[12] O njima na: http://www.poreklo.rs/2015/12/24/pleme-njegusi/

[13] Nakićenović u radu navedenom u literaturi, za Kovače u Krivošijama piše da su došli sa Grahova. Ovo ne isključuje ranije poreklo iz Cuca, naročito jer je u prošlosti u severnom delu Cuca bilo prožimanja cuckog i grahovskog stanovništva.

[14] Prema drugoj varijanti, Guzine su od Perovića iz Krivošija. Kod Nakićenovića nema Perovića u Krivošijama, ali bi to mogli biti Perovići iz Cuca.

[15] http://www.poreklo.rs/2016/02/06/bratstva-plemena-ljubotinj/

[16] O Potolićima i njihovoj haplogrupi više na: http://www.poreklo.rs/forum/index.php?topic=1305.0

[17] Videti na: http://www.poreklo.rs/forum/index.php?topic=391.msg38934;topicseen#msg38934

[18] Videti „rod Z5017>Z19851 Orlovići“ na: http://dnk.poreklo.rs/tabela-pojedinacne-grupe/?grp-filter=E

[19] Videti „rod Kuča“, isto.

[20] On je potpisnik jednog dokumenta iz 1667. godine, gde se potpisao u svojstvu svedoka, kao: „pop Rasav Cuca“.

[21] Erdeljanović piše Sredan, a Ivanišević - Srdan.

[22] Šuštoviće navodi Ivanišević u radu navedenom u literaturi. U popisu hercegovačkih prezimena Rista Milićevića ne postoji ovo prezime.

[23] „Poznato je da je Nikac naplaćivao harač od nikšićkih Turaka tj. od Hamze kapetana. Pošto je Nikac bio strah i trepet za Turke, Hamza je to prihvatio, ali tome se jednom prilikom usprotivio Jašar Babić, koji je zajedno sa svojom četom krenuo da zaplijeni stoku od Nikca. Rano u zoru susreli su se i obojica su u isto vrijeme ispalili džeferdar pa su zajedno u istom trenutku poginuli“. (sa Vikipedije)

[24] Vujačići imaju rodoslov po kojem su oni potomci Vujače, koja je sa decom pobegla iz Kuča zbog krvi. Od njih potiče šire bratstvo Vujačića, i to: Vujačići, Antonijevići, Vučetići, Bulajići i Dakovići u Grahovu, Radovići u Nevesinju, Roganovići u Cucama (!), Klikovci u Zeti, Milićevići u Hercegovini, Delibašići u Nikšiću i Trepačkim Rudinama, Popovići u Boki, Perišići u Goliji, Stevanovići, Cvijetići i Luburići u Nevesinju. Inače, predanje kaže da je muž Vujačin, otac one dece, bio Kuč, a daljim poreklom od Mrnjavčevića iz Skadra, što ukazuje da oni svoje poreklo izvode od Kuča „Mrnjavčića“. Delibašići imaju sličnu priču koju je opisao saradnik Porekla Uroš Delibašić, na: http://www.poreklo.rs/2016/12/24/poreklo-prezimena-delibasic/ Današnja genetska saznanja ne potvrđuju ovu priču, s obzirom da je utvrđeno nekoliko različitih i međusobno veoma dalekih haplogrupa kod rodova navedenih u predanju.

The post Poreklo stanovništva plemena Cuca appeared first on Poreklo.

Bratstvo Ćetkovića je nastalo u Šekularu tokom 18. veka, umnožavanjem potomstva zajedničkog pretka Ćetka, inokosnog doseljenika iz Drobnjaka. I pored trovekovnog života van matičnog plemena, u bratstvu Ćetkovića očuvana je svest o plemenskoj pripadnosti Drobnjačkom plemenu. Ćetkoviće njihovi susedi u Šekularu i šire u Gornjem Polimlju zovu još i kratko - Drobnjaci.

Upravo se na primeru šekularskih Ćetkovića u punoj meri potvrđuje kakav je značaj duhovne pripadnosti svom matičnom plemenu: iako je od Ćetkovog iseljenja iz matice prošlo tri stotine godina, u kojima su se muški potomci Ćetkovi ženili odivama starih šekularskih bratstava, pa vasojevićkim, ašanskim, veličkim, i odivama iz drugih okolnih plemena i krajeva, ipak, upravo zbog te neprekinute muške linije u desetinu pasova od Ćetka, pa do najmlađeg muškog Ćetkovića danas, Ćetkovići ističu svoje drobnjačko poreklo po muškoj liniji.

Kao i većina Drobnjaka, Ćetkovići i svi uži rodovi ovoga bratstva, slave Đurđevdan. Prislužba ćetkovićka je Nikoljdan. Po predanju preci Ćetkovića su Svetog Nikolu slavili kao krsno ime do 1605. godine, kada su svi Drobnjaci preuzeli da slave Đurđevdan nakon bitke u Bukovici u kojoj su Drobnjaci naneli težak poraz kaznenom turskom odredu, te je na plemenskom zboru dogovoreno da se Đurđev-dan slavi kao plemenska slava Uz to, Ćetkovići prislužuju i Ilindan, kao zajedničku šekularsku plemensku slavu.

Genetsko poreklo Ćetkovića

Iako Ćetkovići potiču iz Drobnjaka, oni nisu nosioci većinske „novljanske“ haplogrupe u Drobnjaku (I1 P109), već tipično slovenske haplogrupe I2a dinaric „severni“. Testiranje Y hromozoma prvi je izvršio jedan bratstvnik Dević iz Berana, a rezultat je potvrđen testiranjem još jednog bratstvenika drugog prezimena[1]. Dević je zatim uradio i SNP testiranje i utvrđeno je da pripada grani S17250 A1328, koja je zastupljena svuda po slovenskom svetu[2], a u okviru koje se izdvojila i najučestalija haplogrupa kod Srba I2a dinaric RN908 „južni“.

Iako je kod haplogrupe I2a dinaric nezahvalno govoriti o bliskosti rezultata, naročito ako se radi o manjem broju markera koji su testirani, valja istaći rezultate[3] bliske dvojici testiranih Ćetkovića, naročito one koji geografski ukazuju na eventualno bliže zajedničko poreklo. Pre svega, tu je testirani Špica iz Prijepolja. Špice su iz sela Miljevići kod Prijepolja. Po porodičnom predanju, ranije su se prezivali Petrović, i početkom 19. veka su u Župu Prijepoljsku došli iz Plava u Gornjem Polimlju, a preko Peći. U blizini Plava, u selu Velika postoji staro bratstvo Petrovića, koji su tamo starosedeoci, ali ne znaju pouzdano od kad. Ono što ih razlikuje od Špica je krsna slava: velički Petrovići slave Svetoga Alimpija, dok prijepoljski Špice slave Đurđevdan, baš kao i Ćetkovići. Nije isključen ni scenario po kome je neko od Ćetkovića jedno vreme boravio u Plavu (recimo, neki Petar, pa su se po njemu prozvali – Petrovići), čije je potomstvo otišlo dalje za Srbiju i nastanilo se u Miljevićima kod Prijepolja, gde su poneli novo prezime – Špica. S druge strane, moguće je da je neki iseljeni Ćetković kao mesto odakle dolazi naveo Plav, u to vreme (početak 19. veka) jedino veće mesto u blizini Šekulara[4], kao zavičaj, te je ostalo i takvo predanje. Sledeći po bliskosti, prema rezultatu DNK testa, su nekoliko testiranih pripadnika familije Džamić iz Župe Aleksandrovačke. Ova familija je, po porodičnom predanju, u Župu došla iz Metohije. Migracioni pravac iz Polimlja u Metohiju uvek bio prometan, tako da nije isključeno da Džamići korene vuku od šekularskih Ćetkovića. Veoma blizak rezultat Devićevom (samo jedna razlika) dobijen je kod ispitanika Vujčića iz okoline Smederevske Palanke. Ova familija ima rodoslov od rodonačelnika Vujice koji je živo u drugoj polovini 18. i početkom 19. veka i koji se doselio u severnu Šumadiju, ali se ne pamti odakle. Slave Đurđic. Dakle, osim genetskih reztultata, i krsno ime se podudara (samo drugi praznik), a i ime Vujica se javlja više puta u rodoslovu bratstva Ćetkovića (prvi je bio najmlađi Ćetkov sin). Konačno, veoma blizak genetski rezulat je i onaj testiranog Đenića iz Negbine u Murtenici (kod Nove Varoši), koji su iseljenici iz Drobnjaka (polovinom 18. veka), sa slavom Nikoljdan.

Osim navedenih, haplogrupa I2a dinaric „severni“ utvrđena je kod još jednog broja pojedinaca testiranih u Crnoj Gori, kao i iseljenika sa poreklom iz Crne Gore. Prema dosadašnjim rezultatima, oko deset procenata muškog stanovništva Crne Gore nosi ovu haplogrupu. Zaključak koji se nameće iz ovih rezultata, kao i istorijski okolnosti, je da je haplogrupa I2a dinaric „severni“ doneta u oblast srednjevekovne Duklje, današnje Crne Gore, u ranom srednjem veku, verovatno u talasu slovenskih doseljenika iz 6. veka, i mogla bi odgovarati onom starijem sloju slovenskog stanovništva zvanom Lužani, po kojima je nazvana srednjevekovna Luška župa. Središte ovog stanovništva bile su središnje oblasti današnje Crne Gore – Lješanska nahija, dijelom Katunska i Riječka nahija, zatim oblasti kasnijih brđanskih plemena Pipera i Bjelopavlića, kao i Gornje Polimlje. Naravno, veioma je moguće da je delom ona doneta i sa dolaskom srbskog plemena oko prve četvrti 7. veka, naročioto ona grana dinarika (S17250) u kojoj je nastala tipična za Srbe podgrana RN908, a upravo toj grani pripada bratstvo Ćetkovića.

Nakon najnovijeg saznanja o podgrani kojoj pripadaju Ćetkovići (S17250 - Y4882 - A1328), kao genetski bliski izdvajaju se testirani koji pripadaju istoj podgrani, a čiji rezultati se nalaze u okviru Srpskog DNK projekta: kao pozitivni na S17250 testirani su Eror sa Korduna, sa ranijim poreklom iz Like (slava: Sveti Vrači) i Pešelj sa Korčule (katolik), kao pozitivni na Y4882 - Maksimović iz Male Moštanice kod Beograda (slava Sveti Toma) i Čorak iz Like (katolik), a kao pozitivni na A1328 (dakle, za sada genetski najbliži Ćetkovićima) - Vranješević iz okoline Modriče u Bosni, sa ranijim poreklom iz Dalmacije (Aranđelovdan) i Ćirić iz Prijedora (Sveti Pantelejmon). Dakle, vidimo šarolikost pre svega krsnih slava (a i prisustvo katolika), ali su gotovo svi (osim Maksimovića) rodom iz zapadnih srbskih zemalja - Bosne, Like, Krajine. S obzirom na poznata istorijska kretanja stanovništva iz pravca Stare Hercegovine ka severozapadu, nakon uspostavljanja turske vlasti (od kraja 15. veka nadalje), mogao bi se izvući zaključak o zajedničkom poreklu većine ovih rodova, pa tako i Ćetkovića, iz oblasti Stare Hercegovine[5].

Praotac Ćetko Ilijin Cerović

Do nedavno, među Ćetkovićima je figuriralo predanje o poreklu od znamenitog bratstva drobnjačkih Cerovića. Međutim, genetski rezultati pokazuju da između Ćetkovića i Cerovića ne postoje genetske veze, što ukazuje da Ćetkovići nisu ogranak ovog bratstva. Nije nemoguće da je došlo do, ne tako retke pojave, - pribraćenja manjeg starinačkog roda većem ojačalom bratstvu[6], te do identifikacije s istim, naročito nakon iseljenja. Kod Ćetkovića je to moguće naročito imajući u vidu okolnosti u kojima je Ćetko, kao malo dete, donet u Šekular, bez oca koji je poginuo u zavičaju. Nije isključeno ni da je Ćetkova majka istakla njegovo poreklo od tada već jakog i važnog bratstva kakvi su Cerovići da bi svom sinu dala na značaju u novoj sredini. Veza, stvarna ili izmišljena, s Cerovićima svakako postoji, imajući u vidu bratstvo Cerovića u selu Belo Polje u Metohiji, koje potiče od najstarijeg Ćetkovog sina.

Rodonačelnik Ćetkovića – Ćetko Ilijin je rođen u Tušinji u Drobnjaku. Vreme doseljenja Ćetka i njegove majke Jane u Šekular pada najranije 1705, a verovatnije 1706. godine. Ćetkov otac Ilija Stojanov poginuo je 1705. godine tokom poare Drobnjaka od strane hercegovačkog Mustaj-paše Selmanovića. Udova Jana je pobegla sa sinom jedincem, Ćetkom, koji je tada imao dve i po do tri godine, najpre u Moraču (u očevinu), pa tek potom u Šekular.

Čuo sam razne verzije Janinog dolaska sa Ćetkom u Šekular. Jedna od uvreženih među Šekularcima je da je Jana poslije muževljeve pogibije, pobegla sa detetom u naručju, i to pravo u Šekular, gde se sklonila kao prebeg, i zatražila dozvolu od šekularskog vojvode Daše da tu zauvek ostane, a zatim joj je on ponudio brak, i tako dalje. Postavlja se pitanje – zašto je Jana iz Tušinje došla baš u Šekular? Odgovor svakog Šekularca bio bi, naravno, da je Šekular u to vreme bio oblast sa posebnim pravima iz carskog fermana, i kao takav zaštićen od upada lokalnih turskih feudalaca i nasilnika. Činjenica je da se u to vreme i dalje tokom 18. veka u Šekular iz istih razloga doselilo nekoliko rodova sa strane, jer im se dopalo što je Šekular prilično zaštićena oblast, ne samo fermanom, nego i po reljefu tla, a pritom i bogat ispašom, šumom i vodom. Ali, ta doseljenja nisu bila stihijska, već planirana. Po ovoj legendi o Ćetkovom doseljenju sa majkom u Šekular, nije takav slučaj. Zar nije neobično da mlada žena, sa malim detetom u naručju, beži iz svog, inače velikog i snažnog plemena zato što joj je muž poginuo od neprijatelja, a da pritom iza sebe ima verovatno pouzdanu zaštitu muževljevog roda? I, pritom, da beži čak do Šekulara, koji je zaista daleko od Drobnjaka, moravši u toj svojoj bežaniji da pređe teško prohodne rečne kanjone i planinske predele, prolazeći kroz krajeve gde je bilo ne samo čvršće turske vlasti, nego i raznih opasnosti, poput razbojnika, divljih životinja, i slično!? Priče koje sam čuo od nekih ljudi o ovom događaju zaista zvuče tako. I, na kraju, zašto bi dolazila čak u Šekular, kao da je jedino Šekular tada imao povlastice i bio jedini zaštićen kraj? Zašto se ne bi vratila u rodnu Moraču, ili na primer u Rovca, koja su možda najnepristupačniji i geografski najzaštićeniji deo Crne Gore; zašto nije otišla u Staru Crnu Goru, koja joj je podjednako daleko kao i Šekular, a koja se tada odmetnula od turske vlasti, a i pre toga je uživala isti povlašćeni položaj kao i Šekular, i svakako je uvek bila geografski u dalekom boljem položaju nego što je situacija sa Šekularom (u blizini mora, nadomak mletačke teritorije, itd)?

Na ova pitanja, naravno, predanje ne daje odgovore, niti ih danas, tri stoleća kasnije, iko i može dati. No, jasno je da je ova priča puna manjkavosti zbog kojih je nikako nisam mogao uvažiti.

Na osnovu podataka do kojih sam došao, mogu rekonstruisati da je Ćetko rođen verovatno 1702. godine, kao i da mu je majka bila Moračanka (no, ne zna se od kog roda). Ako se uzme u obzir da je ona zatim prešla u Šekular, gde se udala za šekularskog vojvodu (što je, svakako, posledica nekog dogovora između dve kuće), koji je takođe ostao udovac, moglo bi se pretpostaviti da je i Jana bila od kakvog dobrog roda. Nije poznato da li je iz braka vojvode Daše i Jane bilo dece, muške sigurno nije, jer sva četvorica Dašinih sinova potiču iz njegovog prvog braka. Moguće je da su imali kćeri, jer su i Daša i Jana bili u svojim najboljim godinama – on je bio oko četrdesetih, a ona je mogla imati oko 25.

Po predanju Ćetkovića, koje se u svemu slaže sa drugim šekularskim predanjima i istorijskim činjenicama, Daša je svog posinka prihvatio u svemu kao i svoju četvoricu sinova, i kad je Ćetko odrastao dobio je na upravu "četvrtinu Šekulara". Ova priča o "četvrtini" svakako je prenaglašavanje činjenice da je Daša prihvatio Ćetka kao da mu je rođeni sin. Malo je verovatno da je Ćetko bilo što dobio "na upravu", jer bi, da jeste, bio barem kao seoski knez negde spomenut uz Dašu i Vuka Ljevaka, čiji je savremenik bio, a čija imena se često pominju u dešavanjima u Polimlju u 18. veku. Verovatno je Ćetko živeo uz majku i poočima dok se nije zamomčio, a zatim se osamostalio tako što mu je Daša dao dobar komad puste zemlje nedaleko od Ulice, pod Lučino brdo, da podigne sebi dom[7].

Na mestu gde je Ćetko podigao kuću, u 18. veku će se nastati selo Ćetkoviće.

Stara kuća ispod Lučina brda, na mestu gde je nekad bila kuća Ćetka Ilijina

Dokaz da je četvrtina Ćetkovića sa Dašićima bila i ostala značajna stvar u Šekularu, do te mere da su Ćetkovići u nekim slučajevima pretendovali na četvrtinu Šekulara, govori i događaj iz 1936. godine, kada je prodato pravo na sečenje jednog dela šekularske gore. Naime, tada su Šekularci na zboru doneli odluku da prodaju šume za seču beogradskom industrijalcu Mihailu Miljkoviću. Većina Šekularaca bila je za to da se zarada od prodaje šume deli "po dimu", tako da svaka kuća u plemenu dobije isti deo. Tada su se Ćetkovići, koji su naravno manjina u plemenu, usprotivili i podsetili da je njihov praotac Ćetko dobio od šekularskog vojvode Daše četvrtinu, te da sada nije pravedno da se komun deli po dimu, nego bratstvu Ćetkovića treba dati četvrtinu prihoda. Na kraju je zbor većinom usvojio ovaj zahtev kao opravdan. I tako su Ćetkovići, gledano po kući, dobili daleko veći deo od mnogobrojnijih ostalih Šekularaca koji su delili preostale tri četvrtine.

Špiro Kulišić u svom radu "O etnogenezi Crnogoraca" kaže o pravilima "novog formiranja plemena" u 15. i 16. veku da su "mnogobrojna nova bratstva nastala od potomaka doseljenika koji su ulazili u ženino bratstvo i primali slavu njenog bratstva. Njihovi sinovi već su sticali ekonomska prava u ujčevini... Na taj način, zametak novog bratstva razvijao se u krilu materinske srodničke grupe. A čim bi se potomci doseljenika i žena iz starinačkog bratstva namnožili, osnivali su novo bratstvo". Iz navedenog, kao i iz činjenice da se u slučaju Ćetkovića, što je i drugde bio čest slučaj, u novo pleme doselio inokosni predak (Ćetko), jasno proističe da se novo bratstvo Ćetkovića razvijalo sasvim pod okriljem starinaca, odnosno da je u etničkom smislu u njemu, već posle nekoliko kolena, kroz ženidbe starošekularskim odivama, sasvim preovladao starošekularski element. Odstupanja od pravila koja je pravilno uočio Kulišić[8], u slučaju Ćetkovića su u sledećem:

Ćetko, zahvaljujući udaji svoje majke za šekularskog vojvodu, već je po prirodi stvari imao unekoliko povlašćen položaj u odnosu na druge doseljenike. Ovo se vidi i iz činjenice što je Ćetko dobio lepo mesto da zasnuje dom. Naravno, imao je pre svega jasnu moralnu obavezu prema svom poočimu, vojvodi Daši, i njegovom potomstvu, što se odslikava i do danas: Ćetkovići imaju naročito bratski odnos sa Dašićima. Dalje, Ćetkovići su očuvali svoje drobnjačko krsno ime – Đurđevdan i plemensko poreklo, koje uvek rado i sa ponosom ističu. Obično bi se potomci došljaka posle dva-tri kolena sasvim utopili u starince, pa bi čak tako nastala bratstva kada bi ojačala (a ona su, po pravilu, nužno bila onaj biološki jači element u odnosu na čisto starinačke rodove) vremenom preuzela prevlast u plemenu, i došlo bi do inverznog procesa, u kojem bi bratstva nastala od došljaka i starinačkih odiva prisvajala i plemensko ime i predanje i prilagođavala ga svojim potrebama.

No, svakako da su Ćetkovi sinovi, a naročito potomci u sledećim pasovima, bili upućeni na starince. To se jasno da zaključiti i iz govora: Ćetkovići, kao i drugi Šekularci, imaju jako izražene osobine starozetskog narečja u svom govoru, sasvim suprotno od Drobnjaka kod kojih u potpunosti preovladava novije hercegovačko narečje.

U svakom slučaju, činjenica je da Ćetkovići u Šekularu predstavljaju jedan osoben, ne etnički, već društveni sloj, koji se u odnosu na ostale Šekularce drži unekoliko posebno, kao pleme u plemenu[9].

Vešović navodi da su se Ćetkovići ranije osećali dosta "potišteno" u plemenu, valjda time želeći da kaže da su bili plemenici drugog reda, ili na neki način ugnjetavani od Starošekularaca. Autor ovog članka nikad nije čuo za tako nešto, nigde osim kod Vešovića. Doduše, iz Vešovićevog rada može se zaključiti da on i inače nije bio ljubitelj šekularskog plemena. Naprotiv, tradicija bratstva Ćetkovića (onog ogranka koji je ostao da živi u Šekularu, s obzirom da su se Ćetkovi sinovi raselili na više strana, o čemu će biti reči detaljno) govori da su se oni od početka dobro uklopili u plemensko ustrojstvo Šekulara, što ne čudi, s obzirom da su vrlo brzo postali jednokrvni s njima. U prvo vreme, Ćetkovići su se orođavali sa Starošekularcima, tako stupivši u krvne veze, a u sledećim pokoljenjima sebi su sve češće neveste počeli dovoditi i od Srbljaka (naročito brđanskih doseljenika) i Vasojevića.

Selo Ćetkoviće

Selo Ćetkoviće nalazi se u severozapadnom delu Šekulara, u udolini između Lučina brda i Crvene stijene, na nadmorskoj visini od 1185 m (i to u središnjem delu; najviše kuće nalaze se na oko 1230 m nadmorske visine), na 42^o76' severne geografske širine i 19^o88' istočne geografske dužine. Gornji deo sela je na ravnijem, brežuljkastom terenu, dok je niži, prema Mezgalama, na kosi koja se spušta u pravcu Šekularske rijeke. Najbliži su im susedi sela Mezgale i Ulica. Sa severne strane, od atara sela Rovca odeljuju ga šumoviti visovi Borje, Crni vrh i visoravan Pešter. Ćetkoviće je najviše selo u Donjem Šekularu. Dosta strma strana uz koju se razvilo selo Mezgale, pri vrhu se izdiže u prostranu zaravan oivičenu Lučinim Brdom, Borjem i Pešterom. Ta zaravan poviše Ćetkovića bogata je dobrim pašnjacima. Sa Ćetkovića puca pogled na dolinu Šekularske rijeke i redom poređane planine odeljene međusobno useklim tokovima potoka: Balj, Kostreš, Meteriz, Prijedol, i u daljini prostranu i šumovitu Mokru. Ovo je možda i najlepši deo Šekulara.

Selo Ćetkoviće ispod Lučina brda

Nakon dvesto godina od Ćetkovog vremena tu će biti već 40 kuća, i pored mnogo iseljavanja. Pored zemlje ispod Lučina brda, gde je podigao kuću, Ćetko je u posed dobio još i Radojevu stranu (strmina koja se spušta od crkve Svetog Jovana u Ulici prema Šekularskoj rijeci) i zemljište u Lijepom dolu, dolini između Meteriza i Prijedola. Osim toga, Ćetko je odmah dobio i deo planine za ljetovanje sa stadom, na lepom Javorku, sedlu između Mokre i Murgaša, koji je vrlo bogat pašnjacima, ali je posle nastanjenja Klimenata u Rugovu postao nesiguran, jer s njegove istočne strane počinje rugovska oblast. Zato je između Ćetkovića i Rugovaca bilo čestih uzamajmnih plenidbi stada, pljačke katuna, pa i krvi. Nekoliko Ćetkovića je poginulo u ovim okršajima. S druge strane, u neposrednoj blizini Javorka su katuni Kaludrana (Kape) i Ržaničana (na Murgašu), što je doprinelo zbližavanju Ćetkovića sa stanovništvom ovih mesta, pa su kasnije mnogi i prešli da žive u Kaludru i Donju Ržanicu.

Bratstvo Ćetkovića

Ćetkovići u Šekularu 1936. godine[10]

Danas je već prilično teško, gotovo nemoguće, saznati potpunu genealogiju bratstva Ćetkovića. Ovo iz razloga što nema mnogo pisanih tragova, a usmeno predanje je tokom vremena postalo prilično nepouzdan izvor, sa više praznina i nelogičnosti i očitih netačnosti. Pokoljenja starih pamtiša su izumrla, ali, ipak, od onoga što je sačuvano, može se u dobroj meri rekonstruisati loza čiji je praotac Ćetko Cerović.

Babići, recimo, za najverodostojniji rodoslov svog bratstva uzimaju rodoslovno stablo koje je zapisao Vojo Ikov Babić negde oko 1990. godine prema usmenom predanju šekularskih Babića. Međutim, biće da je tada već zaborav sasvim izbrisao čitave ogranke našeg bratstva, što i nije neobično s obzirom na činjenicu da se do tada već velika većina Babića raselila svugde, po Crnoj Gori, Metohiji, Srbiji, Vojvodini. Na osnovu mojih saznanja, pojedinačnih rodoslova ogranaka Ćetkovića i kazivanja starih pamtiša, rodoslov Ćetkovića ide ovako:

Ne zna se iz koje kuće se Ćetko oženio, ali je njegova nevesta bila Šekularka. Takođe, ne pamte se ni imena svih njegovih sinova, a bilo ih je četvorica. Od njih potiče veliko i razgranato bratstvo Ćetkovića. Ćetkovići nose još i nadimak "Vajmeši". S obzirom da taj nadimak nose i potomci prvog sina Ćetkovog koji se iselio za Metohiju, nameće se zaključak da je već i sam Ćetko bio "Vajmeš", bio to njegov ili porodični nadimak. Nepoznanica je i šta znači reč Vajmeš[11], to ni od koga nisam uspeo saznati. Nadimak je skoro sasvim iščezao kod Babića, pa se danas kaže da se Ćetkovići dele na Babiće i Vajmeše (ostale). Rovinski ("Pavle Rus", kako su ga prozvali Šekularci) je, tokom svog boravka u Šekularu 1884-5, zabeležio da su mu neki Vajmeši pričali da taj nadimak nose po svom pretku vojvodi Vajmešu iz 15. veka, koji je sa Đurđem Kastriotom branio Kroju od Turaka. Međutim, nigde u istorijskim izvorima nisam naišao na osobu pod imenom "vojvoda Vajmeš".

Najstarijem Ćetkovom sinu ime nije upamćeno (bar ne u Šekularu). S obzirom da su mu se mlađa braća zvali Vujko, Vučina i Vujica, mogu pretpostaviti da je i on nosio neko vučje ime, ali za to nema nikakvog podatka. Najstariji Ćetkov sin je negde polovinom 18. veka odselio u Metohiju na čitluk, nastanivši se u selo Belo Polje kod Peći, i od njega tamo potiče rod Cerovići, koje zovu Vajmeši. Ovi Cerovići (a ima i drugih, od onih koji su se iseljavali iz drobnjačke Tušinje) kasnije su se iseljavali drugde po Kosovu i Metohiji i dalje u Srbiju. Jedan njihov ogranak vratio se u Crnu Goru i njegovih potomaka je 1925. godine bilo u Dapsićima kod Berana[12]. Kao najstarijeg pretka kome pamte ime ističu Gavrila, od čija četiri sina potiče većina belopoljskih Cerovića. Međutim, ima i drugih Cerovića iz Belog Polja, koji verovatno potiču od nekog bočnog srodnika Gavrilovog. Jedan od ovih Cerovića završio je bogosloviju u Prizrenu i rukopoložen je za sveštenika, krajem 18. veka. Njegovi potomci prozvali su se Popovići, a sveštenstvo je u ovom ogranku postalo nasledno[13]. Kosto, sin popa Radosava Popovića koji je službovao u Peći, doselio se u Berane 1885. godine, i od njegovih sinova Sima (koji je bio ugledan građanin) i Milutina potiču beranski Popovići-Ćetkovići.

Drugi po starosti Ćetkov sin, Vujko, mlad je poginuo na Mokroj (verovatno od Klimenata), oko 1760, ostavivši iza sebe mladu udovu i sina Radosava u kolevci. Udova se preudala u Obradoviće u Gornja sela, koji potiču od Starih Njeguša. Radosav se kasnije odelio od polubraće i odselio u viši deo ovog kraja ispod Bjelasice, i od njegova četiri sina (Arsenije, Tomaš, Novica i Jovan) potiče brojno bratstvo Šekularci u Gornjim selima i Kurikućama podno Bjelasice. Od njih je bilo znamenitih ljudi, a čuven je sveštenik pop Đorđije Šekularac (1885-1946), koji je službovao kao paroh u Gusinju posle Prvog svetskog rata, gde je podigao i crkvu 1920. godine, a ostao je poznat po revnosnoj službi, ali i nasilnom pokrštavanju muslimana u plavsko-gusinjskom kraju 1920-ih godina. Pop Đorđije je bio učen sveštenik: bogosloviju je završio u Rusiji (u Odesi), a posle je bio profesor prizrenske i cetinjske bogoslovije. Grob mu se nalazi na manastirskom groblju u Đurđevim Stupovima.

Treći Ćetkov sin, Vučina, imao je tri sina.

Od najstarijeg Radonje (koji je ostao na đedovini) su šekularski Ćetkovići, koji su to prezime nosili do polovine 19. veka, a zatim su se prozvali, po znamenitim precima, - Pantovići, Aleksići i Vučinići. Svi oni su se do druge polovine 19. veka zvali Ćetkovići, a onda su se potomci čuvenog glavara i junaka Panta Milovanovog Ćetkovića (iz prve polovine 19. veka) prozvali Pantovići. Ostali Ćetkovići, po Pantovom bratu Vučini, kasnije su se prozvali Vučinići (ovo je bio malobrojan rod). Panto je imao četiri sina (Aleksa, Milutin, Stefan, Martin), i njihovi potomci, osim po Aleksi Pantovom, ostavili su sebi prezime Pantović. Aleksa Ćetković je bio stotinaš i znamenit ratnik polovine 19. veka, i po njemu su potomci (četvorica sinova i njihovo potomstvo) uzeli prezime Aleksić. Zanimljivo je da su se oni Aleksićima prozvali zvanično tek od 1935. godine, a do tada su se pisali kao Ćetkovići ili Pantovići. Neki Vajmeši, koji nisu potomci Pantovi, Vučinini, niti Aleksini, sve do početka 20. veka nosili su prezime Ćetković, a neki su za prezime čak uzeli i nadimak Vajmeš[14]. No, te grane Ćetkovića do danas su se iselile ili istražile. Znameniti Vajmeši, pored Panta Ćetkovića i Alekse Pantova (prvi stotinaš ćetkovičke čete, postavljen od knjaza Danila 1857. godine), su i stotinaš Savo Aleksin, zatim pop Maksim Milovanov Ćetković, paroh u Veliki, a potom i na Pešteru (u prvoj polovini 19. veka), itd.

Srednji sin Vučine Ćetkovog – Jovan, nastanio se krajem 18. veka u Rovcima, preko planine, dovoljno blizu svojih srodnika u Šekularu, ali su ih, opet, istorijske okolnosti u mnogome razdvojile. Od Jovana su Devići u Rovcima (prozvali su ih Devići po Jovanovoj ženi, koja je bila grbava, pa su je zvali Deva), od kojih se veći dio preselio u Donju Ržanicu i od njih su tamošnji Devići i njihov ogranak Asovići. Od Devića valja istaći Vukajla Radisavova, koji je bio delegat na Podgoričkoj skupštini 1918, kao i Vučetu Petrova, sudiju i ministra u crnogorskoj vladi posle Drugog svetskog rata. Zatim i starinu Nova Devića, koji je 1970-ih napisao jednu zanimljivu knjižicu – rodoslov bratstva Ćetkovića (koji je veoma koristan izvor podataka o novim pokoljenjima Ćetkovića – 19. i 20. veka).

Najmlađi Vučinin sin, kome nisam uspeo saznati ime, je pošao u Rovca za svojim bratom, i od njega su se razvili rovački rodovi Milunovići, Nedovići, Nikići (Nedovići i Nikići potiču od dvojice sinova Novice Vajmeša koji se u 19. veku doselio iz Šekulara u Rovca, a čija su imena bila Nedo i Nika), Radoševići i Ivovići (Ivovići su se tako prozvali krajem 19. veka, po Ivu Vujičinom). Od njih su bili znameniti: Janko Ivov Vujičić, stotinaš rovački iz Veljeg rata 1875-78, zatim Rade Savićev Milunović, odlikovan zlatnom Obilića medaljom za ratne zasluge u Prvom svetskom ratu.

Vajmeši naseljeni u Rovca dobro su se umnožili, tako da tamo čine značajan deo stanovništva. Donji kraj u selu se po njima zove Vajmeši (gornji kraj su Luke).

Još četiri roda u beranskom kraju vuku korene od Ćetkovića – Vajmeša, ali se ne zna od koga potiču: Martići i Galevići u Donjoj Ržanici i Stijovići i njihov ogranak Brunčevići u Budimlji.

Babići

Svi Ćetkovići u Šekularu (i to još od polovine 19. veka) potiču od dvojice potomaka Ćetkovih: Vajmeši potiču od Ćetkovog unuka Radonje Vučinina, a Babići od Ćetkovog praunuka Joksima Spasojeva. Svi ostali u prva tri ili četiri pasa od Ćetka su se iselili.

Nije preterano reći da su Babići glavni ogranak bratstva Ćetkovića. Ne samo zbog brojnosti, već i zbog činjenice da su se ostali ogranci većinom (osim Pantovića i Aleksića) iselili iz Šekulara, kao i po samom položaju kuća Babića u selu, koje zauzimaju središnji, najpovoljniji položaj. Stiče se utisak da su preci ostalih ćetkovičkih rodova odlazili, a preci Babića, odnosno od 19. veka pripadnici ovog roda, ostajali na svome. I, uopšte, kada se pomenu šekularski Ćetkovići među ostalim žiteljima Polimlja i okoline, prva asocijacija kod većine je da se radi o Babićima.

Najmlađi Ćetkov sin, Vujica (rođen 1730-ih), ostao je na očevini, što nije redak slučaj kod Crnogoraca (kao i Malisora), da najmlađi sin dobije očev dom, a stariji da se raziđu (takozvani minorat). Vujica je imao sina Spasoja. Spasoje Vujičin se mlad oženio i brzo napravio brojan porod. On je, to je već pred kraj 18. veka, poginuo u nekom okršaju sa Rugovcima oko planine, a žena mu je ostala sama sa onom decom. Kako je ostala udova, meštani su je zvali "baba"[15], a njenu decu Babići, što je ostalo i kao prezime. Svi potomci Spasoje Vujičina pripadaju bratstvu Babića, koje se kasnije razgranalo na šest prezimena. Dakle, prezime Babić nije iz neke velike starine (decu Spasoja Vujičina i "babe" prozvali su Babićima krajem 18. veka). Ali, valja reći, ni većina drugih prezimena u Šekularu (kao i u mnogim drugim krajevima Crne Gore) nije iz neke veće starine. Čuo sam i mišljenje da je prezime Babić prvo poneo sam Ćetko, koga su tako Šekularci prozvali kao sina „babe“ – udove, a da su vremenom iz bratstva Babića ogranci uzimali druga uža prezimena. Nisam mogao ovo prihvatiti kao tačno. Ako je Ćetko bio Babić, zašto se onda celo bratstvo ne zove Babići, već Ćetkovići? I zašto su onda potomci najstarijeg Ćetkovog sina, iseljeni u Metohiju, poneli i do danas održali prezime Cerović, zašto onda i oni nisu Babići? Jasno je da je prezime Babić nastalo kasnije i da ga Ćetko nije nosio.

Babići se granaju od sinova Spasoja Vujičina Ćetkovića (i "babe") kojih je bilo najmanje trojica a verovatno i više, što je danas teško pouzdano utvrditi, kao i koliko je tu još kćeri bilo. Zna se da je od tri sina ostalo potomstvo u Šekularu i okolini, a to su Mlađen, Joksim i Maksim.

Mlađen Spasojev se početkom 19. veka nastanio preko planine, kod ranije doseljenih rođaka u Rovca. On je rodonačelnik više ogranaka kaluderskih i rovačkih Ćetkovića. Imao je tri sina: Marka, Aksa i Jevrema. Marko se kao mlad iselio u Kaludru i tako zadržao očevo prezime Babić, a ostala dva njegova brata su ostali u Rovcima i tamo prozvani po ocu Mlađenovići. Zanimljivo je da i kaluderski Babići i rovački Tomovići drže predanje po kojem je njihov zajednički predak Mlađen bio sin Ćetkov (što je nemoguće uzimajući u obzir vremenske odrednice).

Marko Mlađenov je došao u Kaludru u najam kod Ralevića, a onda je oženio njihovu devojku i zauvek tu ostao. Kaluderski Babići su veliko i razgranato bratstvo koje je naselilo najviše (i najbliže Šekularu) delove sela, koji su po njima nazvani Babića mâla. Marko je sa odivom Ralevića imao dosta dece, od toga četiri sina – Spasoja, Radovana, Milosava i Josa. Spasoje je, dalje, imao pet sinova, Radovan četvoricu, Milosav trojicu, a Joso dvojicu. Otud je bratstvo kaluderskih Babića brojno i razgranato.

Grupa Kaludrana interniranih u nemački logor (zarobljeni kao vojnici Kraljevine Jugoslavije) nakon oslobođenja 1945. godine, među njima nekoliko Babića[16]

Osim njih, postoje još dva ogranka Babića bliskih onima u Kaludri, jedan u Budimlji (gde su se naselili posle 1912), gde ih danas živi nekoliko kuća (potomci Jevrema-Jevta Babića), i drugi u Donjoj Ržanici, ali se ova kuća istražila. Oni su potomci najmlađeg sina Mlađena Spasojeva – Jevrema, a najsrodniji su rovačkim Mlađenovićima.

Od kaluderskih Babića bilo je, naročito u 20. veku, više uglednih domaćina i obrazovanih ljudi koji su se bavili naukom ili bili u organima vlasti u Beranskoj opštini. Od starih ratnika, valja posebno istaći znamenitog oficir ratova 1912-1916. Andriju Perišina Babića.

U Kaludri je najbrojniji ogranak Babića koji su potomci Marka Mlađenova Babića. Ali, postoje još dve manje grane Babića u Kaludri, koji su potomci dvojice kasnije (u drugoj polovini 19. veka) doseljenih šekularskih Babića. Jedne zovu "Kerizi", jer je njihov predak Miljan Babić iz Šekulara, zbog nemaštine, otišao u najam kod jednog bogatog Rugovca, Kera Sadrije, u rugovsku Jošanicu. Kerova kuća je u krvi s nekom drugom albanskom familijom izgubila mnogo muških glava, te su im bili potrebni radnici na imanju. Kad je zaradio nešto novca, Miljan se nije vraćao u Šekular, znajući da neće biti dobro primljen što je bio kod Rugovaca, već se doselio u Kaludru među tamošnje Babiće. Međutim, i oni su ga omalovažavali kao rugovskog najamnika, pa su ga i prozvali "Kero", a njegovo potomstvo i danas vuče nadimak "Kerizi". Drugi se doselio iz Šekulara (posle Veljeg rata), Vuk Babić. Njegov sin Martin (rođen oko 1865) bio je ugledan domaćin, pa su po njemu potomci prozvani "Martinovići", a zovu ih još i "Vukovići" (u Kaludri žive potomci Martinova tri sina Ljuba, Uroša i Živka). Nisam uspeo utvrditi od kojeg šekularskog ogranka Babića potiču "Kerizi" i "Martinovići" (moguće od nekog Joksimovog brata koji nije upamćen). Ljubomir - Ljubo Martinov upamćen je kao najdugovečniji od Babića – živeo je 105 godina (1895-2000)! Bio je ugledan meštanin, učesnik oba svetska rata, i dugogodišnji starešina sela. Njegov sin Čedomir - Čedo bio je vrstan pravnik, u dva mandata predsednik Opštine Berane i sudija Ustavnog suda Crne Gore.

Stara kuća u Babića mali

Akso Mlađenov Babić i njegov mlađi brat Jevrem ostali su u Rovcima na očevini. Od Aksa su Tomovići i Miloševići, a od Jevrema – Mlađenovići (zovu ih i "Moskovi") u Rovcima i Donjoj Ržanici, kao i pomenuti budimljanski i ržanički Babići. Od njih su ostali upamćeni kao dobri junaci: najpre sam rodonačelnik Tomo Aksov Babić, pa Andrija Tomov, zatim Zarija Andrijin (u 19. veku), vojni pilot Radomir Radev[17], profesor Anto Milutinov, doktor sociologije i univerzitetski profesor Vladislav Antov, itd. Ima među Tomovićima mnogo oficira, učitelja, sudija, i drugih viđenih ljudi. Zanimljivo je da je mnogo bratstvenika Tomovića otišlo u žandarsku službu između svetskih ratova, što je možda uticalo na njihovo kasnije opredeljenje za četnički pokret u Drugom svetskom ratu. Tomovići su se uglavnom u 20. veku raselili iz Rovaca, većinom u Beranski kraj (naročito u Donju Ržanicu i Donje Luge), u Metohiju, Srbiju i znatan broj njih u Severnu Ameriku (politička emigracija).

Zanimljivo je predanje Tomovića vezano za Tomovog i Miloševog najmlađeg brata Vuku. Vuka je igrom slučaja polovinom 19. veka završio u turskom askeru. Naime, zbog nemaštine, on je pošao u Rugovu, kod nekog rugovskog glavara u najam. Namera mu je bila da kod Rugovaca radi i zaradi nešto kako bi imao od čega živeti kad se vrati kući ili gde drugo. U to vreme, Turci su regrutovali albanske mladiće po Metohiji. Kako je onaj Rugovac u kući imao samo jedno muško dete, bilo mu je žao da ga da u vojsku, pa upita Vuku da li bi on pristao da ode u asker pod imenom njegovog sina, a da mu za uzvrat da jednu dobru svotu novca. Vuka, kažu nemiran duh, pristade. Tada se u turskoj vojski služio dug vojni rok (neki kažu – 12 godina), i, kako se istakao kao dobar vojnik, Turci su ga vrbovali da postane oficir, pod uslovom da pređe u islam, što je ovaj izgleda i učinio (to je bilo oko 1860-ih), dobivši ime Husein. Po porodičnoj priči Tomovića, samo jedanput, tokom Veljeg rata, Vuka je svratio u Rovca, kriomice, i obišao brata Toma. O njegovoj daljoj sudbini ne zna se ništa ili ne bar mnogo što. Od nekih Tomovića čuo sam da je Vuka samo prividno prihvatio islamsku veru. Navodno je stalno oko vrata nosio lanac sa krstom skrivenim ispod odeće, ali je to neko dojavio njegovim starešinama, pa je Vuka pao u nemilost. Neki kažu i da je prilikom nekog sukoba sa Crnogorcima, Vuka namerno uvukao svoju jedinicu u crnogorsku zasedu, te da je kasnije u Carigradu zbog toga obešen. Navodno u jednom kraju Istanbula danas živi bratstvo Ivaniševića (koji su delom islamizirani, ali je deo sačuvao pravoslavnu veru), koji su potomci Vuke Aksova. Verodostojnost ovih navoda nisam mogao utvrditi.

Od Maksima Spasojeva su Đorđijevići u Murini, rod koji se razvio od rodonačelnika popa Đorđija Maksimova u 19. veku. Pop Đorđije je mlad poginuo 1854. u sukobu Crnogoraca i Albanaca, ali je ostavio dva sina: Vukašina-Puca i Vuletu-Rama od kojih su murinski Đorđijevići. Mnogi Đorđijevići su se bavili trgovinom, bili su ugledni i bogati Murinjani. Braća Simo i Gavro Pucovi, su između svetskih ratova držali veliku pilanu u Murini, a Gavro je na Murinskoj rijeci izgradio i malu hidrocentralu koja je napajala strujom deo Murine i okolna sela. Njihov brat Đuro je u Andrijevici držao prodavnicu i brzo postao veoma imućan.

Od Joksima Spasojeva Babića su Babići u Šekularu.

Joksim je imao četiri sina – Đorđija, Iliju, Milovana i Marka. Moguće je da je tu bio još neki sin, a možda je Joksim imao još nekog brata, teško je to sad reći. Ovo ističem jer sam istražujući za potrebe ovog članka ustanovio da ima još nekoliko ogranaka Babića koje ne mogu svrstati nigde. Već sam pomenuo kaluderske "Kerize" i "Martinoviće", kao i budimljanske i ržaničke Babiće. Oni, barem po onome što sam ustanovio, ne potiču od Mlađena Spasojeva, pa je moguće da su od nekog meni nepoznatog Spasojevog ili Joksimovog sina.

Đorđije Joksimov je bio viđen plemenik, govori se da je bio mudar i vrstan junak u borbi. Rođen je oko 1805. godine. Đorđije je za ono vreme bio i dobro obrazovan, pismenosti i drugim znanjima naučio se u Prizrenu gde je bio đak u Mitropoliji. Od Đorđija Babića u Šekularu ima dosta potomstva. Oni su sve do početka 20. veka nosili prezime Babić, a kao ogranak ("trbuščić") zvali su ih "Đorovići", po Đorđijevom nadimku – Đoro. Međutim, jedan od ovih "Đorovića" počeo se 1924. godine tako pisati kao da mu je to zvanično prezime. Kažu da je time hteo istaći posebnost svog ogranka, zbog velikih junaštava Đorovića u ratovima 1912-18. Jedan za drugim, povedeni svojim rođakom, svi potomci Đorovi su počeli uzimati novo prezime, tako da su se oni tokom 1920-ih godina sasvim izdvojili kao poseban rod Ćetkovića (odnosno ogranak Babića). Jedino Lakić Ilijin nikada nije hteo menjati prezime, i do kraja života (1943) pisao se kao Babić.

Đorovića danas ima dosta, jer je Đoro imao čak sedmoricu sinova: Radetu, Radojka, Vukotu, Miloša, Raketu, Trifuna i Gojka, tako da je ovo vrlo razgranat deo stabla Ćetkovića. Od Đorovića naročito je ostao upamćen kao vrstan ratnik i junak Ivan Vukotin (1857-1931), i naročito njegovovi sinovi: Milun (1890-1955), sanitetski oficir (kasnije kapetan I klase), višestruko odlikovan u ratovima 1912-16, a između svetskih ratova i predsednik Opštine Šekular, i Batrić koji je bio profesor Beranske gimnazije.

Babići u Šekularu se granaju od trojice Joksimovih sinova – Ilije, Milovana i Marka.

Ogranak Ilije Joksimova: Ilija Joksimov je imao četiri sina – Radosava, Milisava, Radoša i Milovana. Danas u Šekularu preostali Babići su svi od ovog ogranka. Nose još i nadimak "Janjuši", po majci (Ilijinoj ženi) Jani. Od ove grane znameniti su: Radivoje - Mina Radosavov (1856-1930), dugogodišnji glavar Ćetkovića, Božina Minin (1892-1938) bio je starešina Ćetkovića posle svog oca Mine i član Opštinskog suda. Božina je bio jedan od najviđenijih Šekularaca svog vremena. Bio je hrabar, mudar, pošten, pravičan u vršenju glavarskih dužnosti. Bio je i dobar ratnik, iako je u rat otišao kad mu je bilo svega 20 godina. U svom vodu bio je artiljerac, što je u ono vreme bilo veoma istaknuto i uvaženo zaduženje. Njegovi sinovi Jagoš, Miraš i Miličko bili su predvodnici kolonizacije Šekularaca u Savino Selo u Bačkoj krajem 1940-ih.

Ogranak Milovana Joksimova[18]: Milovan Joksimov (rođen oko 1810/15) imao je tri sina: Milosava, Gavra i Miloša. Njihovo potomstvo na uže se još zove i "Maljovići". Od ove grane znamenit je Sekule Novov, čuveni ratnik i starešina u ratovima 1912-16, komandir 3. voda 3. (mezgaljske) čete Šekularsko-trebačkog bataljona, odlikovan zlatnom Obilića medaljom za ratne zasluge. Miloš Milovanov (rođen oko 1845), zvani Miloš Magrin (po majci Magri), po čemu se njegovo potomstvo zove još i "Magrići", bio je vrstan ratnik, zapažen borac Veljeg rata, čuven po junaštvu. Njegov unuk Arsenije Novov (1890-1952) je hrabri ratnik i školovani oficir crnogorske vojske iz balkanskih i Prvog svetskog rata. Odlikovan je srebrnom Obilića medaljom, a tokom Prvog svetskog rata interniran je od austro-ugarskih okupatora u logor u Mađarskoj (1916-18).U savremeno doba svakako najpoznatiji izdanak ove grane je Momčilo Miloradov (1952). Rođen je u Peći, a od 1968. živi u Beogradu. Momčilo je lekar, doktor medicinskih nauka i redovni profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu. Ovaj naš istaknuti bratstvenik bio je direktor Kliničko-bolničkog centra Bežanijska Kosa u periodu 1992-2001, osam godina bio je gradski sekretar za zdravstvo Skupštine Grada Beograda, i obavljao je i danas obavlja još niz značajnih funkcija u zdravstvu i na Beogradskom univerzitetu. Između ostalog, osnivač je "Jugoslovenske fondacije protiv raka". Objavio je 24 knjige iz oblasti medicine i još oko 230 naučnih radova.

Ogranak Marka Joksimova Babića: Ovaj ogranak je tanka grana u rodoslovu sa malo muških potomaka. Potomci Markovi na uže se još zovu i "Terentići".

Dakle, od brojnog potomstva Ćetkovog, koje se dosta umnožilo i razgranalo u 18. i 19. veku, u Šekularu su ostali Babići i njihov ogranak Đorovići, i Ćetkovići – Vajmeši, a od polovine 19. veka ustaliće se kao vajmeški rodovi Pantovići, Aleksići i Vučinići. Tako će prezime Ćetković potpuno nestati, ali sve pobrojane familije (rodovi), kako u Šekularu, tako i širom Polimlja, pa i u Metohiji, zajedno čine veliko i razgranato bratstvo Ćetkovića.

Šekularski Ćetkovići uvek su bili "ugledni ljudi, hrabri i dobri ratnici"[19].

Iseljeni Ćetkovići

Početkom 20. veka, u Šekularu (selo Ćetkoviće) bilo je oko 40 kuća Ćetkovića: većinom Babića (i sa njima potonjih Đorovića), i nešto manje Vajmeša – Pantovića, Aleksića i Vučinića. Danas od Ćetkovića u Šekularu žive Babići, Đorovići, Pantovići i Aleksići. Vučinići su se svi odavno iselili, tako da od ove grane nema više ni jedna kuća u Šekularu.

Šekularski Ćetkovići su se iseljavali u meri u kojoj i svi ostali Šekularci. Samo u Goraždevcu, crnogorskoj koloniji u Metohiji, oko četvrtine stanovništva čine Šekularci, i to većinom Ćetkovići Vajmeši. 1990-ih godina, i pored značajnog iseljavanja pravoslavnog življa iz Metohije, u Goraždevcu je bilo oko 200 crnogorskih kuća, od toga preko 50 šekularskih. Od tih goraždevačkih Šekularaca većina (34 kuće) bili su potomci Vajmeša: Petrovići (doseljeni krajem 18. veka, prozvani po pretku Petru Ćetkoviću), Krstići (doseljeni krajem 18. veka u Sigu kod Peći, a 1880. u Goraždevac, prozvani po pretku Krstu Ćetkoviću) i njihov ogranak Milovanovići (po Milovanu Krstiću) i Manojlovići (doseljeni oko 1850, po Manojlu Ćetkoviću). I sledeći metohijski rodovi potiču od šekularskih Ćetkovića tu naseljenih tokom 19. veka: Jovovići (potiču od Jova Nikina Vajmeša[20]), Markovići, Galevići i Vučetići u Peći, Zarići u Goraždevcu, Vučinići u selu Blagaje, Galići u selu Naklo.

Ćetkovića ima jedan broj i na Pešteru i okolini Sjenice, i to doseljenici iz prve polovine i sredine 19. veka, uglavnom gornjoselski Šekularci. U Čedovu kod Sjenice ima familija Šekularac koja, po predanju, potiče od Cerovića iz Belog Polja u Metohiji.

Od gornjoselskih Šekularaca potiču i Ristići iz okoline Vrnjačke Banje i Ristovići u Gornjoj Jablanici, u selu Marovac naseljenom od crnogorskih „krstaša“ krajem 19. veka.

Negde početkom 19. veka neko od rovačkih Devića se odselio u Bosnu i nastanio u selo Strojice u Šipovu. Od njega se tamo razvilo bratstvo koje i danas odlično zna svoje poreklo iz Šekulara, očuvalo je prezime i drži svoju staru slavu Đurđevdan. Neki su se nastanili u Varcar, današnji Mrkonjić-grad.

U periodu 1920-30, u Metohiju se iselilo 12 kuća Babića: tri kuće u Osoje, tri kuće u Dobrušu, dve kuće u Vragovac, dve kuće u Peć, i po jedna u Vitomiricu i Ljutoglave.

Posle Drugog svetskog rata, dosta Ćetkovića kolonizovano je u Savino Selo (ranije nemačko selo Torža / Torschau) kod Vrbasa u Bačkoj. Danas veliki broj Ćetkovića živi u Beranama, Beogradu, Podgorici, Primorju, Savinom Selu, itd. Metohijski Ćetkovići su se svi (osim nekoliko porodica u Goraždevcu) posle 1999. godine raselili, većinom u Srbiju (Beograd, Kraljevo, Čačak, itd) i manje u Crnu Goru (Podgoricu, Berane, Andrijevicu, itd).

U registru useljenika u Sjedinjene američke države, ubeleženo je da se 1910. godine na ostrvo Elis (Ellis) na istočnoj, atlantskoj obali Amerike, iskrcao izvesni Slavko Babić iz Andrijevice (rođen 1870. godine). S obzirom da u andrijevičkom kraju nema drugih Babića, osim iz Ćetkovića, moguće je da je taj iseljenik bio od Ćetkovića, ali nisam uspeo saznati od kojeg bi on ogranka bio, niti se njega iko danas seća.

Izvori:

• Kazivanja sledećih bratstvenika: Babići - Miro i Mihailo Milijini, Milovan Vukićev, Branko Zekov, Vuksan Sekulev, Tomislav Krstov, Miraš i Miličko Božinini, Mika Mirašev; Đorovići - Dimitrije i Golub Radovanovi; Mirko Dragov Tomović, Milenko Zekov Aleksić, Radota Vešov Pantović
• Rodoslovi ogranaka bratstva Ćetkovića
• Barjaktarović Mirko – "Šekular, etnološka studija" (Podgorica 2014, posthumno)
• Bošković Tadija, Vojinović Miloš – „Popis domova u novim krajevima Kraljevine Crne Gore 1913. godine“ (Kolašin, 2015)
• Brakočević Golub – "Devet sela među devet brda – Šekular i Šekularci u novije doba" (Beograd, 1971)
• Brakočević Rade – "Lomni Šekular" (Kovin, 2013)
• Bukumirić Mileta – "Život Srba u Goraždevcu" (Beograd, 2007)
• Vešović Radoslav – "Pleme Vasojevići" (Sarajevo, 1935)
• Guberinić Radomir – "Budimlja" (Beograd, 1997)
• Dašić Miomir – "Šekular i Šekularci od pomena do 1941. godine" (Podgorica, 2006)
• Dević Novo – "Priručnik za brastvenike Drobnjačkog plemena", rukopis (Donja Ržanica, 1977)
• Kulišić Špiro – "O etnogenezi Crnogoraca" (Podgorica, 1980)
• Todorović Ivica i drugi – „Etnologija i genetika“ (Beograd, 2015)
• Cerović Danilo – "Bratstvo Cerovića kroz istoriju" (Beograd, 2008)
• Šarić Blagoje – "Istorijske staze Šekulara" (Bijelo Polje, 2005)
• Spisak vojnika Bataljona šekularsko-trebačkog 1911/12. godine (Arhiv Cetinje)
• Internet stranica Porekla
• Internet stranica Srpskog DNK projekta

Naslovna fotografija Zbora Šekularaca ispred crkve Svetog Jovana u Ulici (1930-ih) iz kolekcije Miraša Božininog Babića; ostale fotografije: Nebojša Babić, osim gde je navedeno drugačije

Napomene:

[1] O ovom rezultatu još uvek ne postoji mogućnost javnog pisanja, s obzirom da predstavlja deo jednog istraživanja.

[2] „Pervaя iz nih markiruetsя dvumя mutaciяmi: S17250 (izvestna takže pod alьternativnыmi oboznačeniяmi V3022 i YP204) i YP205. Oni vыяvlenы poka u primerno 15 individov (dannыe vsё vremя popolnяюtsя), proishodящih iz Rossii, Belarusi, Polьši, Slovakii, Germanii, Vengrii, Horvatii, Bosnii i Gercegovinы, Černogorii – t.e. po vsemu slavяnskomu arealu. Pozdnee эta vetvь eщё raz razdelilasь na dve bolee molodыh, iz kotorыh odna prodolžila vetvitьsя. Vsё эto govorit o mnogočislennosti i burnoй эkspansii S17250 v prošlыe veka.“

https://verenich.wordpress.com/category/%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F/

[3] Rezultati se nalaze u tabeli Srpskog DNK projekta:

http://dnk.poreklo.rs/tabela-pojedinacne-grupe/?grp-filter=I2%20DN

[4] U to vreme još nisu postojale varoši Andrijevica i Berane.

[5] O poreklu Vranješevića pisao je saradnik Porekla Siniša Jerković, na: http://www.poreklo.rs/2012/05/02/kljaji%C4%87i-vranje%C5%A1evi%C4%87i-pokrajci-genetska-veza/

[6] Postoje i drugačija mišljenja, da su preci Ćetkovića uskočili u Drobnjak kasnije i pribratili se Cerovićima koji su već živeli u Tušinji. Ovo nije nemoguće. Postoje i razne drugačije hipoteze, poput nekih koje govore da su Ćetkovići u Šekularu od davnine i da sa Drobnjakom nemaju nikakve veze, ili da je neko od Ćetkovih predaka samo privremeno bio u Drobnjaku, a zatim se potomstvo vratilo u Šekular, itd. Međutim, ne možemo zanemariti predanje koje se prenosilo sa pasa na pas u bratstvu i koje jasno kaže da je rodonačelnik Ćetko došao u Šekular iz Drobnjaka i da je bio plemenik drobnjačkog plemena. Danas, na žalost, još uvek ne možemo sa sigurnošću reći kojem drobnjačkom bratstvu je pripadao. Osim pomenutog Đenića, do sada je među Drobnjacima utvrđeno još nekoliko nosilaca haplogrupe I2a dinaric, međutim gotovo svi ti rezultati još uvek nisu dostupni javnosti iz razloga što su utvrđeni u okviru istraživanja koja su još uvek u toku. Verovatno će neki budući rezultat nekog od drobnjačkih bratstava rasvetliti ovu nepoznanicu.

[7] Možda četvrtinu svog imanja? Mada, postavlja se pitanje zašto bi Daša pored četvorice svojih sinova Ćetku dao četvrtinu, kad bi bilo logično da mu ostavi peti deo imanja? Moguć odgovor možda unekoliko menja predanje. Naime, verovatno je Daša usinivši Ćetka odredio da on dobije isti deo kao i njegovi sinovi. To je bila petina. Kako su Daša i dva njegova sina poginuli 1730, a od te dvojice jedan nije imao potomstva, čini mi se vrlo izvesnim da su se dvojica preostalih Dašića i Ćetko (vodeći računa i o potomcima onog trećeg Dašića iza kojeg je ostalo dece) naknadno sami podelili na četvrtine, ili je to učinila Dašina žena i Ćetkova majka Jana.

[8] A i drugi naši autoriteti iz ove oblasti – Erdeljanović, Jovićević, Đurđev, Vukčević i dr.

[9] Nešto poput Martinića u Bjelopavlićima, Lješnjana u Rovcima ili Uskoka u Drobnjaku.

[10] Fotografija iz kolekcije Miraša Božininog Babića

[11] Jedini toponim ovog naziva sam našao na severozapadu Rusije.

[12] Podatak iz 1925. godine.

[13] jedan od sinova tog prvog sveštenika, bio je kaluđer u Dečanima - Negde sam pročitao podatak iz usmenog predanja, da je taj kaluđer kasnije postao vladika raško-prizrenski Dionisije (neki kažu i – Joanikije) iz prve polovine 19. veka. Ovaj podatak nije tačan. U raško-prizrenskoj eparhiji zaista je postojao, ali na samom kraju 19. veka, i taj Dionisije je bio rodom iz Bosne. A ni jedan od prizrenskih mitropolita sigurno nije bio iz Šekulara.

[14] U spisku vojnika Šekularsko-trebačkog bataljona iz 1912, četvorica vojnika iz bratstva Pantovića upisani su sa prezimenom Vajmeš (Petar-Reko Radunov, Marjan Vuksanov, Jovan-Jodžo Lazov, Bogdan Vukotin).

[15] S obzirom na tadašnje životne uslove, i na težak rad koji su svakodnevno obavljale žene po kući, na polju i oko dece, može se pretpostaviti da je ova naša pramajka, na koju je pao sav teret u domaćinstvu, već u srednjim godinama verovatno izgledala kao starica.

[16] Četvrti s leva u gornjem redu: Vuksan Sekulev Babić, iz čije je kolekcije fotografija

[17] Radomir Radev Tomović poginuo je prilikom leta 1939. u Beogradu, zbog kvara na avionu. Kasnije je utvrđeno da je kvar uzrokovan sabotažom hrvatskih avio-inženjera na službi u Ratnom vazduhoplovstvu Kraljevine Jugoslavije.

[18] Od ovog ogranka Ćetkovića je i autor ovog članka.

[19] Brakočević Golub, iz rada navedenog u literaturi.

[20] Oni su ogranak Nikića iz Rovaca.

The post Bratstvo Ćetkovića iz Šekulara appeared first on Poreklo.

Srpska pravoslavna crkva i vernici proslavljaju 26. februara (13. februara po julijanskom kalendaru) Svetog Simeona Mirotočivog. Uredništvo portala Poreklo čestita svima koji slave ovog sveca. Sveti Simeon je duhovno, monaško ime Stefana Nemanje, utemeljivača dinastije Nemanjića, koji je rođen 1118. godine u Ribnici kod Podgorice, a umro 13. februara 1200. godine u Hilandaru. Vladao je […]

The post Sveti Simeon Mirotočivi appeared first on Poreklo.